Πρὸς Κορινθίους Β
Pismo skierowane jest do wiernych Kościoła Koryntu (2 Kor 1.1) oraz do gmin sąsiadujących z Koryntem (2 Kor 1.1; por. Kol 4.16). Powstaje podczas drugiego pobytu Pawła w Macedonii (2 Kor 2.12nn; 2 Kor 8.5nn; 2 Kor 9.2; Dz 20.1), pod koniec r. 57, w następujących okolicznościach: po krótkiej, zapowiedzianej poprzednim listem (1 Kor 4.18nn) wizycie u mieszkańców Koryntu (2 Kor 1.15nn; por. 2 Kor 12.14; 2 Kor 13.1), Paweł zamierzał (2 Kor 1.15nn) ponownie odwiedzić tę gminę. W tym czasie zdarzył się jednak wśród Koryntian nie znany nam bliżej, lecz z pewnością samemu Pawłowi wielką przykrość sprawiający, incydent (2 Kor 2.5nn), który kazał Apostołowi (2 Kor 1.23; 2 Kor 2.1) odwołać powziętą już decyzję i zastąpić listem planowaną podróż. W smutku wielkim więc i we łzach pisze Paweł dziś już nie istniejący list, z którym posyła do Koryntu Tytusa (2 Kor 2.3; 2 Kor 7.8nn). Według pomyślnych wiadomości przywiezionych następnie przez Tytusa, na którego oczekiwał Paweł z niecierpliwością, najprzód w Troadzie, a potem w Macedonii (2 Kor 2.12nn), winny "przestępstwa" korynckiego został ukarany; szacunek dla autorytetu Apostoła przywrócono i na nowo zapanował w gminie porządek. Aby więc usunąć nawet resztki jakichkolwiek nieporozumień, uradowany Paweł pisze list, zwany dziś Drugim Listem do Koryntian, wyjaśniając w nim, między innymi, dlaczego zmienił swą decyzję przybycia do Koryntu.
Drugi List do Koryntian jest jednym z najbardziej osobistych pism Pawła. O życiu i psychologii Apostoła dowiadujemy się właśnie najwięcej z tego listu. Nigdzie też nie broni Paweł z podobnym zapałem swej apostolskiej godności, nigdzie nie ukazuje się tak, jak w tym liście, pasterzem dusz ludzkich. Jeżeli autorstwo Pawłowe tego listu nie ulega wątpliwości, to jego jedność jest ciągle dyskutowana.
Z ważniejszych dogmatycznie miejsc tego listu wymienić należy przed wszystkim dwa fragmenty dotyczące nauki o odkupieniu: 2 Kor 5.14-21 (por. Ga 3.13; Rz 8.3) i 2 Kor 8.9. Tematem, do którego Paweł najczęściej nawiązuje w tym liście, jest sprawa apostolatu: stawia go ponad posługiwanie Mojżesza (2 Kor 3.9nn); przypisuje mu w pewnym sensie wartość warunkującą osiągnięcie zbawienia wszystkich ludzi, gdyż przez niego dokonuje się pojednanie człowieka z Bogiem (2 Kor 2.14nn; 2 Kor 5.18-29). Podkreśla się też w tym liście potrzebę dobrych uczynków: modlitw (2 Kor 13.7), jałmużny (2 Kor 8.13), napomnień braterskich (2 Kor 2.7-11). Wreszcie w 2 Kor znajduje swe uzasadnienie nauka katolicka o rzeczach ostatecznych człowieka: sąd ostateczny (2 Kor 1.14; 2 Kor 5.10), ponowne przyjście Chrystusa i chwalebne zmartwychwstanie. (2 Kor 4.14).
1
| Pozdrowienie | |||
|---|---|---|---|
| Wyrażenie z woli Bożej apostoł Chrystusa Jezusa wskazuje na to, że Pawłowi zależy szczególnie na podkreśleniu swej apostolskiej godności. Można się domyślać, że byli ludzie podający w wątpliwość apostolskie posłannictwo Pawła i że w trakcie listu Apostoł będzie się z nimi rozprawiał. Na razie ogranicza się do stwierdzenia, że nie jest apostołem z ustanowienia ludzkiego, lecz z woli samego Boga, i że treścią jego apostolatu będzie osoba i życie Jezusa Chrystusa. Tymoteusz pochodził z Listry, a gdy Paweł podczas drugiej podróży zjawił się w tym mieście jego matka była już chrześcijanką; zresztą nie wykluczone, że również i babka (2Tm 1.5). Tymoteusz stał się z czasem jednym z najbliższych współpracowników Pawła. Apostoł nazywa go swoim synem umiłowanym i wiernym w Panu (1Kor 4.17; Flp 2.19-22). Listy pasterskie - zwłaszcza 1.2Tm - pozwalają przypuszczać, że Paweł powierzył mu szczególną troskę o kilka Kościołów. Według 1Kor 4.17; 1Kor 16.10 Tymoteusz miał z woli Pawła specjalną misję do spełnienia właśnie w Koryncie. Wszystko przemawia za tym, że wywiązał się z zadania w sposób należyty. W każdym razie jest Koryntianom znany i dlatego również od niego przesyła im Paweł pozdrowienia. Wzmianka o wszystkich świętych, oprócz wiernych Koryntu każe się domyślać, że list, z woli samego autora, miał być czytany we wszystkich Kościołach Achai. Nie wiadomo gdzie, poza Koryntem, Kenchrami (Rz 16.1) i Atenami (Dz 17.15), mogłoby być w Achai inne większe skupisko chrześcijan. | |||
| Παῦλος ἀπόστολος Χριστοῦ Ἰησοῦ διὰ θελήματος θεοῦ καὶ Τιμόθεος ὁ ἀδελφὸς, τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ θεοῦ τῇ οὔσῃ ἐν Κορίνθῳ σὺν τοῖς ἁγίοις πᾶσιν τοῖς οὖσιν ἐν ὅλῃ τῇ Ἀχαΐᾳ, | Paulus, Apostolus Jesu Christi per voluntatem Dei, et Timotheus frater, ecclesiæ Dei, quæ est Corinthi cum omnibus sanctis, qui sunt in universa Achaia. |
Paweł, wysłannik* Pomazańca** Jezusa przez wolę Boga, i Tymoteusz, brat, (społeczności) wywołanych*** Boga, będącej w Koryncie, razem z świętymi wszystkimi, (tymi)**** będącymi w całej Achai;
* Lub: "apostoł".
** W interlinearnym przekładzie, tu i dalej w tekście, podaje się znaczenie etymologiczne: normalnie już jak imię własne "Chrystus".
*** Tu podaje się znaczenie etymologiczne. W Nowym Testamencie jako termin techniczny oznacza Kościół Powszechny bądź lokalną gminę Kościoła. Bliżej o semantyce zob. przypis do Dz 5.11*
**** Rodzajniki pierwotnie były zaimkami wskazującymi.
|
|
| χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ θεοῦ πατρὸς ἡμῶν καὶ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. | Gratia vobis, et pax a Deo Patre nostro, et Domino Jesu Christo. | łaska wam i pokój od Boga, Ojca naszego, i Pana, Jezusa Pomazańca. | |
| Bóg dodaje nam otuchy | |||
| Εὐλογητὸς ὁ θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ πατὴρ τῶν οἰκτιρμῶν καὶ θεὸς πάσης παρακλήσεως, | Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, Pater misericordiarum, et Deus totius consolationis, | Wysławiony Bóg i Ojciec Pana naszego, Jezusa Pomazańca, Ojciec litości i Bóg każdej zachęty, | |
| ὁ παρακαλῶν ἡμᾶς ἐπὶ πάσῃ τῇ θλίψει ἡμῶν εἰς τὸ δύνασθαι ἡμᾶς παρακαλεῖν τοὺς ἐν πάσῃ θλίψει διὰ τῆς παρακλήσεως ἧς παρακαλούμεθα αὐτοὶ ὑπὸ τοῦ θεοῦ. | qui consolatur nos in omni tribulatione nostra: ut possimus et ipsi consolari eos qui in omni pressura sunt, per exhortationem, qua exhortamur et ipsi a Deo. |
(Ten) zachęcający nas w każdym utrapieniu naszym ku móc my* zachęcać (tych) w każdym utrapieniu przez zachętę, którą jesteśmy zachęcani sami przez Boga.
* "móc my" - w składni skutkowej. Składniej: "tak byśmy mogli".
|
|
| ὅτι καθὼς περισσεύει τὰ παθήματα τοῦ Χριστοῦ εἰς ἡμᾶς, οὕτως διὰ τοῦ Χριστοῦ περισσεύει καὶ ἡ παράκλησις ἡμῶν. | Quoniam sicut abundant passiones Christi in nobis: ita et per Christum abundat consolatio nostra. | Bo jak obfitują cierpienia Pomazańca ku nam, tak przez Pomazańca obfituje i zachęta nasza. | |
| εἴτε δὲ θλιβόμεθα, ὑπὲρ τῆς ὑμῶν παρακλήσεως καὶ σωτηρίας· εἴτε παρακαλούμεθα, ὑπὲρ τῆς ὑμῶν παρακλήσεως τῆς ἐνεργουμένης ἐν ὑπομονῇ τῶν αὐτῶν παθημάτων ὧν καὶ ἡμεῖς πάσχομεν. | Sive autem tribulamur pro vestra exhortatione et salute, sive consolamur pro vestra consolatione, sive exhortamur pro vestra exhortatione et salute, quæ operatur tolerantiam earumdem passionum, quas et nos patimur: | Czy to zaś trapieni jesteśmy dla waszej zachęty i zbawienia; czy to jesteśmy zachęcani dla waszej zachęty, (tej) działającej w wytrwałości (wśród) tych cierpień, które i my cierpimy. | |
| καὶ ἡ ἐλπὶς ἡμῶν βεβαία ὑπὲρ ὑμῶν εἰδότες ὅτι ὡς κοινωνοί ἐστε τῶν παθημάτων, οὕτως καὶ τῆς παρακλήσεως. | ut spes nostra firma sit pro vobis: scientes quod sicut socii passionum estis, sic eritis et consolationis. |
I nadzieja nasza mocna o was, wiedzący*, że jak wspólnikami jesteście cierpień, tak i zachęty.
* Składniej: "bo wiemy". Inne lekcje zamiast "zachęty i zbawienia; (…) I nadzieja nasza mocna o was, wiedzący" (w. 6-7): z opuszczeniem słów "które i my cierpimy" do "wspólnikami jesteście cierpień"; z opuszczeniem słów "i zbawienia" do "dla waszej zachęty"; z dodaniem "i zbawienia" po "czy to jesteśmy zachęcani - dla waszej zachęty"; "zachęty, tej działającej w wytrwałości (wśród) tych cierpień, które i my cierpimy. I nadzieja wasza mocna o was, czy to jesteśmy zachęcani - dla waszej zachęty i zbawienia, wiedzący"; "zachęty i zbawienia, tego działającego w wytrwałości (wśród) tych cierpień, które i my cierpimy i nadzieja nasza mocna o was, czy to jesteśmy zachęcani - dla waszej zachęty i zbawienia, wiedzący".
|
|
| Οὐ γὰρ θέλομεν ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοί, ὑπὲρ τῆς θλίψεως ἡμῶν τῆς γενομένης ἐν τῇ Ἀσίᾳ, ὅτι καθ᾽ ὑπερβολὴν ὑπὲρ δύναμιν ἐβαρήθημεν ὥστε ἐξαπορηθῆναι ἡμᾶς καὶ τοῦ ζῆν· | Non enim volumus ignorare vos, fratres, de tribulatione nostra, quæ facta est in Asia, quoniam supra modum gravati sumus supra virtutem, ita ut tæderet nos etiam vivere. |
Nie bowiem chcemy wy nie wiedzieć*, bracia, o utrapieniu naszym, (tym) (które się stało)** w Azji, że w nadmiarze ponad moc zostaliście obciążeni, tak że zostać wyzbytym wyjścia my*** i (co do) życia.
* "wy nie wiedzieć" - zależne od "Nie chcemy". Składniej: "Nie chcemy bowiem, żebyście nie wiedzieli".
** Odnosi się do "utrapieniu".
*** "zostać wyzbytym wyjścia my" - w zdaniu skutkowym. Składniej: "tak że my zostaliśmy bez wyjścia".
|
|
| ἀλλὰ αὐτοὶ ἐν ἑαυτοῖς τὸ ἀπόκριμα τοῦ θανάτου ἐσχήκαμεν, ἵνα μὴ πεποιθότες ὦμεν ἐφ᾽ ἑαυτοῖς ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ θεῷ τῷ ἐγείροντι τοὺς νεκρούς· | Sed ipsi in nobismetipsis responsum mortis habuimus, ut non simus fidentes in mortuos, sed in Deo, qui suscitat mortuos: |
Ale sami w sobie samych odpowiedź śmierci powzięliśmy, aby nie przekonani byliśmy* na sobie samych, ale na Bogu, budzącym martwych,
* Zdanie zamiarowe.
|
|
| ὃς ἐκ τηλικούτου θανάτου ἐρρύσατο ἡμᾶς καὶ ῥύσεται, εἰς ὃν ἠλπίκαμεν ὅτι καὶ ἔτι ῥύσεται, | qui de tantis periculis nos eripuit, et eruit: in quem speramus quoniam et adhuc eripiet, |
który z tak wielkiej śmierci* wyciągnął nas i wyciągnie**, ku któremu nabraliśmy nadziei, [że] i jeszcze*** wyciągnie,
* Inne lekcje zamiast "tak wielkich śmierci": …tak wielkiej śmierci"; "tak wielkiego niebezpieczeństwa".
** Inne lekcje: "i wyciąga": bez "i wyciągnie".
*** Inne lekcje zamiast "i jeszcze": "że": "i że"; "że i"; "że jeszcze"; "i jeszcze" bez poprzedzającego "że".
|
|
| συνυπουργούντων καὶ ὑμῶν ὑπὲρ ἡμῶν τῇ δεήσει, ἵνα ἐκ πολλῶν προσώπων τὸ εἰς ἡμᾶς χάρισμα διὰ πολλῶν εὐχαριστηθῇ ὑπὲρ ἡμῶν. | adjuvantibus et vobis in oratione pro nobis: ut ex multorum personis, ejus quæ in nobis est donationis, per multos gratiæ agantur pro nobis. |
(bo) współdziałając i wy za nas błaganiem, aby od wielu osób (ten) względem nas dar przez wielu został podziękowany* za nas**.
* Język grecki tworzy konstrukcję bierną nawet od czasowników nieprzechodnich, jak właśnie tutaj. Składniej: "aby wiele osób dziękowało za nas za dany nam dar".
** Inna lekcja: "was".
|
|
| Zmiana planów Pawła | |||
| Ἡ γὰρ καύχησις ἡμῶν αὕτη ἐστίν, τὸ μαρτύριον τῆς συνειδήσεως ἡμῶν, ὅτι ἐν ἁπλότητι καὶ εἰλικρινείᾳ τοῦ θεοῦ, οὐκ ἐν σοφίᾳ σαρκικῇ ἀλλ᾽ ἐν χάριτι θεοῦ, ἀνεστράφημεν ἐν τῷ κόσμῳ, περισσοτέρως δὲ πρὸς ὑμᾶς. | Nam gloria nostra hæc est: testimonium conscientiæ nostræ, quod in simplicitate cordis et sinceritate Dei, et non in sapientia carnali, sed in gratia Dei, conversati sumus in hoc mundo: abundantius autem ad vos. |
Bo duma nasza ta jest: świadectwo sumienia naszego, że w prostocie* i nieskażoności Boga, [i] nie w mądrości cielesnej, ale w lasce Boga obracaliśmy się** na świecie, obficiej zaś przy was.
* Inne lekcje: "świętości"; "łagodności"; "litości".
** W sensie: żyć. działać.
|
|
| οὐ γὰρ ἄλλα γράφομεν ὑμῖν ἀλλ᾽ ἢ ἃ ἀναγινώσκετε ἢ καὶ ἐπιγινώσκετε· ἐλπίζω δὲ ὅτι ἕως τέλους ἐπιγνώσεσθε, | Non enim alia scribimus vobis, quam quæ legistis, et cognovistis. Spero autem quod usque in finem cognoscetis, |
Nie bowiem inne* piszemy wam, ale lub które rozpoznajecie**, lub i uznajecie***. Mam nadzieję zaś, że aż do końca uznacie,
* Z domyślnym: nauki, ewangelię, słowa.
