Święto Objawienia (po grecku Epifaneja) — o ile nam wiadomo — powstało w III w. na wschodzie, gdzie obchodzono uroczystość Bożego Narodzenia 6 stycznia, jako pamiątkę zjawienia się Boga na ziemi. To święto przedostało się na zachód pod koniec IV w. stanowiąc w ten sposób ukoronowanie tego okresu poświęconego Tajemnicy Wcielenia. Myślą przewodnią jest objawienie Boga, który stał się widzialnym nie tylko dla Żydów, lecz i dla pogan.
Uroczystość dzisiejsza uwzględnia trzy wydarzenia, w których szczególnie ujawnił się Syn Boży: pokłon Króli, chrzest Chrystusa w Jordanie i cud w Kanie Galilejskiej. O dwu ostatnich wspominają nieszpory oraz Msze z oktawy i druga Niedziela po Objawieniu, pierwszemu zaś jest poświęcona dzisiejsza Msza. Święto Epifanii jest uroczystością światowego znaczenia. Dziś rozpoczął się pochód ludów pogańskich do Chrystusa i Kościoła — wędrówka, którą przepowiedział już Izajasz (Lekcja).
«Wielka to zaiste tajemnica, w żłóbku Zbawiciel leżał, a Mędrców ku sobie wołał. Ukrywał się w stajni, a dawał o sobie znaki na niebie, aby poznany na niebie tym łatwiej objawił się w stajni i aby ten dzień «Objawieniem» był nazwany» (św. Augustyn, Homilia na Jutrzni 2 dnia oktawy). Potrójne dary Mędrców, o których opowiada Ewangelia, wskazują na potrójne usposobienie naszej duszy (miłość, modlitwa, cierpienie). Wyobrażają one również samego Chrystusa (Sekreta), w którym nasze dary nabierają właściwej wartości nadprzyrodzonej.
Introit (Ml 3,1; Ps 71,1)
| Ecce advenit Dominator Dóminus: et regnum in manu ejus, et potestas, et imperium. |
Oto przychodzi Panujący, Pan, królestwo w ręku Jego i moc i panowanie. |
| Deus, judicium tuum Regi da: et justitiam tuam Filio regis. Gloria Patri… |
Boże, daj sąd Twój królowi: a sprawiedliwość Twoją synowi królewskiemu. Chwała Ojcu… |
Kolekta
| Deus, qui hodierna die Unigenitum tuum gentibus stella duce revelasti: concede propitius; ut, qui jam te ex fide cognovimus, usque ad contemplandam speciem tuae celsitudinis perducamur. Per eumdem Dóminum… |
Boże, któryś przez ukazanie się gwiazdy objawił poganom Jednorodzonego Syna swego, spraw łaskawie, abyśmy, znając Cię już przez wiarę, mogli dojść do oglądania piękności Majestatu Twego w niebie. Przez Tegoż Pana… |
Lekcja (Iz 60,1-6)
Graduał (Iz 60,6)
| Omnes de Saba venient, aurum et thus deferentes, et laudem Domino annuntiantes. Surge, et illuminare Jerusalem: quia gloria Domini super te orta est. |
Wszyscy z Saby przyjdą, złoto i kadzidło przynosząc, a chwałę Panu opowiadając. Wstań, oświeć się Jeruzalem, bo sława Pańska weszła nad tobą. |
Alleluja (Mt 2,2)
| Vidimus stellam ejus in Oriente, et venimus cum muneribus adorare Dóminum. Alleluia. |
Albowiem widzieliśmy gwiazdę Jego na wschód słońca i przyjechaliśmy z darami pokłonić się Panu. Alleluja. |
Ewangelia (Mt 2,1-12)
Ofertorium (Ps 71,10-11)
| Reges Tharsis, et insulae munera offerent: reges Arabum et Saba dona adducent: et adorabunt eum omnes reges terrae: omnes gentes servient ei. |
Królowie Tarsis i wyspy przyniosą dary. Królowie arabscy i Saba przywiozą upominki: i będą Mu się kłaniać wszyscy królowie ziemscy; wszyscy narodowie będą Mu służyć. |
Sekreta
| Ecclesiae tuae, quaesumus, Dómine, dona propitius intuere: quibus non jam aurum, thus, et myrrha profertur; sed quod eisdem muneribus declaratur, immolatur, et sumitur, Jesus Christus Filius tuus Dóminus noster. Qui tecum… |
Wejrzyj łaskawie, prosimy Cię, Panie, na dary Kościoła Twojego, bo nie ofiaruje Ci on złota, kadzidła i mirry, lecz Tego, którego upominki owe wyobrażają, a który stał się ofiarą i pokarmem, Pana naszego Jezusa Chrystusa, Syna Twego. Który z Tobą żyje… |
Komunia (Mt 2,2)
| Vidimus stellam ejus in Oriente, et venimus cum muneribus adorare Dóminum. |
Widzieliśmy gwiazdę Jego na wschód słońca i przyjechaliśmy z darami pokłonić się Panu. |
Po Komunii
| Praesta, quaesumus, omnipotens Deus: ut quae solemni celebramus officio, purificatae mentis intelligentia consequamur. Per Dóminum… |
Spraw, prosimy Cię, wszechmogący Boże, abyśmy czystym umysłem pojęli te święte tajemnice, które w dniu dzisiejszym tak uroczyście święcimy. Przez Pana… |