** Możliwe: "czytacie" lub w sensie: rozpoznajecie jako już znane.
*** O akceptacji po poznaniu.
|
|
| καθὼς καὶ ἐπέγνωτε ἡμᾶς ἀπὸ μέρους, ὅτι καύχημα ὑμῶν ἐσμεν καθάπερ καὶ ὑμεῖς ἡμῶν ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ κυρίου Ἰησοῦ. | sicut et cognovistis nos ex parte, quod gloria vestra sumus, sicut et vos nostra, in die Domini nostri Jesu Christi. | jak i uznaliście nas po części, że chlubą waszą jesteśmy tak jak i wy naszą w dniu Pana [naszego], Jezusa. | |
| Καὶ ταύτῃ τῇ πεποιθήσει ἐβουλόμην πρότερον πρὸς ὑμᾶς ἐλθεῖν, ἵνα δευτέραν χάριν σχῆτε, | Et hac confidentia volui prius venire ad vos, ut secundum gratiam haberetis: |
I (z) tym przekonaniem postanawiałem wcześniej do was przyjść, aby drugą łaskę* mieliście**,
* Inna lekcja: "radość".
** Zdanie zamiarowe.
|
|
| καὶ δι᾽ ὑμῶν διελθεῖν εἰς Μακεδονίαν καὶ πάλιν ἀπὸ Μακεδονίας ἐλθεῖν πρὸς ὑμᾶς καὶ ὑφ᾽ ὑμῶν προπεμφθῆναι εἰς τὴν Ἰουδαίαν. | et per vos transire in Macedoniam, et iterum a Macedonia venire ad vos, et a vobis deduci in Judæam. | i przez was przejść do Macedonii, i znowu od Macedonii przyjść do was i przez was zostać wyprawionym do Judei. | |
| Powody zwłoki | |||
| τοῦτο οὖν βουλόμενος μήτι ἄρα τῇ ἐλαφρίᾳ ἐχρησάμην; ἢ ἃ βουλεύομαι κατὰ σάρκα βουλεύομαι, ἵνα ᾖ παρ᾽ ἐμοὶ τὸ Ναὶ ναὶ καὶ τὸ Οὒ οὔ; | Cum ergo hoc voluissem, numquid levitate usus sum? aut quæ cogito, secundum carnem cogito, ut sit apud me Est et Non? |
To więc postanawiając, czy zatem lekkomyślnością posłużyłem się? Lub co postanawiam, według ciała postanawiam, aby było* u mnie (to) "tak tak" i (tym) "nie nie"?
* Zdanie zamiarowe.
|
|
| πιστὸς δὲ ὁ θεὸς ὅτι ὁ λόγος ἡμῶν ὁ πρὸς ὑμᾶς οὐκ ἔστιν Ναὶ καὶ Οὔ. | Fidelis autem Deus, quia sermo noster, qui fuit apud vos, non est in illo Est et Non. | Wierny zaś Bóg, że słowo nasze, (to) do was, nie jest "tak" i "nie". | |
| ὁ τοῦ θεοῦ γὰρ υἱὸς Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ ἐν ὑμῖν δι᾽ ἡμῶν κηρυχθείς, δι᾽ ἐμοῦ καὶ Σιλουανοῦ καὶ Τιμοθέου, οὐκ ἐγένετο Ναὶ καὶ Οὒ ἀλλὰ Ναὶ ἐν αὐτῷ γέγονεν. | Dei enim Filius Jesus Christus, qui in vobis per nos prædicatus est, per me, et Silvanum, et Timotheum, non fuit Est et Non, sed Est in illo fuit. | Boga bowiem Syn, Jezus Pomazaniec, (ten) wśród was przez nas ogłoszony: przeze mnie, i Sylwana, i Tymoteusza, nie stał się "tak" i "nie", ale "tak" w Nim się stało. | |
| ὅσαι γὰρ ἐπαγγελίαι θεοῦ, ἐν αὐτῷ τὸ Ναί· διὸ καὶ δι᾽ αὐτοῦ τὸ Ἀμὴν τῷ θεῷ πρὸς δόξαν δι᾽ ἡμῶν. | Quotquot enim promissiones Dei sunt, in illo Est: ideo et per ipsum Amen Deo ad gloriam nostram. | Jakie bowiem obietnice Boga w Nim (owym) "tak". Dlatego i przez Niego (to) Amen Bogu na chwałę przez nas. | |
| ὁ δὲ βεβαιῶν ἡμᾶς σὺν ὑμῖν εἰς Χριστὸν καὶ χρίσας ἡμᾶς θεός, | Qui autem confirmat nos vobiscum in Christo, et qui unxit nos Deus: | (Tym) zaś umacniającym nas razem z wami ku Pomazańcowi i (który pomazał) nas Bóg, | |
| ὁ καὶ σφραγισάμενος ἡμᾶς καὶ δοὺς τὸν ἀρραβῶνα τοῦ πνεύματος ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν. | qui et signavit nos, et dedit pignus Spiritus in cordibus nostris. |
(ten)* i (który opieczętował sobie) nas i (który dał) porękę Ducha w sercach naszych.
* W oryginale rodzajnik odnoszący się do imiesłowu "(który opieczętował sobie)" i "(który dał)".
|
|
| Ἐγὼ δὲ μάρτυρα τὸν θεὸν ἐπικαλοῦμαι ἐπὶ τὴν ἐμὴν ψυχήν, ὅτι φειδόμενος ὑμῶν οὐκέτι ἦλθον εἰς Κόρινθον. | Ego autem testem Deum invoco in animam meam, quod parcens vobis, non veni ultra Corinthum: |
Ja zaś świadka Boga przywołuję sobie na moją duszę, że oszczędzając was już nie* przyszedłem do Koryntu.
* Składniej: "jeszcze nie".
|
|
| οὐχ ὅτι κυριεύομεν ὑμῶν τῆς πίστεως ἀλλὰ συνεργοί ἐσμεν τῆς χαρᾶς ὑμῶν· τῇ γὰρ πίστει ἑστήκατε. | non quia dominamur fidei vestæ, sed adjutores sumus gaudii vestri: nam fide statis. |
Nie że panujemy (nad) waszą wiarą. ale współpracownikami jesteśmy radości waszej, bo wiarą stoicie*.
* Czas teraźniejszy dokonany. Szerzej: "stanęliście i stoicie".
|
|
2
| ἔκρινα γὰρ ἐμαυτῷ τοῦτο τὸ μὴ πάλιν ἐν λύπῃ πρὸς ὑμᾶς ἐλθεῖν. | Statui autem hoc ipsum apud me, ne iterum in tristitia venirem ad vos. |
Osądziłem bowiem* mnie samemu to**: nie znowu w smutku do was przyjść.
* Inne lekcje: "zaś"; bez żadnej partykuły ani spójnika.
** W sensie: tak bowiem sobie postanowiłem.
|
|
| Na wstępie tego listu zaznaczył Paweł, że jego powołaniem jest pocieszanie strapionych. Gdziekolwiek się pojawi, powinien nieść ze sobą radość. Otóż zapowiedziana przez niego uprzednio wizytacja nie mogłaby się odbyć w radosnej atmosferze. Musiałby bowiem zasmucić Koryntian - domagała się tego jego ojcowska troska o ich duchowe dobro - w nim samym zaś odżyłby na nowo smutek, spowodowany zachowaniem się przynajmniej niektórych spośród Koryntian. | |||
| εἰ γὰρ ἐγὼ λυπῶ ὑμᾶς, καὶ τίς ὁ εὐφραίνων με εἰ μὴ ὁ λυπούμενος ἐξ ἐμοῦ; | Si enim ego contristo vos: et quis est, qui me lætificet, nisi qui contristatur ex me? | Jeśli bowiem ja smucę was, i kto (tym) cieszącym mię, jeśli nie (ten) smucący się dzięki mnie? | |
| καὶ ἔγραψα τοῦτο αὐτό, ἵνα μὴ ἐλθὼν λύπην σχῶ ἀφ᾽ ὧν ἔδει με χαίρειν, πεποιθὼς ἐπὶ πάντας ὑμᾶς ὅτι ἡ ἐμὴ χαρὰ πάντων ὑμῶν ἐστιν. | Et hoc ipsum scripsi vobis, ut non cum venero, tristitiam super tristitiam habeam, de quibus oportuerat me gaudere: confidens in omnibus vobis, quia meum gaudium, omnium vestrum est. |
I napisałem to samo*, aby nie, przyszedłszy, smutek miałbym**, od których trzeba było ja radować się***, przekonany do wszystkich**** was, że moja radość wszystkich was***** jest.
* Inaczej: "właśnie".
** Zdanie zamiarowe.
*** "ja radować się" - zależne od "trzeba było". Składniej: "dzięki którym powinienem radować się".
**** Składniej: "bo jest przekonany co do was wszystkich".
***** Genetivus possessoris: "moja radość należy do was wszystkich". Lub nawet: "moja radość należy do waszych obowiązków".
|
|
| ἐκ γὰρ πολλῆς θλίψεως καὶ συνοχῆς καρδίας ἔγραψα ὑμῖν διὰ πολλῶν δακρύων, οὐχ ἵνα λυπηθῆτε ἀλλὰ τὴν ἀγάπην ἵνα γνῶτε ἣν ἔχω περισσοτέρως εἰς ὑμᾶς. | Nam ex multa tribulatione et angustia cordis scripsi vobis per multas lacrimas: non ut contristemini, sed ut sciatis, quam caritatem habeam abundantius in vobis. |
Z bowiem wielkiego utrapienia i ściśnięcia się serca napisałem wam przez liczne łzy, nie aby zasmuceni zostaliście*, ale miłość aby poznaliście*, którą mam obficiej ku wam.
* Zdanie zamiarowe.
|
|
| Przebaczenie dla winowajcy | |||
|---|---|---|---|
| Εἰ δέ τις λελύπηκεν, οὐκ ἐμὲ λελύπηκεν, ἀλλὰ ἀπὸ μέρους, ἵνα μὴ ἐπιβαρῶ, πάντας ὑμᾶς. | Si quis autem contristavit, non me contristavit: sed ex parte, ut non onerem omnes vos. |
Jeśli zaś ktoś zasmucił, nie mnie zasmucił, ale po części, aby nie obciążałbym*, wszystkich was.
* Zdanie zamiarowe.
|
|
| ἱκανὸν τῷ τοιούτῳ ἡ ἐπιτιμία αὕτη ἡ ὑπὸ τῶν πλειόνων, | Sufficit illi, qui ejusmodi est, objurgatio hæc, quæ fit a pluribus: |
Dość dużym* dla takiego potępienie to przez większość**,
* Inaczej: "wystarczającym".
** W zdaniu tym brak orzeczenia "jest".
|
|
| ὥστε τοὐναντίον μᾶλλον ὑμᾶς χαρίσασθαι καὶ παρακαλέσαι, μή πως τῇ περισσοτέρᾳ λύπῃ καταποθῇ ὁ τοιοῦτος. | ita ut e contrario magis donetis, et consolemini, ne forte abundantiori tristitia absorbeatur qui ejusmodi est. |
tak że przeciwnie raczej wy* darować i zachęcić**. aby nie jakoś obfitszym smutkiem został pochłonięty*** taki.
* Inne lekcje zamiast "raczej wy": "wy raczej"; "wy": "raczej".
** "wy darować i zachęcić" - zdanie skutkowe. Tu sens imperatywny: "wy darujcie i zachęćcie".
*** Zdanie zamiarowe.
|
|
| διὸ παρακαλῶ ὑμᾶς κυρῶσαι εἰς αὐτὸν ἀγάπην· | Propter quod obsecro vos, ut confirmetis in illum caritatem. |
Dlatego zachęcam was ustalić* ku niemu miłość;
* "was ustalić" - zależne od "zachęcam". "ustalić" - w sensie: okazać.
|
|
| εἰς τοῦτο γὰρ καὶ ἔγραψα, ἵνα γνῶ τὴν δοκιμὴν ὑμῶν, εἰ εἰς πάντα ὑπήκοοί ἐστε. | Ideo enim et scripsi, ut cognoscam experimentum vestrum, an in omnibus obedientes sitis. |
na to bowiem i napisałem, aby poznałbym wypróbowanie wasze, czy* ku wszystkiemu posłuszni jesteście.
* Inne lekcje: "którą": "jak"; bez żadnej partykuły ani spójnika.
|
|
| ᾧ δέ τι χαρίζεσθε, κἀγώ· καὶ γὰρ ἐγὼ ὃ κεχάρισμαι, εἴ τι κεχάρισμαι, δι᾽ ὑμᾶς ἐν προσώπῳ Χριστοῦ, | Cui autem aliquid donastis, et ego: nam et ego quod donavi, si quid donavi, propter vos in persona Christi, | Któremu zaś coś darujecie, i ja; i bo ja, co darowałem, jeśli coś darowałem, z powodu was w osobie Pomazańca, | |
| ἵνα μὴ πλεονεκτηθῶμεν ὑπὸ τοῦ Σατανᾶ· οὐ γὰρ αὐτοῦ τὰ νοήματα ἀγνοοῦμεν. | ut non circumveniamur a Satana: non enim ignoramus cogitationes ejus. | aby nie staliśmy się łupem zachłanności od szatana, nie bowiem jego pomyślenia nie poznajemy. | |
| Słudzy nowego przymierza | |||
| Ἐλθὼν δὲ εἰς τὴν Τρῳάδα εἰς τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ καὶ θύρας μοι ἀνεῳγμένης ἐν κυρίῳ, | Cum venissem autem Troadem propter Evangelium Christi, et ostium mihi apertum esset in Domino, | Przyszedłszy zaś do Troady względem dobrej nowiny Pomazańca, i (choć) drzwi mi otwarły się w Panu, | |
| οὐκ ἔσχηκα ἄνεσιν τῷ πνεύματί μου τῷ μὴ εὑρεῖν με Τίτον τὸν ἀδελφόν μου, ἀλλὰ ἀποταξάμενος αὐτοῖς ἐξῆλθον εἰς Μακεδονίαν. | non habui requiem spiritui meo, eo quod non invenerim Titum fratrem meum, sed valefaciens eis, profectus sum in Macedoniam. |
nie miałem ulżenia (dla) ducha mojego (z powodu) nie znaleźć ja* Tytusa, brata mego, ale pożegnawszy się z nimi wyszedłem do Macedonii.
* "(z powodu) nie znaleźć ja" to wyrażenie stanowi jedno pojęcie, zamienione na rzeczownik dzięki użyciu rodzajnika.
|
|
| Τῷ δὲ θεῷ χάρις τῷ πάντοτε θριαμβεύοντι ἡμᾶς ἐν τῷ Χριστῷ καὶ τὴν ὀσμὴν τῆς γνώσεως αὐτοῦ φανεροῦντι δι᾽ ἡμῶν ἐν παντὶ τόπῳ· | Deo autem gratias, qui semper triumphat nos in Christo Jesu, et odorem notitiæ suæ manifestat per nos in omni loco: | Zaś Bogu wdzięczność, każdej chwili prowadzącemu w triumfie nas w Pomazańcu i woń poznania Go czyniącemu widoczną przez nas w każdym miejscu; | |
| ὅτι Χριστοῦ εὐωδία ἐσμὲν τῷ θεῷ ἐν τοῖς σῳζομένοις καὶ ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις, | quia Christi bonus odor sumus Deo in iis qui salvi fiunt, et in his qui pereunt: |
bo Pomazańca aromatem jesteśmy (dla) Boga wśród dających się zbawiać* i wśród dających się gubić**:
* Przykład passivum aktywnego (w tym wypadku jest nim imiesłów). Oznacza ono dobrowolne przyjmowanie czynności przez podmiot. A zatem nie "zbawianych", lecz: dobrowolnie przyjmujących zbawianie, dokonywane przez Chrystusa.
** Drugi przykład passivum aktywnego.
|
|
| οἷς μὲν ὀσμὴ ἐκ θανάτου εἰς θάνατον, οἷς δὲ ὀσμὴ ἐκ ζωῆς εἰς ζωήν. καὶ πρὸς ταῦτα τίς ἱκανός; | aliis quidem odor mortis in mortem: aliis autem odor vitæ in vitam. Et ad hæc quis tam idoneus? | (dla) tych wonią od śmierci ku śmierci, (dla) tych zaś wonią od życia ku życiu. I do tego kto dość duży? | |
| οὐ γάρ ἐσμεν ὡς οἱ πολλοὶ καπηλεύοντες τὸν λόγον τοῦ θεοῦ, ἀλλ᾽ ὡς ἐξ εἰλικρινείας, ἀλλ᾽ ὡς ἐκ θεοῦ κατέναντι θεοῦ ἐν Χριστῷ λαλοῦμεν. | non enim sumus sicut plurimi, adulterantes verbum Dei, sed ex sinceritate, sed sicut ex Deo, coram Deo, in Christo loquimur. |
Nie bowiem jesteśmy jak wielu* kupczących słowem Boga ale jak z nieskażoności, ale jak z Boga naprzeciw Boga w Pomazańcu mówimy.
* Inna lekcja: "pozostali".
|
|
3
| Ἀρχόμεθα πάλιν ἑαυτοὺς συνιστάνειν; ἢ μὴ χρῄζομεν ὥς τινες συστατικῶν ἐπιστολῶν πρὸς ὑμᾶς ἢ ἐξ ὑμῶν; | Incipimus iterum nosmetipsos commendare? aut numquid egemus (sicut quidam) commendatiis epistolis ad vos, aut ex vobis? | Zaczynamy znowu siebie samych polecać? Czy nie potrzebujemy jak niektórzy polecających listów do was lub od was? | |
| ἡ ἐπιστολὴ ἡμῶν ὑμεῖς ἐστε, ἐγγεγραμμένη ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν, γινωσκομένη καὶ ἀναγινωσκομένη ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων, | Epistola nostra vos estis, scripta in cordibus nostris, quæ scitur, et legitur ab omnibus hominibus: |
Listem naszym wy jesteście, wypisanym w sercach naszych*, poznawanym i odczytywanym przez wszystkich ludzi.
* Inna lekcja: "waszych", "w sercach naszych" - możliwy przekład: "sercami naszymi".
|
|
| Odpieranie ataków przeplata się z wystąpieniami demaskatorskimi. Okazuje się, że przeciwnicy Pawła, chcąc zapewnić większą skuteczność swojej propagandzie, posługiwali się specjalnymi listami polecającymi. Nie znamy ani treści tych listów, ani ich autorów, ponieważ jednak przeciwnicy Pawła rekrutowali się jeśli nie wprost spośród Żydów, to przynajmniej spośród żydujących, nie wykluczone, że były to jakieś pisma - prawdopodobnie rzekomo - pochodzące od Piotra, Jakuba lub innego z Apostołów przebywających w Palestynie. Zresztą może Pawłowi również zarzucono celowe zalecanie siebie słuchaczom jego przemówień. Jakkolwiek by rzecz się miała, Paweł nie potrzebuje, przynajmniej w stosunku do Koryntian, posługiwać się żadnymi listami polecającymi. Wszyscy wierni Koryntu, nawróceni, zdobyci dla Chrystusa - to najwspanialszy, żywy list, świadczący chyba najpozytywniej i najautorytatywniej na rzecz Pawła. Nie jest to pismo tajne, lecz list otwarty, dostępny każdemu. Życie wspólnoty korynckiej jest bowiem faktem publicznym i powszechnie znanym. Materiałem, na którym list ten został napisany, są serca Koryntian (por. Jer 31.33 nawiązujący do Wj 31.18), a list był pisany nie atramentem, lecz darami Ducha Świętego, otrzymanymi w momencie chrztu. I nie Paweł jest autorem tego pisma, lecz sam Chrystus, bo to On ostatecznie założył Kościół koryncki: Ja siałem, Apollos podlewał, lecz Bóg dał wzrost. Otóż nic nie znaczy ten, który sieje, ani ten, który podlewa, tylko ten, który daje wzrost - Bóg (1Kor 3.6). Tak pisał Paweł już przedtem o początkach tego Kościoła. | |||
| φανερούμενοι ὅτι ἐστὲ ἐπιστολὴ Χριστοῦ διακονηθεῖσα ὑφ᾽ ἡμῶν, ἐγγεγραμμένη οὐ μέλανι ἀλλὰ πνεύματι θεοῦ ζῶντος, οὐκ ἐν πλαξὶν λιθίναις ἀλλ᾽ ἐν πλαξὶν καρδίαις σαρκίναις. | manifestati quod epistola estis Christi, ministrata a nobis, et scripta non atramento, sed Spiritu Dei vivi: non in tabulis lapideis, sed in tabulis cordis carnalibus. |
Czyniąc sobie widocznym*, że jesteście listem Pomazańca, wysłużonym przez nas, wypisanym nie atramentem, ale Duchem Boga żyjącego, nie na płytach kamiennych, ale na płytach sercach cielesnych.
* Może odnosić się do "my", to jest do nadawcy listu, bądź też do odbiorcy: "wy". W pierwszym wypadku byłoby to medium ze znaczeniem: my czynimy sobie widocznym, czyli: jesteśmy świadomi, lub: czynimy widocznym dla innych ze względu na nas; w drugim natomiast wypadku byłoby to passivum ze znaczeniem: wy jesteście widoczni, czyli: jest widoczne, jest wiadome.
|
|
| Πεποίθησιν δὲ τοιαύτην ἔχομεν διὰ τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν θεόν. | Fiduciam autem talem habemus per Christum ad Deum: |
Przekonanie* zaś takie mamy przez Pomazańca względem Boga.
* Inni tłumaczą: "ufność".
|
|
| οὐχ ὅτι ἀφ᾽ ἑαυτῶν ἱκανοί ἐσμεν λογίσασθαί τι ὡς ἐξ ἑαυτῶν, ἀλλ᾽ ἡ ἱκανότης ἡμῶν ἐκ τοῦ θεοῦ, | non quod sufficientes simus cogitare aliquid a nobis, quasi ex nobis: sed sufficientia nostra ex Deo est: |
Nie że od siebie samych dość duzi* jesteśmy policzyć sobie** coś jak z siebie samych, ale dość dużość*** nasza z Boga,
* Lub: "zdolni".
** W sensie: przypisać sobie.
*** Inaczej: zdolność.
|
|
| ὃς καὶ ἱκάνωσεν ἡμᾶς διακόνους καινῆς διαθήκης, οὐ γράμματος ἀλλὰ πνεύματος· τὸ γὰρ γράμμα ἀποκτέννει, τὸ δὲ πνεῦμα ζῳοποιεῖ. | qui et idoneos nos fecit ministros novi testamenti: non littera, sed Spiritu: littera enim occidit, Spiritus autem vivificat. |
który i uczynił dość dużymi* nas sługami nowego przymierza: nie litery, ale ducha; bo litera zabija, zaś duch ożywia.
* Możliwe: "uznał za zdolnych".
|
|
| Chwała nowego przymierza | |||
|---|---|---|---|
| Εἰ δὲ ἡ διακονία τοῦ θανάτου ἐν γράμμασιν ἐντετυπωμένη λίθοις ἐγενήθη ἐν δόξῃ, ὥστε μὴ δύνασθαι ἀτενίσαι τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ εἰς τὸ πρόσωπον Μωϋσέως διὰ τὴν δόξαν τοῦ προσώπου αὐτοῦ τὴν καταργουμένην, | Quod si ministratio mortis litteris deformata in lapidibus fuit in gloria, ita ut non possent intendere filii Israël in faciem Moysi propter gloriam vultus ejus, quæ evacuatur: |
Jeśli zaś służba śmierci, w literach wyryta na kamieniach, stała się w chwale, tak że nie móc patrzeć wprost synowie Izraela* na twarz Mojżesza z powodu chwały twarzy jego. (tej) (chwały) uznawanej za bezużyteczną,
* "nie móc (…) synowie Izraela" w oryginale accusatiwis cum infinitivo w zdaniu skutkowym. Składniej: "tak że synowie Izraela nie mogli patrzeć wprost na twarz".
|
|
| πῶς οὐχὶ μᾶλλον ἡ διακονία τοῦ πνεύματος ἔσται ἐν δόξῃ; | quomodo non magis ministratio Spiritus erit in gloria? | jak nie bardziej służba ducha będzie w chwale? | |
| εἰ γὰρ τῇ διακονίᾳ τῆς κατακρίσεως δόξα, πολλῷ μᾶλλον περισσεύει ἡ διακονία τῆς δικαιοσύνης δόξῃ. | Nam si ministratio damnationis gloria est: multo magis abundat ministerium justitiæ in gloria. |
Jeśli bowiem (dla) służby* zasądzenia** chwała, wiele bardziej obfituje służba sprawiedliwości chwałą***.
* Inna lekcja: "służba", wtedy: "Jeśli bowiem służba zasądzenia chwałą".
** Inaczej: "potępienia".
*** Składniej: "wiele bardziej obfituje chwałą służba sprawiedliwości.
|
|
| καὶ γὰρ οὐ δεδόξασται τὸ δεδοξασμένον ἐν τούτῳ τῷ μέρει εἵνεκεν τῆς ὑπερβαλλούσης δόξης. | Nam nec glorificatum est, quod claruit in hac parte, propter excellentem gloriam. |
I bowiem nie jest obdarzone chwałą (to) obdarzone chwałą w tej sprawie z powodu (owej) przewyższającej chwały*.
* Składniej: "Bo z powodu owej przewyższającej chwały w ogóle nie jest obdarzone chwałą to obdarzone chwałą w tamtej sprawie".
|
|
| εἰ γὰρ τὸ καταργούμενον διὰ δόξης, πολλῷ μᾶλλον τὸ μένον ἐν δόξῃ. | Si enim quod evacuatur, per gloriam est: multo magis quod manet, in gloria est. | Jeśli bowiem (to) uznawane za bezużyteczne dla chwały, wiele bardziej (to) trwające w chwale. | |
| Ἔχοντες οὖν τοιαύτην ἐλπίδα πολλῇ παρρησίᾳ χρώμεθα | Habentes igitur talem spem, multa fiducia utimur: |
Mając więc taką nadzieję, wielką otwartością* posługujemy się
* W sensie: całą swobodą słowa.
|
|
| καὶ οὐ καθάπερ Μωϋσῆς ἐτίθει κάλυμμα ἐπὶ τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πρὸς τὸ μὴ ἀτενίσαι τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ εἰς τὸ τέλος τοῦ καταργουμένου. | et non sicut Moyses ponebat velamen super faciem suam, ut non intenderent filii Israël in faciem ejus, quod evacuatur, |
i nie tak jak Mojżesz kładł zasłonę na twarz jego* ku nie spojrzeć wprost synowie** Izraela na koniec*** (tego) uznawanego za bezużyteczne.
* To jest: swoją.
** "nie spojrzeć wprost synowie" - w oryginale accusativus cum infinitivo w zamiarowej składni z "ku". Składniej: "aby nie spojrzeli wprost synowie".
*** Sens: wygasanie, o wygasaniu chwalebnego blasku na twarzy Mojżesza. Blask ten jest bezużyteczny, to znaczy jest niczym w stosunku do blasku chwały dostępnej w Nowym Przymierzu.
|
|
| ἀλλὰ ἐπωρώθη τὰ νοήματα αὐτῶν. ἄχρι γὰρ τῆς σήμερον ἡμέρας τὸ αὐτὸ κάλυμμα ἐπὶ τῇ ἀναγνώσει τῆς παλαιᾶς διαθήκης μένει, μὴ ἀνακαλυπτόμενον ὅτι ἐν Χριστῷ καταργεῖται· | sed obtusi sunt sensus eorum. Usque in hodiernum enim diem, idipsum velamen in lectione veteris testamenti manet non revelatum (quoniam in Christo evacuatur), | Ale skamieniały pomyślenia ich. Aż do bowiem dzisiejszego dnia (ta) sama zasłona przy odczytywaniu Starego Przymierza trwa nie odsłaniana, bo w Pomazańcu jest uznawana za bezużyteczną. | |
| ἀλλ᾽ ἕως σήμερον ἡνίκα ἂν ἀναγινώσκηται Μωϋσῆς, κάλυμμα ἐπὶ τὴν καρδίαν αὐτῶν κεῖται· | sed usque in hodiernum diem, cum legitur Moyses, velamen positum est super cor eorum. |
Ale aż do dzisiaj ilekroć jest odczytywany* Mojżesz, zasłona na sercu ich leży.
* W oryginale coniunctivus praesentis passivi w zdaniu czasowym.
|
|
| ἡνίκα δὲ ἐὰν ἐπιστρέψῃ πρὸς κύριον, περιαιρεῖται τὸ κάλυμμα. | Cum autem conversus fuerit ad Dominum, auferetur velamen. |
Ilekroć zaś zawróci się* do Pana, zdejmowana jest zasłona.
* W oryginale coniunctivus aoristi activi w zdaniu czasowym.
|
|
| ὁ δὲ κύριος τὸ πνεῦμά ἐστιν· οὗ δὲ τὸ πνεῦμα κυρίου, ἐλευθερία. | Dominus autem Spiritus est: ubi autem Spiritus Domini, ibi libertas. | Zaś Pan Duch jest, gdzie zaś Duch Pana- wolność. | |
| ἡμεῖς δὲ πάντες ἀνακεκαλυμμένῳ προσώπῳ τὴν δόξαν κυρίου κατοπτριζόμενοι τὴν αὐτὴν εἰκόνα μεταμορφούμεθα ἀπὸ δόξης εἰς δόξαν καθάπερ ἀπὸ κυρίου πνεύματος. | Nos vero omnes, revelata facie gloriam Domini speculantes, in eamdem imaginem transformamur a claritate in claritatem, tamquam a Domini Spiritu. | My zaś wszyscy, odsłoniętą twarzą chwałę Pana odzwierciedlając, (na ten) sam obraz jesteśmy przemieniani od chwały ku chwale, tak jak przez Pana Ducha. | |
4
| Obecna słabość i przyszła chwała | |||
|---|---|---|---|
| Διὰ τοῦτο, ἔχοντες τὴν διακονίαν ταύτην καθὼς ἠλεήθημεν, οὐκ ἐγκακοῦμεν | Ideo habentes administrationem, juxta quod misericordiam consecuti sumus, non deficimus, | Przez to, mając służbę tę, jak dostąpiliśmy litości, nie poddajemy się złu, | |
| ἀλλὰ ἀπειπάμεθα τὰ κρυπτὰ τῆς αἰσχύνης, μὴ περιπατοῦντες ἐν πανουργίᾳ μηδὲ δολοῦντες τὸν λόγον τοῦ θεοῦ ἀλλὰ τῇ φανερώσει τῆς ἀληθείας συνιστάνοντες ἑαυτοὺς πρὸς πᾶσαν συνείδησιν ἀνθρώπων ἐνώπιον τοῦ θεοῦ. | sed abdicamus occulta dedecoris, non ambulantes in astutia, neque adulterantes verbum Dei, sed in manifestatione veritatis commendantes nosmetipsos ad omnem conscientiam hominum coram Deo. |
ale odrzekliśmy się (tych) ukrytych wstydu, nie chodząc* w przewrotności ani czyniąc niewolnikiem słowo Boga, ale uwidocznieniem prawdy polecając siebie samych ku całemu sumieniu ludzi przed Bogiem.
* Metafora życia etycznego.
|
|
| εἰ δὲ καὶ ἔστιν κεκαλυμμένον τὸ εὐαγγέλιον ἡμῶν, ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις ἐστὶν κεκαλυμμένον, | Quod si etiam opertum est Evangelium nostrum, in iis, qui pereunt, est opertum: |
Jeśli zaś i jest zasłonięta - dobra nowina nasza, na - dających się gubić* jest zasłonięta,
* Przykład passivum aktywnego (w tym wypadku jest nim imiesłów). Oznacza ono dobrowolne przyjmowanie czynności przez podmiot. Zob. 2.15*
|
|
| Postępowanie Pawła odpowiada w pełni jego wypowiedzi o blasku nowej ekonomii oraz o majestacie nauczania apostolskiego. Równocześnie jednak jest Paweł świadom, że wszystko, czym jest, zawdzięcza nie własnym talentom, lecz miłosierdziu Bożemu. Jest apostołem z miłosierdzia Bożego. Jest też przekonany, że owo miłosierdzie nigdy go nie opuści, i dlatego nie upada na duchu. | |||
| ἐν οἷς ὁ θεὸς τοῦ αἰῶνος τούτου ἐτύφλωσεν τὰ νοήματα τῶν ἀπίστων εἰς τὸ μὴ αὐγάσαι τὸν φωτισμὸν τοῦ εὐαγγελίου τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ, ὅς ἐστιν εἰκὼν τοῦ θεοῦ. | in quibus Deus hujus sæculi excæcavit mentes infidelium, ut non fulgeat illis illuminatio Evangelii gloriæ Christi, qui est imago Dei. |
w których bóg wieku tego oślepił pomyślenia niewierzących ku nie dostrzegać* oświetlenia dobrej nowiny chwały Pomazańca, który jest obrazem Boga.
* W oryginale infinitivus aoristi activi. zamieniony na rzeczownik przez dodanie rodzajnika. Razem z "ku" tworzy równoważnik zdania zamiarowego.
|
|
| οὐ γὰρ ἑαυτοὺς κηρύσσομεν ἀλλὰ Ἰησοῦν Χριστὸν κύριον, ἑαυτοὺς δὲ δούλους ὑμῶν διὰ Ἰησοῦν. | Non enim nosmetipsos prædicamus, sed Jesum Christum Dominum nostrum: nos autem servos vestros per Jesum: |
Nie bowiem siebie samych ogłaszamy, ale Jezusa Pomazańca, Pana, siebie samych zaś (jako) niewolników waszych dla Jezusa*.
* Inne lekcje: "Jezusa" w genetiwie: "Pomazańca"; "Jezusa Pomazańca" w genetiwie, a inne lekcje w akkuzatiwie.
|
|
| ὅτι ὁ θεὸς ὁ εἰπών, Ἐκ σκότους φῶς λάμψει, ὃς ἔλαμψεν ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν πρὸς φωτισμὸν τῆς γνώσεως τῆς δόξης τοῦ θεοῦ ἐν προσώπῳ Χριστοῦ. | quoniam Deus, qui dixit de tenebris lucem splendescere, ipse illuxit in cordibus nostris ad illuminationem scientiæ claritatis Dei, in facie Christi Jesu. | Bo Bóg powiedziawszy: "Z ciemności światło zajaśnieje", który zajaśniał w sercach naszych ku oświetleniu poznania chwały Boga na twarzy [Jezusa] Pomazańca. | |
| Ἔχομεν δὲ τὸν θησαυρὸν τοῦτον ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσιν, ἵνα ἡ ὑπερβολὴ τῆς δυνάμεως ᾖ τοῦ θεοῦ καὶ μὴ ἐξ ἡμῶν· | Habemus autem thesaurum istum in vasis fictilibus: ut sublimitas sit virtutis Dei, et non ex nobis. |
Mamy zaś skarb ten w glinianych naczyniach, aby nadmiar mocy był* Boga i nie z nas.
* W oryginale coniunctivus praesentis activi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| ἐν παντὶ θλιβόμενοι ἀλλ᾽ οὐ στενοχωρούμενοι, ἀπορούμενοι ἀλλ᾽ οὐκ ἐξαπορούμενοι, | In omnibus tribulationem patimur, sed non angustiamur: aporiamur, sed non destituimur: |
W wszystkim trapieni, ale nie ściskani, będący w bezradności, ale nie wyzbywani wyjścia*;
* Tu i w następnym wierszu metafory sportowe: z ringu, ze stadionu, z areny.
|
|
| διωκόμενοι ἀλλ᾽ οὐκ ἐγκαταλειπόμενοι, καταβαλλόμενοι ἀλλ᾽ οὐκ ἀπολλύμενοι, | persecutionem patimur, sed non derelinquimur: dejicimur, sed non perimus: | ścigani, ale nie pozostawiani w tyle, obalani, ale nie gubieni; | |
| πάντοτε τὴν νέκρωσιν τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματι περιφέροντες, ἵνα καὶ ἡ ζωὴ τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματι ἡμῶν φανερωθῇ. | semper mortificationem Jesu in corpore nostro circumferentes, ut et vita Jesu manifestetur in corporibus nostris. |
każdej chwili umartwienie Jezusa w ciele obnoszący, aby i życie Jezusa w ciele naszym zostało uczynione widocznym*.
* W oryginale coniunctivus aoristi passivi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| ἀεὶ γὰρ ἡμεῖς οἱ ζῶντες εἰς θάνατον παραδιδόμεθα διὰ Ἰησοῦν, ἵνα καὶ ἡ ζωὴ τοῦ Ἰησοῦ φανερωθῇ ἐν τῇ θνητῇ σαρκὶ ἡμῶν. | Semper enim nos, qui vivimus, in mortem tradimur propter Jesum: ut et vita Jesu manifestetur in carne nostra mortali. |
Zawsze bowiem my, (ci) żyjący, na śmierć jesteśmy wydawani z powodu Jezusa, aby i życie Jezusa zostało uczynione widocznym* w umieralnym ciele naszym.
* W oryginale coniunctivus aoristi passivi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| ὥστε ὁ θάνατος ἐν ἡμῖν ἐνεργεῖται, ἡ δὲ ζωὴ ἐν ὑμῖν. | Ergo mors in nobis operatur, vita autem in vobis. | Tak że śmierć w nas działa, zaś życie w was. | |
| ἔχοντες δὲ τὸ αὐτὸ πνεῦμα τῆς πίστεως κατὰ τὸ γεγραμμένον, Ἐπίστευσα, διὸ ἐλάλησα, καὶ ἡμεῖς πιστεύομεν, διὸ καὶ λαλοῦμεν, | Habentes autem eumdem spiritum fidei, sicut scriptum est: Credidi, propter quod locutus sum: et nos credimus, propter quod et loquimur: |
Mając zaś (tego) samego ducha wiary, według (tego) napisanego*; Uwierzyłem, dlatego zacząłem mówić, i my wierzymy, dlatego i mówimy,
* W sensie: co jest napisane.
|
|
| εἰδότες ὅτι ὁ ἐγείρας τὸν κύριον Ἰησοῦν καὶ ἡμᾶς σὺν Ἰησοῦ ἐγερεῖ καὶ παραστήσει σὺν ὑμῖν. | scientes quoniam qui suscitavit Jesum, et nos cum Jesu suscitabit, et constituet vobiscum. |
wiedząc, że (ten) który wskrzesił Pana. Jezusa*, i nas razem z Jezusem wskrzesi i postawi przy razem z wami.
* Inne lekcje zamiast "Pana. Jezusa": "Jezusa": "Pana naszego, Jezusa"; "Pana naszego, Jezusa Pomazańca"; "Pana, Jezusa Pomazańca"; "Pana, Jezusa z martwych".
|
|
| τὰ γὰρ πάντα δι᾽ ὑμᾶς, ἵνα ἡ χάρις πλεονάσασα διὰ τῶν πλειόνων τὴν εὐχαριστίαν περισσεύσῃ εἰς τὴν δόξαν τοῦ θεοῦ. | Omnia enim propter vos: ut gratia abundans, per multos in gratiarum actione, abundet in gloriam Dei. |
(To) bowiem wszystko dla was. aby łaska, zaobfitowawszy dla coraz liczniejszych, dziękowania dala obfitość* ku chwale Boga.
* W oryginale coniunctivus aoristi activi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| Διὸ οὐκ ἐγκακοῦμεν, ἀλλ᾽ εἰ καὶ ὁ ἔξω ἡμῶν ἄνθρωπος διαφθείρεται, ἀλλ᾽ ὁ ἔσω ἡμῶν ἀνακαινοῦται ἡμέρᾳ καὶ ἡμέρᾳ. | Propter quod non deficimus: sed licet is, qui foris est, noster homo corrumpatur, tamen is, qui intus est, renovatur de die in diem. |
Dlatego nie poddajemy się złu, ale jeśli i (ten) z zewnątrz nasz człowiek jest rujnowany, ale (ten) wewnątrz nasz jest odnawiany dniem i dniem*.
* Chyba w sensie: codziennie.
|
|
| τὸ γὰρ παραυτίκα ἐλαφρὸν τῆς θλίψεως ἡμῶν καθ᾽ ὑπερβολὴν εἰς ὑπερβολὴν αἰώνιον βάρος δόξης κατεργάζεται ἡμῖν, | Id enim, quod in præsenti est momentaneum et leve tribulationis nostræ, supra modum in sublimitate æternum gloriæ pondus operatur in nobis, |
(Ta) bowiem szybka lekkość utrapienia naszego w nadmiarze ku nadmiarowi wieczny ciężar* chwały sprawia nam.
* W sensie pozytywnym: obfitość.
|
|
| μὴ σκοπούντων ἡμῶν τὰ βλεπόμενα ἀλλὰ τὰ μὴ βλεπόμενα· τὰ γὰρ βλεπόμενα πρόσκαιρα, τὰ δὲ μὴ βλεπόμενα αἰώνια. | non contemplantibus nobis quæ videntur, sed quæ non videntur. Quæ enim videntur, temporalia sunt: quæ autem non videntur, æterna sunt. | Nie przyglądając się my (tym) widzianym, ale (tym) nie widzianym, (te) bowiem widziane - chwilowe, (te) zaś nie widziane wieczne. | |
5
| Przyszłe ciała | |||
|---|---|---|---|
| Οἴδαμεν γὰρ ὅτι ἐὰν ἡ ἐπίγειος ἡμῶν οἰκία τοῦ σκήνους καταλυθῇ, οἰκοδομὴν ἐκ θεοῦ ἔχομεν, οἰκίαν ἀχειροποίητον αἰώνιον ἐν τοῖς οὐρανοῖς. | Scimus enim quoniam si terrestris domus nostra hujus habitationis dissolvatur, quod ædificationem ex Deo habemus, domum non manufactam, æternam in cælis. | Wiemy bowiem, że jeśli ziemski nasz dom (tego) przybytku zostanie obalony, budowlę od Boga mamy, dom nie rękami uczyniony wieczny w niebiosach. | |
| καὶ γὰρ ἐν τούτῳ στενάζομεν τὸ οἰκητήριον ἡμῶν τὸ ἐξ οὐρανοῦ ἐπενδύσασθαι ἐπιποθοῦντες, | Nam et in hoc ingemiscimus, habitationem nostram, quæ de cælo est, superindui cupientes: | I bowiem w tym wzdychamy, pomieszczenie nasze, (to) z nieba, przywdziać na siebie pragnąc, | |
| εἴ γε καὶ ἐνδυσάμενοι οὐ γυμνοὶ εὑρεθησόμεθα. | si tamen vestiti, non nudi inveniamur. |
jeśli mianowicie* i odzianymi przez siebie, nie nagimi będziemy znalezieni.
* Lub może: "czy mianowicie", jako nawiązujące do "wzdychamy".
|
|
| καὶ γὰρ οἱ ὄντες ἐν τῷ σκήνει στενάζομεν βαρούμενοι, ἐφ᾽ ᾧ οὐ θέλομεν ἐκδύσασθαι ἀλλ᾽ ἐπενδύσασθαι, ἵνα καταποθῇ τὸ θνητὸν ὑπὸ τῆς ζωῆς. | Nam et qui sumus in hoc tabernaculo, ingemiscimus gravati: eo quod nolumus expoliari, sed supervestiri, ut absorbeatur quod mortale est, a vita. |
I bowiem będący w (tym) przybytku wzdychamy. obciążając się z powodu tego, (że) nie chcemy zdziać z siebie. ale przywdziać na siebie, aby pochłonięte zostało* (to) umieralne przez życie**.
* W oryginale coniunctivus aoristi passivi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
** Prawdopodobny sens całego zdania: Wzdychamy za nowym mieszkaniem u Boga, ale nie chcemy, by uległ zniszczeniu doczesny przybytek naszego ciała. Sami na siebie nakładamy ciężar, pragnąc rzeczy niemożliwej: zachowując przybytek ciała, okryć go przybytkiem obiecanym przez Boga.
|
|
| Wzmianka o przyszłym współzmartwychwstaniu z wiernymi Koryntu obudziła w Pawle tęsknotę za przyszłym życiem. Swoje życie doczesne przyrównuje do przebywania w namiocie uczynionym ludzką ręką, zwijanym i przenoszonym na inne miejsce, gdy nadchodzą czas i potrzeba. Temu sposobowi bytowania przeciwstawia Paweł życie wieczne, tj. przebywanie w mieszkaniu otrzymanym od Boga, w domu nie ręką ludzką uczynionym, a zatem niezniszczalnym, trwałym. | |||
| ὁ δὲ κατεργασάμενος ἡμᾶς εἰς αὐτὸ τοῦτο θεός, ὁ δοὺς ἡμῖν τὸν ἀρραβῶνα τοῦ πνεύματος. | Qui autem efficit nos in hoc ipsum, Deus, qui dedit nobis pignus Spiritus. |
(Ten) zaś sprawiwszy sobie* nas do tego takiego**, Bóg, Tym dawszy*** nam porękę Ducha.
* Sens: który sprawił sobie, przygotował sobie.
** Lub przysłówkowo: "właśnie".
*** Lub: "który dał".
|
|
| Θαρροῦντες οὖν πάντοτε καὶ εἰδότες ὅτι ἐνδημοῦντες ἐν τῷ σώματι ἐκδημοῦμεν ἀπὸ τοῦ κυρίου· | Audentes igitur semper, scientes quoniam dum sumus in corpore, peregrinamur a Domino | Wykazując śmiałość więc każdej chwili i wiedząc, że będąc obywatelami w ciele, jesteśmy poza obywatelstwem od Pana- | |
| διὰ πίστεως γὰρ περιπατοῦμεν, οὐ διὰ εἴδους· | (per fidem enim ambulamus, et non per speciem): |
z powodu wiary bowiem chodzimy*, nie z powodu postaci**
* Metafora podążania drogą życia do Królestwa Bożego.
** BT: "dzięki widzeniu".
|
|
| θαρροῦμεν δὲ καὶ εὐδοκοῦμεν μᾶλλον ἐκδημῆσαι ἐκ τοῦ σώματος καὶ ἐνδημῆσαι πρὸς τὸν κύριον. | audemus autem, et bonam voluntatem habemus magis peregrinari a corpore, et præsentes esse ad Dominum. | wykazujemy śmiałość zaś i mamy upodobanie raczej znaleźć się poza obywatelstwem od ciała i zostać obywatelami przy Panu. | |
| διὸ καὶ φιλοτιμούμεθα, εἴτε ἐνδημοῦντες εἴτε ἐκδημοῦντες, εὐάρεστοι αὐτῷ εἶναι. | Et ideo contendimus, sive absentes, sive præsentes, placere illi. |
Dlatego i uważamy za szacowne*, czy to będąc obywatelami, czy to będąc poza obywatelstwem, bardzo podobającymi się Jemu być.
* Inaczej: "uważamy za cenne", "uważamy za zaszczytne".
|
|
| τοὺς γὰρ πάντας ἡμᾶς φανερωθῆναι δεῖ ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα κομίσηται ἕκαστος τὰ διὰ τοῦ σώματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν εἴτε φαῦλον. | Omnes enim non manifestari oportet ante tribunal Christi, ut referat unusquisque propria corporis, prout gessit, sive bonum, sive malum. |
Bo wszyscy my uczynić siebie widocznymi* trzeba przed trybuną Pomazańca, aby dostał** każdy (te) poprzez ciało, ze względu na które sprawił: czy to dobro, czy to zło.
* "my uczynić siebie widocznymi" - w oryginale accusativus cum infinitivo po "trzeba". Składniej: "trzeba, żebyśmy my pokazali siebie".
** W oryginale coniunctivus aoristi medii jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| Misja pojednania | |||
| Εἰδότες οὖν τὸν φόβον τοῦ κυρίου ἀνθρώπους πείθομεν, θεῷ δὲ πεφανερώμεθα· ἐλπίζω δὲ καὶ ἐν ταῖς συνειδήσεσιν ὑμῶν πεφανερῶσθαι. | Scientes ergo timorem Domini, hominibus suademus, Deo autem manifesti sumus. Spero autem et in conscientiis vestris manifestos nos esse. |
Znając więc bojaźń Pana, ludzi przekonywamy, Bogu zaś uczyniliśmy siebie widocznymi; mam nadzieję zaś i w sumieniach waszych uczynić siebie widocznymi*.
* W oryginale infinitivus perfecti passivi po "mam nadzieję". Składniej: "mam nadzieję, że i w sumieniach waszych uczyniliśmy siebie widocznymi".
|
|
| οὐ πάλιν ἑαυτοὺς συνιστάνομεν ὑμῖν ἀλλὰ ἀφορμὴν διδόντες ὑμῖν καυχήματος ὑπὲρ ἡμῶν, ἵνα ἔχητε πρὸς τοὺς ἐν προσώπῳ καυχωμένους καὶ μὴ ἐν καρδίᾳ. | Non iterum commendamus nos vobis, sed occasionem damus vobis gloriandi pro nobis: ut habeatis ad eos qui in facie gloriantur, et non in corde. |
Nie znowu siebie samych polecamy wam, ale okazję dając wam chluby za nas, aby mieliście* przeciw (tym) na twarzy chełpiącym się i nie w sercu**.
* W oryginale coniunctivus praesentis activi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
** Sens: przeciw tym, którzy chełpią się tym, co zewnętrzne, a nie tym, co wewnętrzne.
|
|
| εἴτε γὰρ ἐξέστημεν, θεῷ· εἴτε σωφρονοῦμεν, ὑμῖν. | Sive enim mente excedimus Deo: sive sobrii sumus, vobis. |
Czy to bowiem staliśmy się oszalali* dla Boga; czy to zachowujemy rozsądek dla was.
* Bardziej dosłownie: "wyszliśmy (poza siebie)".
|
|
| ἡ γὰρ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ συνέχει ἡμᾶς, κρίναντας τοῦτο, ὅτι εἷς ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν, ἄρα οἱ πάντες ἀπέθανον· | Caritas enim Christi urget nos: æstimantes hoc, quoniam si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt: |
Bo miłość Pomazańca obejmuje nas, osądzających* to, że Jeden za wszystkich umarł; zatem (ci) wszyscy umarli;
* Ściślej: "którzy osądziliśmy".
|
|
| καὶ ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν, ἵνα οἱ ζῶντες μηκέτι ἑαυτοῖς ζῶσιν ἀλλὰ τῷ ὑπὲρ αὐτῶν ἀποθανόντι καὶ ἐγερθέντι. | et pro omnibus mortuus est Christus: ut, et qui vivunt, jam non sibi vivant, sed ei qui pro ipsis mortuus est et resurrexit. |
i za wszystkich umarł, aby (ci) żyjący już nie (dla) siebie samych żyli*, ale (dla Tego) za nich Umarłego i Zbudzonego**.
* W oryginale coniunctivus praesentis activi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
** Lub: "Wskrzeszonego".
|
|
| Ὥστε ἡμεῖς ἀπὸ τοῦ νῦν οὐδένα οἴδαμεν κατὰ σάρκα· εἰ καὶ ἐγνώκαμεν κατὰ σάρκα Χριστόν, ἀλλὰ νῦν οὐκέτι γινώσκομεν. | Itaque nos ex hoc neminem novimus secundum carnem. Et si cognovimus secundum carnem Christum, sed nunc jam non novimus. | Tak że my od teraz nikogo (nie) znamy według ciała; jeśli i poznaliśmy według ciała Pomazańca, ale teraz już nie poznajemy. | |
| ὥστε εἴ τις ἐν Χριστῷ, καινὴ κτίσις· τὰ ἀρχαῖα παρῆλθεν, ἰδοὺ γέγονεν καινά· | Si qua ergo in Christo nova creatura, vetera transierunt: ecce facta sunt omnia nova. |
Tak że jeśli ktoś w Pomazańcu - nowym stworzeniem; dawne przeszło*, oto stało się nowe**.
* Możliwy przekład: "dawne (rzeczy) przeszły, oto stały się nowe".
** Inne lekcje: "nowe wszystkie"; "wszystkie nowe".
|
|
| τὰ δὲ πάντα ἐκ τοῦ θεοῦ τοῦ καταλλάξαντος ἡμᾶς ἑαυτῷ διὰ Χριστοῦ καὶ δόντος ἡμῖν τὴν διακονίαν τῆς καταλλαγῆς, | Omnia autem ex Deo, qui nos reconciliavit sibi per Christum: et dedit nobis ministerium reconciliationis, | (To) zaś wszystko z Boga, (który pojednał) nas (z) sobą samym przez Pomazańca i (który dał) nam służbę (tego) pojednania, | |
| ὡς ὅτι θεὸς ἦν ἐν Χριστῷ κόσμον καταλλάσσων ἑαυτῷ, μὴ λογιζόμενος αὐτοῖς τὰ παραπτώματα αὐτῶν καὶ θέμενος ἐν ἡμῖν τὸν λόγον τῆς καταλλαγῆς. | quoniam quidem Deus erat in Christo mundum reconcilians sibi, non reputans illis delicta ipsorum, et posuit in nobis verbum reconciliationis. | jako że Bóg był w Pomazańcu świat pojednującym (z) sobą samym, nie liczącym im występków ich i (Tym, który położył) w nas słowo pojednania. | |
| ὑπὲρ Χριστοῦ οὖν πρεσβεύομεν ὡς τοῦ θεοῦ παρακαλοῦντος δι᾽ ἡμῶν· δεόμεθα ὑπὲρ Χριστοῦ, καταλλάγητε τῷ θεῷ. | Pro Christo ergo legatione fungimur, tamquam Deo exhortante per nos. Obsecramus pro Christo, reconciliamini Deo. |
W imieniu* Pomazańca więc jesteśmy posłami jako Boga** zachęcającego przez nas: prosimy w imieniu Pomazańca: pojednajcie się (z) Bogiem.
* Możliwe: "za, zamiast".
** Gramatycznie łączy się jako określenie z genetiwem "Pomazańca".
|
|
| τὸν μὴ γνόντα ἁμαρτίαν ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτίαν ἐποίησεν, ἵνα ἡμεῖς γενώμεθα δικαιοσύνη θεοῦ ἐν αὐτῷ. | Eum, qui non noverat peccatum, pro nobis peccatum fecit, ut nos efficeremur justitia Dei in ipso. |
(Tego), (który) nie poznał grzechu. za nas grzechem uczynił. aby my staliśmy się* sprawiedliwością Boga w Nim.
* W oryginale coniunctivus aoristi medii jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
6
| Συνεργοῦντες δὲ καὶ παρακαλοῦμεν μὴ εἰς κενὸν τὴν χάριν τοῦ θεοῦ δέξασθαι ὑμᾶς· | Adjuvantes autem exhortamur ne in vacuum gratiam Dei recipiatis. |
Współpracując zaś i zachęcamy aby nie na pusto* łaskę Boga przyjąć wy**
* Sens: nie na próżno.
** "przyjąć wy" - w oryginale accusativus cum infinitivo, oznaczające zamierzony skutek. Składniej: "tak byście nie na pusto przyjęli łaskę Boga".
|
|
| λέγει γάρ, Καιρῷ δεκτῷ ἐπήκουσά σου καὶ ἐν ἡμέρᾳ σωτηρίας ἐβοήθησά σοι. ἰδοὺ νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρίας· | Ait enim: Tempore accepto exaudivi te, et in die salutis adjuvi te. Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis. | mówi bowiem: Porą godną przyjęcia dosłyszałem cię i w dniu zbawienia pomogłem ci. Oto teraz pora bardzo godna przyjęcia, oto teraz dzień zbawienia | |
| Trudności Pawła | |||
|---|---|---|---|
| μηδεμίαν ἐν μηδενὶ διδόντες προσκοπήν, ἵνα μὴ μωμηθῇ ἡ διακονία, | Nemini dantes ullam offensionem, ut non vituperetur ministerium nostrum: |
żadnego w niczym (nie) dając przedmiotu potknięcia się, aby nie została zhańbiona* służba,
* W oryginale coniunctivus aoristi passivi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| ἀλλ᾽ ἐν παντὶ συνιστάντες ἑαυτοὺς ὡς θεοῦ διάκονοι, ἐν ὑπομονῇ πολλῇ, ἐν θλίψεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν στενοχωρίαις, | sed in omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut Dei ministros in multa patientia, in tribulationibus, in necessitatibus, in angustiis, |
ale w wszystkim poleciwszy siebie samych jako Boga sługi: w wytrwałości wielkiej, w utrapieniu, w koniecznościach*, w uciskach,
* Chodzi o sytuacje przymusowe.
|
|
| ἐν πληγαῖς, ἐν φυλακαῖς, ἐν ἀκαταστασίαις, ἐν κόποις, ἐν ἀγρυπνίαις, ἐν νηστείαις, | in plagis, in carceribus, in seditionibus, in laboribus, in vigiliis, in jejuniis, | w chłostach, w strażnicach, w niepokojach, w trudach, w bezsennościach, w poszczeniach, | |
| Nie po raz pierwszy już czytamy pochlebne świadectwa Pawła o samym sobie. Wiemy, że Apostoł nie wypowiada tego rodzaju słów dla zdobycia próżnej chwały. Dobro duchowe Koryntian zmusza go do tego pochlebstwa. Nie chce bowiem, by Koryntianie sądzili, że ten, który ich nauczał Ewangelii, jest pośledniejszy od innych apostołów albo równy swoim konkurentom, pseudoapostołom. Mimo że wyrwany z niewoli grzechu, chrześcijanin musi ustawicznie czuwać, aby ponownie w nią nie popaść. Takie są warunki, w których łaska może wydawać owoce. Inaczej będzie przyjęta na próżno. Apostoł ma obowiązek i w tym dziele przychodzić ludziom z pomocą. Jego praca nie kończy się w chwili nawrócenia tych, którym opowiadał Chrystusa. Współpracując z Chrystusem, w dalszym ciągu napomina ludzi. Przedmiotem jego pouczeń jest w tej chwili pragnienie, aby łaska Boża nie była przyjmowana na próżno. Paweł ciągle jeszcze lęka się o Koryntian. Wie, jak są zmienni i jak głęboko było wśród nich zakorzenione pogaństwo. | |||
| ἐν ἁγνότητι, ἐν γνώσει, ἐν μακροθυμίᾳ, ἐν χρηστότητι, ἐν πνεύματι ἁγίῳ, ἐν ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ, | in castitate, in scientia, in longanimitate, in suavitate, in Spiritu Sancto, in caritate non ficta, | w nieskalaności, w poznaniu, w wielkoduszności, w łagodności, w Duchu Świętym, w miłości nieobłudnej. | |
| ἐν λόγῳ ἀληθείας, ἐν δυνάμει θεοῦ· διὰ τῶν ὅπλων τῆς δικαιοσύνης τῶν δεξιῶν καὶ ἀριστερῶν, | in verbo veritatis, in virtute Dei, per arma justitiæ a dextris et a sinistris, |
w słowie prawdy. w mocy Boga; przez oręż sprawiedliwości (strony) prawej i lewej*,
* Metafora militarna: piechur prawą ręką trzymał oręż ofensywny, lewą defensywny i rezerwowy.
|
|
| διὰ δόξης καὶ ἀτιμίας, διὰ δυσφημίας καὶ εὐφημίας· ὡς πλάνοι καὶ ἀληθεῖς, | per gloriam, et ignobilitatem, per infamiam, et bonam famam: ut seductores, et veraces, | przez chwałę i brak szacunku, przez obelgę i uznanie; jakby zwodzący, a prawdomówni; | |
| ὡς ἀγνοούμενοι καὶ ἐπιγινωσκόμενοι, ὡς ἀποθνῄσκοντες καὶ ἰδοὺ ζῶμεν, ὡς παιδευόμενοι καὶ μὴ θανατούμενοι, | sicut qui ignoti, et cogniti quasi morientes, et ecce vivimus: ut castigati, et non mortificati: | jakby niepoznawani, a uznawani, jakby umierający, a oto żyjemy; jakby karceni, a nie uśmiercani; | |
| ὡς λυπούμενοι ἀεὶ δὲ χαίροντες, ὡς πτωχοὶ πολλοὺς δὲ πλουτίζοντες, ὡς μηδὲν ἔχοντες καὶ πάντα κατέχοντες. | quasi tristes, semper autem gaudentes: sicut egentes, multos autem locupletantes: tamquam nihil habentes, et omnia possidentes. | jakby zasmucani, zawsze zaś radujący się; jakby ubodzy, wielu zaś ubogacający; jakby nic mający, a wszystko nabywający. | |
| Τὸ στόμα ἡμῶν ἀνέῳγεν πρὸς ὑμᾶς, Κορίνθιοι, ἡ καρδία ἡμῶν πεπλάτυνται· | Os nostrum patet ad vos, o Corinthii; cor nostrum dilatatum est. | Usta nasze otwarły się do was, Koryntianie, serce nasze rozszerzyło się. | |
| οὐ στενοχωρεῖσθε ἐν ἡμῖν, στενοχωρεῖσθε δὲ ἐν τοῖς σπλάγχνοις ὑμῶν· | Non angustiamini in nobis: angustiamini autem in visceribus vestris: | Nie jesteście ściśnięci w nas, jesteście ściśnięci zaś w łonie waszym. | |
| τὴν δὲ αὐτὴν ἀντιμισθίαν, ὡς τέκνοις λέγω, πλατύνθητε καὶ ὑμεῖς. | eamdem autem habentes renumerationem, tamquam filiis dico, dilatamini et vos. |
Zaś tą samą zapłatą*, jak dzieciom mówię, rozszerzcie, się i wy.
* Chodzi o wzajemność.
|
|
| Święte życie | |||
| Μὴ γίνεσθε ἑτεροζυγοῦντες ἀπίστοις· τίς γὰρ μετοχὴ δικαιοσύνῃ καὶ ἀνομίᾳ ἢ τίς κοινωνία φωτὶ πρὸς σκότος; | Nolite jugum ducere cum infidelibus. Quæ enim participatio justitiæ cum iniquitate? aut quæ societas luci ad tenebras? | Nie stawajcie się noszącymi obce jarzmo (z) niewierzącymi. Jakie bowiem uczestniczenie (dla) sprawiedliwości i (dla) bezprawia? Lub jaka wspólnota światłu do ciemności? | |
| τίς δὲ συμφώνησις Χριστοῦ πρὸς Βελιάρ, ἢ τίς μερὶς πιστῷ μετὰ ἀπίστου; | quæ autem conventio Christi ad Belial? aut quæ pars fideli cum infideli? | Jaka zaś umowa Pomazańca do Beliara, lub jaki udział wiernemu z niewierzącym? | |
| τίς δὲ συγκατάθεσις ναῷ θεοῦ μετὰ εἰδώλων; ἡμεῖς γὰρ ναὸς θεοῦ ἐσμεν ζῶντος, καθὼς εἶπεν ὁ θεὸς ὅτι Ἐνοικήσω ἐν αὐτοῖς καὶ ἐμπεριπατήσω καὶ ἔσομαι αὐτῶν θεὸς καὶ αὐτοὶ ἔσονταί μου λαός. | qui autem consensus templo Dei cum idolis? vos enim estis templum Dei vivi, sicut dicit Deus: Quoniam inhabitabo in illis, et inambulabo inter eos, et ero illorum Deus, et ipsi erunt mihi populus. |
Jaka zaś zgodność przybytkowi Boga z wizerunkami*? My bowiem przybytkiem Boga jesteśmy** żyjącego, jak powiedział Bóg, że: Zamieszkam w nich i wśród chodzić będę***, i będę ich Bogiem, i oni będą mym ludem.
* O posągach bóstw pogańskich.
** Inne lekcje zamiast "My bowiem przybytkiem Boga jesteśmy": "My bowiem przybytkami Boga jesteśmy"; "wy bowiem przybytkiem Boga jesteście".
*** Z domyślnym po "wśród": nich.
|
|
| διὸ, ἐξέλθατε ἐκ μέσου αὐτῶν καὶ ἀφορίσθητε, λέγει κύριος, καὶ ἀκαθάρτου μὴ ἅπτεσθε· κἀγὼ εἰσδέξομαι ὑμᾶς | Propter quod exite de medio eorum, et separamini, dicit Dominus, et immundum ne tetigeritis: | Dlatego wyjdźcie z środka ich i oddzielcie się, mówi Pan, i nieczystego nie dotykajcie; i ja wpuszczę was, | |
| καὶ, ἔσομαι ὑμῖν εἰς πατέρα καὶ ὑμεῖς ἔσεσθέ μοι εἰς υἱοὺς καὶ θυγατέρας, λέγει κύριος παντοκράτωρ. | et ego recipiam vos: et ero vobis in patrem, et vos eritis mihi in filios et filias, dicit Dominus omnipotens. | i będę wam za ojca. i wy będziecie mi za synów i córki, mówi Pan wszechwładca. | |
7
| ταύτας οὖν ἔχοντες τὰς ἐπαγγελίας, ἀγαπητοί, καθαρίσωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ σαρκὸς καὶ πνεύματος, ἐπιτελοῦντες ἁγιωσύνην ἐν φόβῳ θεοῦ. | Has ergo habentes promissiones, carissimi, mundemus nos ab omni inquinamento carnis et spiritus, perficientes sanctificationem in timore Dei. | Te więc mając obietnice, umiłowani, oczyśćmy siebie samych od każdego splamienia ciała i ducha. wypełniając uświęcenie w bojaźni Boga. | |
| Radość Pawła | |||
|---|---|---|---|
| Χωρήσατε ἡμᾶς· οὐδένα ἠδικήσαμεν, οὐδένα ἐφθείραμεν, οὐδένα ἐπλεονεκτήσαμεν. | Capite nos. Neminem læsimus, neminem corrupimus, neminem circumvenimus. | Miejcie miejsce dla nas; nikomu nie uczyniliśmy niesprawiedliwości, nikogo (nie) zniszczyliśmy, (względem) nikogo (nie) okazaliśmy zachłanności. | |
| πρὸς κατάκρισιν οὐ λέγω· προείρηκα γὰρ ὅτι ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν ἐστε εἰς τὸ συναποθανεῖν καὶ συζῆν. | Non ad condemnationem vestram dico: prædiximus enim quod in cordibus nostris estis ad commoriendum et ad convivendum. |
Na zasądzenie nie mówię, wcześniej powiedziałem bowiem, że w sercach naszych jesteście ku razem umrzeć i razem żyć*.
* "razem umrzeć i razem żyć" - w oryginale substantywizowane bezokoliczniki z rodzajnikiem. Składniej: "w sercach naszych jesteście, tak by razem umrzeć i razem żyć".
|
|
| πολλή μοι παρρησία πρὸς ὑμᾶς, πολλή μοι καύχησις ὑπὲρ ὑμῶν· πεπλήρωμαι τῇ παρακλήσει, ὑπερπερισσεύομαι τῇ χαρᾷ ἐπὶ πάσῃ τῇ θλίψει ἡμῶν. | Multa mihi fiducia est apud vos, multa mihi gloriatio pro vobis: repletus sum consolatione; superabundo gaudio in omni tribulatione nostra. | Wielka mi otwartość do was, wielka mi duma za was; jestem wypełniony zachętą, aż nazbyt obfituję radością w każdym utrapieniu naszym. | |
| Smutek, który leczy | |||
| Καὶ γὰρ ἐλθόντων ἡμῶν εἰς Μακεδονίαν οὐδεμίαν ἔσχηκεν ἄνεσιν ἡ σὰρξ ἡμῶν ἀλλ᾽ ἐν παντὶ θλιβόμενοι· ἔξωθεν μάχαι, ἔσωθεν φόβοι. | Nam et cum venissemus in Macedoniam, nullam requiem habuit caro nostra, sed omnem tribulationem passi sumus: foris pugnæ, intus timores. |
I bowiem przyszedłszy my* do Macedonii, żadnego nie miało ulżenia ciało nasze, ale w wszystkim trapieni z zewnątrz walki, wewnątrz bojaźnie.
* "przyszedłszy my" - W oryginale genetivus absolutus jako równoważnik zdania czasowego. Składniej: "I kiedy przyszliśmy do Macedonii".
|
|
| ἀλλ᾽ ὁ παρακαλῶν τοὺς ταπεινοὺς παρεκάλεσεν ἡμᾶς ὁ θεὸς ἐν τῇ παρουσίᾳ Τίτου, | Sed qui consolatur humiles, consolatus est nos Deus in adventu Titi. | Ale (Ten) zachęcający uniżonych zachęcił nas. Bóg, przez przybycie Tytusa; | |
| Słusznie zauważa się, iż obecne zakończenie szóstego rozdziału Drugiego Listu do Koryntian jest nie bardzo fortunne. Naturalnym jego zakończeniem zdaje się być raczej w. 1 następnego rozdziału. W ten sposób napomnienia moralne, rozpoczynające się w 2Kor 6.11, stanowiłyby odrębną całość, zamkniętą słowami: Mając tedy te obietnice, najmilsi, oczyszczajmy się od wszelkiej zmazy ciała i ducha. Zakończenie 2Kor 7.1 we wszystkich prawie kodeksach brzmi "w bojaźni Boga", lecz według P46- "w miłości Boga". Choć to drugie wyrażenie posiada również nie mniej Pawłowy wydźwięk i może nawet jeszcze mocniejsze potwierdzenie w paralelnych tekstach z jego listów, słusznie wszyscy chyba wydawcy NT zatrzymują lekcję w bojaźni Bożej. Sens wyrażenia "w bojaźni Boga" zależy w pewnym stopniu od znaczenia, jakie posiada zwrot dopełniając uświęcenia. Tłumaczenie całego wyrażenia przez "czyniąc świętość coraz doskonalszą" zdaje się być najwłaściwsze. Został więc opisany w ten sposób proces zdobywania świętości, będącej celem wysiłków ziemskich każdego człowieka. Nasuwa się z kolei pytanie, czy owa bojaźń Boga jest niejako kresem ludzkiej doskonałości, czy raczej może wyrazem pewnej specyficznej atmosfery, w której praca nad doskonaleniem świętości ma się dokonywać. To drugie przypuszczenie wydaje się nam bardziej prawdopodobne, a to z tego względu, iż Paweł ma zwyczaj - jak stwierdzimy w naszych dalszych rozważaniach - nawoływać wiernych, by z obawą i drżeniem zabiegali o zbawienie. Chodzi więc w wyrażeniu bojaźń Boża o ów klimat specjalnego zatroskania i dogłębnego przejęcia się nakazami Boga oraz tym, by nie urazić w niczym Jego nieskończonej miłości. Nie jest to więc timor servilis, lecz bojaźń podyktowana prawdziwą miłością dzieci do Ojca. Taką postawą zapewne najbardziej doskonali się świętość. | |||
| οὐ μόνον δὲ ἐν τῇ παρουσίᾳ αὐτοῦ ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ παρακλήσει ᾗ παρεκλήθη ἐφ᾽ ὑμῖν, ἀναγγέλλων ἡμῖν τὴν ὑμῶν ἐπιπόθησιν, τὸν ὑμῶν ὀδυρμόν, τὸν ὑμῶν ζῆλον ὑπὲρ ἐμοῦ ὥστε με μᾶλλον χαρῆναι. | Non solum autem in adventu ejus, sed etiam in consolatione, qua consolatus est in vobis, referens nobis vestrum desiderium, vestrum fletum, vestram æmulationem pro me, ita ut magis gauderem. |
nie jedynie zaś przez przybycie jego, ale i przez zachętę, którą został zachęcony wśród was. oznajmiając nam wasze upragnienie. wasze biadanie, waszą skwapliwość o mnie, tak że ja bardziej uradować się*.
* "ja bardziej uradować się" - w oryginale accusativus cum infinitivo w zdaniu skutkowym.
|
|
| ὅτι εἰ καὶ ἐλύπησα ὑμᾶς ἐν τῇ ἐπιστολῇ, οὐ μεταμέλομαι· εἰ καὶ μετεμελόμην, βλέπω ὅτι ἡ ἐπιστολὴ ἐκείνη εἰ καὶ πρὸς ὥραν ἐλύπησεν ὑμᾶς, | Quoniam etsi contristavi vos in epistola, non me pœnitet: etsi pœniteret, videns quod epistola illa (etsi ad horam) vos contristavit, |
Bo jeśli i zasmuciłem was w liście, nie żałuję; jeśli i żałowałem (widzę [bowiem]*, że list tamten jeśli i na (jakiś) czas zasmucił was),
* Inne lekcje zamiast "widzę bowiem": "widzę"; "widząc"; "oto widzę".
|
|
| νῦν χαίρω, οὐχ ὅτι ἐλυπήθητε ἀλλ᾽ ὅτι ἐλυπήθητε εἰς μετάνοιαν· ἐλυπήθητε γὰρ κατὰ θεόν, ἵνα ἐν μηδενὶ ζημιωθῆτε ἐξ ἡμῶν. | nunc gaudeo: non quia contristati estis, sed quia contristati estis ad pœnitentiam. Contristati enim estis ad Deum, ut in nullo detrimentum patiamini ex nobis. |
teraz raduję się, nie że zostaliście zasmuceni, ale że zostaliście zasmuceni ku zmianie myślenia*; zostaliście zasmuceni bowiem według Boga, aby w niczym (nie) doznaliście straty** od nas.
* W Nowym Testamencie termin techniczny "nawrócenie".
** W oryginale coniunctivus aoristi passivi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| ἡ γὰρ κατὰ θεὸν λύπη μετάνοιαν εἰς σωτηρίαν ἀμεταμέλητον ἐργάζεται· ἡ δὲ τοῦ κόσμου λύπη θάνατον κατεργάζεται. | Quæ enim secundum Deum tristitia est, pœnitentiam in salutem stabilem operatur: sæculi autem tristitia mortem operatur. |
(Ten) bowiem według Boga smutek zmianę myślenia* ku zbawieniu nieżałowanemu wypracowuje; (ten) zaś świata smutek śmierć sprawia.
* W Nowym Testamencie termin techniczny "nawrócenie".
|
|
| ἰδοὺ γὰρ αὐτὸ τοῦτο τὸ κατὰ θεὸν λυπηθῆναι πόσην κατειργάσατο ὑμῖν σπουδήν, ἀλλὰ ἀπολογίαν, ἀλλὰ ἀγανάκτησιν, ἀλλὰ φόβον, ἀλλὰ ἐπιπόθησιν, ἀλλὰ ζῆλον, ἀλλὰ ἐκδίκησιν. ἐν παντὶ συνεστήσατε ἑαυτοὺς ἁγνοὺς εἶναι τῷ πράγματι. | Ecce enim hoc ipsum, secundum Deum contristari vos, quantam in vobis operatur sollicitudinem: sed defensionem, sed indignationem, sed timorem, sed desiderium, sed æmulationem, sed vindictam: in omnibus exhibuistis vos incontaminatos esse negotio. |
Oto bowiem samo to według Boga zasmucenie jak wielką sprawiło wam gorliwość, a obronę, a poruszenie, a bojaźń, a upragnienie, a skwapliwość. a obronę; we wszystkim poleciliście siebie. (że) nieskalanymi być* (dla tej) sprawy.
* "nieskalanymi być" - w oryginale accusativus cum infinitivo jako dopełnienie po "poleciliście siebie".
|
|
| ἄρα εἰ καὶ ἔγραψα ὑμῖν, οὐχ ἕνεκεν τοῦ ἀδικήσαντος οὐδὲ ἕνεκεν τοῦ ἀδικηθέντος ἀλλ᾽ ἕνεκεν τοῦ φανερωθῆναι τὴν σπουδὴν ὑμῶν τὴν ὑπὲρ ἡμῶν πρὸς ὑμᾶς ἐνώπιον τοῦ θεοῦ. | Igitur, etsi scripsi vobis, non propter eum qui fecit injuriam, nec propter eum qui passus est: sed ad manifestandam sollicitudinem nostram, quam habemus pro vobis coram Deo: | Zatem jeśli i napisałem wam, nie ze względu na (tego). (który uczynił niesprawiedliwość), ani ze względu na (tego), (który doznał niesprawiedliwości), ale ze względu na uwidocznienie się gorliwości waszej, (tej) co do nas, względem was przed Bogiem. | |
| διὰ τοῦτο παρακεκλήμεθα. Ἐπὶ δὲ τῇ παρακλήσει ἡμῶν περισσοτέρως μᾶλλον ἐχάρημεν ἐπὶ τῇ χαρᾷ Τίτου, ὅτι ἀναπέπαυται τὸ πνεῦμα αὐτοῦ ἀπὸ πάντων ὑμῶν· | ideo consolati sumus. In consolatione autem nostra, abundantius magis gavisi sumus super gaudio Titi, quia refectus est spiritus ejus ab omnibus vobis: | Przez to jesteśmy zachęceni. W zaś (tej) zachęcie naszej obficiej bardziej uradowaliśmy się z powodu radości Tytusa, bo jest pokrzepiony duch jego przez wszystkich was; | |
| ὅτι εἴ τι αὐτῷ ὑπὲρ ὑμῶν κεκαύχημαι, οὐ κατῃσχύνθην, ἀλλ᾽ ὡς πάντα ἐν ἀληθείᾳ ἐλαλήσαμεν ὑμῖν, οὕτως καὶ ἡ καύχησις ἡμῶν ἡ ἐπὶ Τίτου ἀλήθεια ἐγενήθη. | et si quid apud illum de vobis gloriatus sum, non sum confusus: sed sicut omnia vobis in veritate locuti sumus, ita et gloriatio nostra, quæ fuit ad Titum, veritas facta est, |
bo jeśli coś jemu o was chełpiłem się*, nie zostałem zawstydzony, ale jak wszystko w prawdzie powiedzieliśmy wam, tak i duma nasza, (ta) przed Tytusem, prawdą stała się.
* W sensie: jeśli przed nim chełpiłem się wami.
|
|
| καὶ τὰ σπλάγχνα αὐτοῦ περισσοτέρως εἰς ὑμᾶς ἐστιν ἀναμιμνῃσκομένου τὴν πάντων ὑμῶν ὑπακοήν, ὡς μετὰ φόβου καὶ τρόμου ἐδέξασθε αὐτόν. | et viscera ejus abundantius in vobis sunt, reminiscentis omnium vestrum obedientiam: quomodo cum timore et tremore excepistis illum. |
I serce jego jeszcze obficiej ku wam jest, przypominając sobie wszystkich was posłuszeństwo*, jak z bojaźnią i drżeniem przyjęliście go.
* Sens: przypominając sobie o posłuszeństwie waszym.
|
|
| χαίρω ὅτι ἐν παντὶ θαρρῶ ἐν ὑμῖν. | Gaudeo quod in omnibus confido in vobis. | Raduję się, że w wszystkim wykazuję śmiałość w was. | |
8
| Zachęta do hojności | |||
|---|---|---|---|
| Γνωρίζομεν δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, τὴν χάριν τοῦ θεοῦ τὴν δεδομένην ἐν ταῖς ἐκκλησίαις τῆς Μακεδονίας, | Notam autem facimus vobis, fratres, gratiam Dei, quæ data est in ecclesiis Macedoniæ: | Dajemy poznać zaś wam bracia, łaskę Boga, (tę) daną w (społecznościach) wywołanych Macedonii, | |
| ὅτι ἐν πολλῇ δοκιμῇ θλίψεως ἡ περισσεία τῆς χαρᾶς αὐτῶν καὶ ἡ κατὰ βάθους πτωχεία αὐτῶν ἐπερίσσευσεν εἰς τὸ πλοῦτος τῆς ἁπλότητος αὐτῶν· | quod in multo experimento tribulationis abundantia gaudii ipsorum fuit, et altissima paupertas eorum, abundavit in divitias simplicitatis eorum: | że w wielkim wypróbowaniu utrapienia obfitowanie radości ich i (owo) w głębi ubóstwo ich zaobfitowało ku bogactwu prostoty ich; | |
| ὅτι κατὰ δύναμιν, μαρτυρῶ, καὶ παρὰ δύναμιν, αὐθαίρετοι | quia secundum virtutem testimonium illis reddo, et supra virtutem voluntarii fuerunt, | że według mocy, świadczę, i obok mocy, z własnego wyboru | |
| μετὰ πολλῆς παρακλήσεως δεόμενοι ἡμῶν τὴν χάριν καὶ τὴν κοινωνίαν τῆς διακονίας τῆς εἰς τοὺς ἁγίους, | cum multa exhortatione obsecrantes nos gratiam, et communicationem ministerii, quod fit in sanctos. | z wielką zachętą prosząc (od) nas (o) łaskę i wspólnotę służby, (tej) względem świętych | |
| καὶ οὐ καθὼς ἠλπίσαμεν ἀλλ᾽ ἑαυτοὺς ἔδωκαν πρῶτον τῷ κυρίῳ καὶ ἡμῖν διὰ θελήματος θεοῦ | Et non sicut speravimus, sed semetipsos dederunt primum Domino, deinde nobis per voluntatem Dei, | i nie jak nabraliśmy nadziei, ale siebie samych dali najpierw Panu i nam przez wolę Boga, | |
| εἰς τὸ παρακαλέσαι ἡμᾶς Τίτον, ἵνα καθὼς προενήρξατο οὕτως καὶ ἐπιτελέσῃ εἰς ὑμᾶς καὶ τὴν χάριν ταύτην. | ita ut rogaremus Titum, ut quemadmodum cœpit, ita et perficiat in vobis etiam gratiam istam. |
ku zachęcić my* Tytusa, aby jak wcześniej rozpoczął, tak i wypełnił aż do was także łaskę tę.
* Składniej: "byśmy zachęcili Tytusa".
|
|
| ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐν παντὶ περισσεύετε, πίστει καὶ λόγῳ καὶ γνώσει καὶ πάσῃ σπουδῇ καὶ τῇ ἐξ ἡμῶν ἐν ὑμῖν ἀγάπῃ, ἵνα καὶ ἐν ταύτῃ τῇ χάριτι περισσεύητε. | Sed sicut in omnibus abundatis fide, et sermone, et scientia, et omni sollicitudine, insuper et caritate vestra in nos, ut et in hac gratia abundetis. |
Ale jak właśnie w wszystkim obfitujecie: wiarą i słowem, i poznaniem, i całą gorliwością, i (tą) od nas w was* miłością, aby i w tej łasce obfitowaliście**.
* Inne lekcje zamiast "nas w was": "was w was"; "was w nas" "was teraz".
** W oryginale coniunctivus praesentis activi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| Pozbywszy się już wszelkiej niechęci do Koryntian i przekonawszy się, że Koryntianie również wrócili na właściwą drogę, może Paweł już z całą śmiałością zwrócić się o jałmużnę na ubogich w Jerozolimie, tym bardziej, że Macedonia już przeprowadziła zbiórkę i teraz właśnie nadeszła kolej na Achaję. Warto pamiętać, że pisząc ten list Paweł przebywa w Macedonii i jest, jak widać, pod bardzo jeszcze żywym wrażeniem ofiarności chrześcijan macedońskich. Z Dz 16.11-19.14 wiadomo przynajmniej o kilku Kościołach macedońskich z ośrodkami w takich miastach, jak Tesalonika, Berea i Filippi. Miłość wyrażająca się udzieleniem konkretnej pomocy bliźniemu słusznie jest nazywana łaską. Skazany bowiem na własne siły, bez pomocy nadprzyrodzonej, człowiek skłonny jest myśleć jedynie o samym sobie i sobie tylko świadczyć miłość. Swoją działalność charytatywną Kościół zawsze uważał za owoc działającej w nim łaski Bożej (por. 2Kor 8.4; 2Kor 8.6; 2Kor 8.9; 2Kor 8.19). Wierni czując się w pełni obdarowanymi przez Boga; sami pragną obdarowywać innych, pamiętając o słowach Pana Jezusa przytoczonych przez Apostoła: więcej szczęścia jest w dawaniu, aniżeli w braniu (Dz 20.35). | |||
| Οὐ κατ᾽ ἐπιταγὴν λέγω ἀλλὰ διὰ τῆς ἑτέρων σπουδῆς καὶ τὸ τῆς ὑμετέρας ἀγάπης γνήσιον δοκιμάζων· | Non quasi imperans dico: sed per aliorum sollicitudinem, etiam vestræ caritatis ingenium bonum comprobans. |
Nie w rozkazie mówię, ale z powodu innych gorliwości* i (tę) waszej miłości prawowitość próbując;
* Składniej: "z powodu gorliwości innych".
|
|
| γινώσκετε γὰρ τὴν χάριν τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι δι᾽ ὑμᾶς ἐπτώχευσεν πλούσιος ὤν, ἵνα ὑμεῖς τῇ ἐκείνου πτωχείᾳ πλουτήσητε. | Scitis enim gratiam Domini nostri Jesu Christi, quoniam propter vos egenus factus est, cum esset dives, ut illius inopia vos divites essetis. |
poznajecie bowiem łaskę Pana naszego, Jezusa Pomazańca, że dla was stał się ubogim, bogatym będąc, aby wy Jego ubóstwem wzbogaciliście się*.
* W oryginale coniunctivus aoristi activi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| καὶ γνώμην ἐν τούτῳ δίδωμι· τοῦτο γὰρ ὑμῖν συμφέρει, οἵτινες οὐ μόνον τὸ ποιῆσαι ἀλλὰ καὶ τὸ θέλειν προενήρξασθε ἀπὸ πέρυσι· | Et consilium in hoc do: hoc enim vobis utile est, qui non solum facere, sed et velle cœpistis ab anno priore: |
I mniemanie* w tym daję: to bowiem dla was jest pożyteczne, którzy nie jedynie uczynić, ale i chcieć wcześniej rozpoczęliście od roku;
* W sensie: sąd swój.
|
|
| νυνὶ δὲ καὶ τὸ ποιῆσαι ἐπιτελέσατε, ὅπως καθάπερ ἡ προθυμία τοῦ θέλειν, οὕτως καὶ τὸ ἐπιτελέσαι ἐκ τοῦ ἔχειν. | nunc vero et facto perficite: ut quemadmodum promptus est animus voluntatis, ita sit et perficiendi ex eo quod habetis. |
teraz zaś i (to) uczynić wypełnijcie, żeby tak jak ochoczość chcenia, tak i wypełnienie z mienia*.
* W sensie: z tego, co się posiada. W wierszu tym autor listu domaga się od odbiorców dokonania składki na cele charytatywne, którą już wcześniej ochoczo postanowili złożyć.
|
|
| εἰ γὰρ ἡ προθυμία πρόκειται, καθὸ ἐὰν ἔχῃ εὐπρόσδεκτος, οὐ καθὸ οὐκ ἔχει. | Si enim voluntas prompta est, secundum id quod habet, accepta est, non secundum id quod non habet. |
Jeśli bowiem ochoczość poprzedza, według tego jak jeśli ma, bardzo godna przyjęcia, nie według tego jak nie ma*.
* Sens wiersza 12: ochocze obietnice mają wartość wtedy, gdy realnie oparte są na posiadaniu czegoś do ofiarowania.
|
|
| οὐ γὰρ ἵνα ἄλλοις ἄνεσις, ὑμῖν θλῖψις, ἀλλ᾽ ἐξ ἰσότητος· | Non enim ut aliis sit remissio, vobis autem tribulatio, sed ex æqualitate. |
Nie bowiem aby (dla) innych ulżenie, (dla) was utrapienie, ale po równości*
* Sens: Nie należy tak wspierać innych swymi dobrami, by tamtym zapewnić dostatek, a samemu popaść w niedostatek, lecz tak, by była równość w stanie posiadania.
|
|
| ἐν τῷ νῦν καιρῷ τὸ ὑμῶν περίσσευμα εἰς τὸ ἐκείνων ὑστέρημα, ἵνα καὶ τὸ ἐκείνων περίσσευμα γένηται εἰς τὸ ὑμῶν ὑστέρημα, ὅπως γένηται ἰσότης, | In præsenti tempore vestra abundantia illorum inopiam suppleat: ut et illorum abundantia vestræ inopiæ sit supplementum, ut fiat æqualitas, sicut scriptum est: |
w (tej) teraz porze wasza obfitość ku ich brakowi, aby i (ta) ich obfitość stała się* ku waszemu brakowi**, żeby stała się* równość.
* W oryginale coniunctivus aoristi medii jako orzeczenie zdania zamiarowego.
** Nadawca listu podaje zasadę wzajemności: jeśli obecnie odczuwający niedostatek wzbogaci się, ma wspierać swych poprzednich dobroczyńców, gdyby oni popadli w biedę.
|
|
| καθὼς γέγραπται, Ὁ τὸ πολὺ οὐκ ἐπλεόνασεν, καὶ ὁ τὸ ὀλίγον οὐκ ἠλαττόνησεν. | Qui multum, non abundavit: et qui modicum, non minoravit. |
jak jest napisane: (Ten) wiele nie obfitował, i (ten) mało nie miał za mało*.
* W obu tych zdaniach występuje rozległa elipsa. Powinno być: "Ten, który zebrał wiele, nie obfitował; i ten, który zebrał mało, nie miał za mało".
|
|
| Tytus posłany do Koryntu | |||
| Χάρις δὲ τῷ θεῷ τῷ δόντι τὴν αὐτὴν σπουδὴν ὑπὲρ ὑμῶν ἐν τῇ καρδίᾳ Τίτου, | Gratias autem Deo, qui dedit eamdem sollicitudinem pro vobis in corde Titi, | Wdzięczność zaś Bogu, (Temu), (który dał) tę gorliwość o was w sercu Tytusa, | |
| ὅτι τὴν μὲν παράκλησιν ἐδέξατο, σπουδαιότερος δὲ ὑπάρχων αὐθαίρετος ἐξῆλθεν πρὸς ὑμᾶς. | quoniam exhortationem quidem suscepit: sed cum sollicitior esset, sua voluntate profectus est ad vos. |
że (tę) oto zachętę przyjął, coraz gorliwszym zaś będąc z własnego wyboru wyszedł* do was.
* Inaczej: "udał się".
|
|
| συνεπέμψαμεν δὲ μετ᾽ αὐτοῦ τὸν ἀδελφὸν οὗ ὁ ἔπαινος ἐν τῷ εὐαγγελίῳ διὰ πασῶν τῶν ἐκκλησιῶν, | Misimus etiam cum illo fratrem, cujus laus est in Evangelio per omnes ecclesias: | Posłaliśmy razem zaś z nim (tego) brata, którego pochwała w dobrej nowinie poprzez wszystkie (społeczności) wywołanych | |
| οὐ μόνον δέ, ἀλλὰ καὶ χειροτονηθεὶς ὑπὸ τῶν ἐκκλησιῶν συνέκδημος ἡμῶν σὺν τῇ χάριτι ταύτῃ τῇ διακονουμένῃ ὑφ᾽ ἡμῶν πρὸς τὴν αὐτοῦ τοῦ κυρίου δόξαν καὶ προθυμίαν ἡμῶν, | non solum autem, sed et ordinatus est ab ecclesiis comes peregrinationis nostræ in hanc gratiam, quæ ministratur a nobis ad Domini gloriam, et destinatam voluntatem nostram: |
nie jedynie zaś, ale i wybrany przez wyciągnięcie rąk przez (społeczności) wywołanych (na) towarzysza podróży naszego razem z* łaską tą, obsługiwaną przez nas ku (tej) [Jego], Pana, chwale i ochoczości** naszej***
* Inna lekcja: "w".
** Inaczej: "zachęcie".
*** Zdanie od "nie jedynie zaś" do "i ochoczości naszej" jest zdaniem wtrąconym.
|
|
| στελλόμενοι τοῦτο, μή τις ἡμᾶς μωμήσηται ἐν τῇ ἁδρότητι ταύτῃ τῇ διακονουμένῃ ὑφ᾽ ἡμῶν· | devitantes hoc, ne quis nos vituperet in hac plenitudine, quæ ministratur a nobis. |
unikając* tego, aby nie ktoś nas zhańbił* w obfitości tej. obsługiwanej przez nas.
* Imiesłów ten należy odnieść aż do "Posłaliśmy razem" w w. 18. Sens jest taki: Wysłaliśmy oprócz Tytusa jeszcze jednego, bardzo gorliwego głosiciela ewangelii, aby uniknąć oskarżenia o niedostateczną dbałość o tak szerokie i obfite pole działania.
** W oryginale coniunctivus aoristi medii jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| προνοοῦμεν γὰρ καλὰ οὐ μόνον ἐνώπιον κυρίου ἀλλὰ καὶ ἐνώπιον ἀνθρώπων. | Providemus enim bona non solum coram Deo, sed etiam coram hominibus. | Troszczymy się bowiem (o dobra) piękne nie jedynie przed Panem, ale i przed ludźmi. | |
| συνεπέμψαμεν δὲ αὐτοῖς τὸν ἀδελφὸν ἡμῶν ὃν ἐδοκιμάσαμεν ἐν πολλοῖς πολλάκις σπουδαῖον ὄντα, νυνὶ δὲ πολὺ σπουδαιότερον πεποιθήσει πολλῇ τῇ εἰς ὑμᾶς. | Misimus autem cum illis et fratrem nostrum, quem probavimus in multis sæpe sollicitum esse: nunc autem multo sollicitiorem, confidentia multa in vos, |
Posłaliśmy razem z zaś nimi (tego) brata naszego, którego wypróbowaliśmy w wielu (sprawach) częstokroć, (że) gorliwym będący*, teraz zaś wiele gorliwszym (przez) przekonanie wielkie, (to) do was.
* "gorliwym będący" - w oryginale tworzy wraz z "którego" składnię accusativus cum participio po "wybraliśmy". Składniej: "że jest gorliwy".
|
|
| εἴτε ὑπὲρ Τίτου, κοινωνὸς ἐμὸς καὶ εἰς ὑμᾶς συνεργός· εἴτε ἀδελφοὶ ἡμῶν, ἀπόστολοι ἐκκλησιῶν, δόξα Χριστοῦ. | sive pro Tito, qui est socius meus, et in vos adjutor, sive fratres nostri, Apostoli ecclesiarum, gloria Christi. |
Czy to co do Tytusa wspólnikiem moim i względem was współpracownikiem; czy to bracia nasi wysłannikami* (społeczności) wywołanych**, chwała Pomazańca.
* W formie spolszczonej "apostołami".
** O Kościele, zob. 1.1*** .
|
|
| τὴν οὖν ἔνδειξιν τῆς ἀγάπης ὑμῶν καὶ ἡμῶν καυχήσεως ὑπὲρ ὑμῶν εἰς αὐτοὺς ἐνδεικνύμενοι εἰς πρόσωπον τῶν ἐκκλησιῶν. | Ostensionem ergo, quæ est caritatis vestræ, et nostræ gloriæ pro vobis, in illos ostendite in faciem ecclesiarum. |
Więc* wykazanie miłości waszej i naszej dumy co do was względem nich wykazując** przed twarzą*** (społeczności) wywołanych****.
* W zdaniu tym brak orzeczenia osobowego. Jest tylko imiesłów "wykazując". Stąd, jak przy każdym, zwłaszcza niezamierzonym, anakolucie. trudno domyślić się całego sensu.
** "wykazanie (…) wykazując" tworzy figurę etymologiczną. Krócej: "wykazując".
*** To znaczy: "wobec".
**** O Kościele, zob. 1.1*** . Składniej można by przedstawić to niepełne zdanie tak: "Więc przedstawiając Kościołowi miłość waszą i dumę moją z was wobec nich (to jest wobec wymienionych wysłanników)".
|
|
9
| Περὶ μὲν γὰρ τῆς διακονίας τῆς εἰς τοὺς ἁγίους περισσόν μοί ἐστιν τὸ γράφειν ὑμῖν· | Nam de ministerio, quod fit in sanctos ex abundanti est mihi scribere vobis. |
O bowiem służbie*, (tej) względem świętych, zbyt obfite** mi jest pisanie wam.
* Synonim składki.
** W sensie: zbędne.
|
|
| οἶδα γὰρ τὴν προθυμίαν ὑμῶν ἣν ὑπὲρ ὑμῶν καυχῶμαι Μακεδόσιν, ὅτι Ἀχαΐα παρεσκεύασται ἀπὸ πέρυσι, καὶ τὸ ὑμῶν ζῆλος ἠρέθισεν τοὺς πλείονας. | Scio enim promptum animum vestrum: pro quo de vobis glorior apud Macedones. Quoniam et Achaia parata est ab anno præterito, et vestra æmulatio provocavit plurimos. |
Znam bowiem ochoczość waszą, którą co do was chełpię się Macedończykom*, że Achaja jest przygotowana od roku, i wasza skwapliwość pobudziła liczniejszych.
* To jest"przed Macedończykami".
|
|
| ἔπεμψα δὲ τοὺς ἀδελφούς, ἵνα μὴ τὸ καύχημα ἡμῶν τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κενωθῇ ἐν τῷ μέρει τούτῳ, ἵνα καθὼς ἔλεγον παρεσκευασμένοι ἦτε, | Misi autem fratres: ut ne quod gloriamur de vobis, evacuetur in hac parte, ut (quemadmodum dixi) parati sitis: |
Posłałem zaś (tych) braci, aby nie chluba nasza, (ta) co do was, została uczyniona pustą* w sprawie (tej)**, aby, jak mówiłem, przygotowani byliście***,
* W oryginale coniunctivus aoristi passivi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
** Inaczej: "w tej dziedzinie, w tej sprawie".
*** "przygotowani byliście" - w oryginale coniunctivus perfecti passivi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| μή πως ἐὰν ἔλθωσιν σὺν ἐμοὶ Μακεδόνες καὶ εὕρωσιν ὑμᾶς ἀπαρασκευάστους καταισχυνθῶμεν ἡμεῖς, ἵνα μὴ λέγω ὑμεῖς, ἐν τῇ ὑποστάσει ταύτῃ. | ne cum venerint Macedones mecum, et invenerint vos imparatos, erubescamus nos (ut non dicamus vos) in hac substantia. |
aby nie jakoś jeśli przyszliby* razem ze mną Macedończycy i znaleźliby* was nieprzygotowanymi, zostaliśmy zawstydzeni** my, aby nie mówiłbym*** wy, na podstawie tej****.
* W oryginale coniunctivus aoristi activi jako orzeczenie poprzednika okresu warunkowego, modus eventualis.
** W oryginale coniunctivus aoristi passivi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
*** W oryginale coniunctivus praesentis activi jako orzeczenie zdania zamiarowego, ale równocześnie jest to coniunctivus woluntatywny, wyrażający pragnienie nadawcy: nie chciałbym powiedzieć, abym nie musiał mówić. Inna lekcja: "mówilibyśmy".
**** W sensie: z powodu takiego stanu rzeczy, to jest z powodu niezorganizowania składek.
|
|
| ἀναγκαῖον οὖν ἡγησάμην παρακαλέσαι τοὺς ἀδελφούς, ἵνα προέλθωσιν εἰς ὑμᾶς καὶ προκαταρτίσωσιν τὴν προεπηγγελμένην εὐλογίαν ὑμῶν, ταύτην ἑτοίμην εἶναι οὕτως ὡς εὐλογίαν καὶ μὴ ὡς πλεονεξίαν. | Necessarium ergo existimavi rogare fratres, ut præveniant ad vos, et præparent repromissam benedictionem hanc paratam esse sic, quasi benedictionem, non tamquam avaritiam. |
Koniecznym więc uznałem zachęcić (tych) braci, aby wcześniej przyszli* do was i wcześniej wydoskonalili** (to) wcześniej ogłoszone wysławianie*** wasze, (że) to gotowe być tak, jak wysławianie i nie jak zachłanność****.
* W oryginale coniunctivus aoristi activi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
** W oryginale coniunctivus aoristi activi jako orzeczenie zdania zamiarowego. Sens: aby zawczasu jak najlepiej przeprowadzili zbiórkę.
*** Przykład metonimii. pojęcie oderwane, zamiast konkretnego: wysławianie zamiast "hojne datki", "hojność" wysławiana jest przez nadawcę listu.
**** Chodzi o skąpstwo w składaniu datków.
|
|
| Bóg kocha tych, którzy dają z radością | |||
|---|---|---|---|
| Τοῦτο δέ, ὁ σπείρων φειδομένως φειδομένως καὶ θερίσει, καὶ ὁ σπείρων ἐπ᾽ εὐλογίαις ἐπ᾽ εὐλογίαις καὶ θερίσει. | Hoc autem dico: qui parce seminat, parce et metet: et qui seminat in benedictionibus, de benedictionibus et metet. |
Tak zaś, siejący oszczędnie, oszczędnie i żąć będzie; i siejący w wysławianiach, w wysławianiach* i żąć będzie:
* Inaczej: "w hojności", "hojnie".
|
|
| ἕκαστος καθὼς προῄρηται τῇ καρδίᾳ, μὴ ἐκ λύπης ἢ ἐξ ἀνάγκης· ἱλαρὸν γὰρ δότην ἀγαπᾷ ὁ θεός. | Unusquisque, prout destinavit in corde suo, non ex tristitia, aut ex necessitate: hilarem enim datorem diligit Deus. | każdy jak postanowił sobie - sercem, nie z smutku lub z konieczności, wesołego bowiem dawcę miłuje Bóg. | |
| δυνατεῖ δὲ ὁ θεὸς πᾶσαν χάριν περισσεῦσαι εἰς ὑμᾶς, ἵνα ἐν παντὶ πάντοτε πᾶσαν αὐτάρκειαν ἔχοντες περισσεύητε εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν, | Potens est autem Deus omnem gratiam abundare facere in vobis: ut in omnibus semper omnem sufficientiam habentes, abundetis in omne opus bonum, |
Jest mocny zaś Bóg każdą łaskę dać obficie ku wam, aby w wszystkim każdej chwili całą samowystarczalność mając, obfitowaliście* ku każdemu czynowi dobremu,
* W oryginale coniunctivus praesentis activi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| O stosunku wzajemnym do siebie rozdz. 8 i 9 była już mowa we wstępie. Ze względu na liczne powtórzenia całych zwrotów i wyrażeń także egzegeza poszczególnych wierszy tego rozdziału będzie bardziej zwięzła. Za świętych należy tu uważać chrześcijan jerozolimskich, przyjście zaś z pomocą ich materialnym potrzebom zostało określone tym samym terminem, który oznacza obrzędy urzędowego kultu: liturgia. O tej posłudze nie potrzebuje Paweł już więcej pisać być może dlatego, że wszystkie zlecenia - zgodnie z 1Kor 16.1-4 - zostały już wydane, najprawdopodobniej podczas tzw. wizyty pośredniej. | |||
| καθὼς γέγραπται, Ἐσκόρπισεν, ἔδωκεν τοῖς πένησιν, ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα. | sicut scriptum est: Dispersit, dedit pauperibus: justitia ejus manet in sæculum sæculi. | jak jest napisane: Rozrzucił, dał biednym, sprawiedliwość Jego trwa na wiek. | |
| ὁ δὲ ἐπιχορηγῶν σπόρον τῷ σπείροντι καὶ ἄρτον εἰς βρῶσιν χορηγήσει καὶ πληθυνεῖ τὸν σπόρον ὑμῶν καὶ αὐξήσει τὰ γενήματα τῆς δικαιοσύνης ὑμῶν· | Qui autem administrat semen seminanti: et panem ad manducandum præstabit, et multiplicabit semen vestrum, et augebit incrementa frugum justitiæ vestræ: | Zaś zaopatrujący (w) siew siejącego i (w) chleb ku zjedzeniu zaopatrzy i pomnoży siew wasz, i da wzrost plonom sprawiedliwości waszej; | |
| ἐν παντὶ πλουτιζόμενοι εἰς πᾶσαν ἁπλότητα, ἥτις κατεργάζεται δι᾽ ἡμῶν εὐχαριστίαν τῷ θεῷ· | ut in omnibus locupletati abundetis in omnem simplicitatem, quæ operatur per nos gratiarum actionem Deo. | w wszystkim ubogacani ku całej prostocie, która sprawia przez nas dziękowanie Bogu | |
| ὅτι ἡ διακονία τῆς λειτουργίας ταύτης οὐ μόνον ἐστὶν προσαναπληροῦσα τὰ ὑστερήματα τῶν ἁγίων, ἀλλὰ καὶ περισσεύουσα διὰ πολλῶν εὐχαριστιῶν τῷ θεῷ· | Quoniam ministerium hujus officii non solum supplet ea quæ desunt sanctis, sed etiam abundat per multas gratiarum actiones in Domino, |
bo (ta) służba społecznego dzieła tego nie jedynie jest uzupełniającą* braki świętych**, ale i dającą obfitość*** przez liczne dziękowania**** Bogu
* O zapobieganiu brakom i niedostatkowi.
** O chrześcijanach.
*** O skutkach hojności w zbiórce: hojne datki pobudzą obdarowanych do żarliwego dziękczynienia Bogu.
**** O modlitwie dziękczynnej. Inna lekcja: "dziękowanie", wtedy: "przez licznych dziękowanie".
|
|
| διὰ τῆς δοκιμῆς τῆς διακονίας ταύτης δοξάζοντες τὸν θεὸν ἐπὶ τῇ ὑποταγῇ τῆς ὁμολογίας ὑμῶν εἰς τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ καὶ ἁπλότητι τῆς κοινωνίας εἰς αὐτοὺς καὶ εἰς πάντας, | per probationem ministerii hujus, glorificantes Deum in obedientia confessionis vestræ, in Evangelium Christi, et simplicitate communicationis in illos, et in omnes, |
przez wypróbowanie służby tej oddający chwałę Bogu z powodu podporządkowania się przyznania waszego względem dobrej nowiny Pomazańca i (z powodu) prostoty wspólnoty* względem nich i względem wszystkich,
* O poczuciu jedności.
|
|
| καὶ αὐτῶν δεήσει ὑπὲρ ὑμῶν ἐπιποθούντων ὑμᾶς διὰ τὴν ὑπερβάλλουσαν χάριν τοῦ θεοῦ ἐφ᾽ ὑμῖν. | et in ipsorum obsecratione pro vobis, desiderantium vos propter eminentem gratiam Dei in vobis. |
i (z powodu) ich błagania za was, (gdyż pragną)* was z powodu przewyższającej łaski Boga na was.
* Określenie "ich"; razem z "ich" genetivus absolutus.
|
|
| χάρις τῷ θεῷ ἐπὶ τῇ ἀνεκδιηγήτῳ αὐτοῦ δωρεᾷ. | Gratias Deo super inenarrabili dono ejus. | Wdzięczność Bogu z powodu niewycenialnej Jego darowizny. | |
10
| Obrona Pawła | |||
|---|---|---|---|
| Αὐτὸς δὲ ἐγὼ Παῦλος παρακαλῶ ὑμᾶς διὰ τῆς πραΰτητος καὶ ἐπιεικείας τοῦ Χριστοῦ, ὃς κατὰ πρόσωπον μὲν ταπεινὸς ἐν ὑμῖν, ἀπὼν δὲ θαρρῶ εἰς ὑμᾶς· | Ipse autem ego Paulus obsecro vos per mansuetudinem et modestiam Christi, qui in facie quidem humilis sum inter vos, absens autem confido in vos. |
Sam zaś ja, Paweł, zachęcam was przez delikatność i życzliwość Pomazańca, (ja) który* według twarzy** (jestem) uniżony wśród was, będąc nieobecnym zaś wykazuję śmiałość względem was;
* Odnosi się do "ja, Paweł".
** "według twarzy" - zwrot oznaczający tu fizyczną obecność, osobiste przebywanie u adresatów listu.
|
|
| δέομαι δὲ τὸ μὴ παρὼν θαρρῆσαι τῇ πεποιθήσει ᾗ λογίζομαι τολμῆσαι ἐπί τινας τοὺς λογιζομένους ἡμᾶς ὡς κατὰ σάρκα περιπατοῦντας. | Rogo autem vos ne præsens audeam per eam confidentiam, qua existimor audere in quosdam, qui arbitrantur nos tamquam secundum carnem ambulemus. |
proszę zaś aby nie będąc obecnym wykazałbym śmiałość* (odpowiednią do) przekonania, (na) które jestem liczony**, (że) odważyłem się*** do**** niektórych, (tych) liczących sobie*****, (że) my jak według ciała chodzący******.
* W oryginale substantywizowany infinitivus aoristi activi, zależny od "proszę". Składniej: "proszę zaś, abym nie musiał wykazać śmiałości, gdy będę obecny".
** Sens: którzy sądzą o mnie, jak się sądzi o mnie.
*** W oryginale infinitivus aoristi activi, zależny w niepełnej składni nominativus cum infinitivo od "jestem liczony". Składniej: "na które, jak sądzą o mnie, odważyłem się".
**** Inaczej: "w stosunku do".
***** Inaczej: "sądzących", "którzy sądzą".
****** "według ciała chodzący" - o sposobie postępowania ludzi tego świata, nie liczących się z wymogami Ducha.
|
|
| ἐν σαρκὶ γὰρ περιπατοῦντες οὐ κατὰ σάρκα στρατευόμεθα, | In carne enim ambulantes, non secundum carnem militamus. |
W ciele bowiem chodząc, nie według ciała służymy w wojsku*
* Metafora militarna o spełnianiu powołania apostolskiego.
|
|
| τὰ γὰρ ὅπλα τῆς στρατείας ἡμῶν οὐ σαρκικὰ ἀλλὰ δυνατὰ τῷ θεῷ πρὸς καθαίρεσιν ὀχυρωμάτων, λογισμοὺς καθαιροῦντες | Nam arma militiæ nostræ non carnalia sunt, sed potentia Deo ad destructionem munitionum, consilia destruentes, |
bo oręż służby wojskowej naszej nie cielesny, ale mocny Bogiem do zniszczenia warowni* wyliczenia** niszcząc***
* Od "bo oręż" do "zniszczenia warowni" zdanie wtrącone.
** O ludzkich kalkulacjach.
*** "wyliczenia niszcząc" należy odnieść do "służymy w wojsku" (w. 3): "W ciele bowiem chodząc, nie według ciała służymy w wojsku (…) wyliczenia niszcząc i każdą wysokość".
|
|
| καὶ πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον κατὰ τῆς γνώσεως τοῦ θεοῦ, καὶ αἰχμαλωτίζοντες πᾶν νόημα εἰς τὴν ὑπακοὴν τοῦ Χριστοῦ, | et omnem altitudinem extollentem se adversus scientiam Dei, et in captivitatem redigentes omnem intellectum in obsequium Christi, | i każdą wysokość, podnoszącą się przeciw poznaniu Boga, i biorąc do niewoli każde pomyślenie ku posłuszeństwu Pomazańca, | |
| καὶ ἐν ἑτοίμῳ ἔχοντες ἐκδικῆσαι πᾶσαν παρακοήν, ὅταν πληρωθῇ ὑμῶν ἡ ὑπακοή. | et in promptu habentes ulcisci omnem inobedientiam, cum impleta fuerit vestra obedientia. |
i w gotowości mając ukaranie każdego nieposłuszeństwa, aż wypełnione zostanie* wasze posłuszeństwo.
* W oryginale coniunctivus aoristi passivi jako orzeczenie zdania czasowego, oznaczające czynność zamierzoną.
|
|
| Τὰ κατὰ πρόσωπον βλέπετε. εἴ τις πέποιθεν ἑαυτῷ Χριστοῦ εἶναι, τοῦτο λογιζέσθω πάλιν ἐφ᾽ ἑαυτοῦ, ὅτι καθὼς αὐτὸς Χριστοῦ, οὕτως καὶ ἡμεῖς. | Quæ secundum faciem sunt, videte. Si quis confidit sibi Christi se esse, hoc cogitet iterum apud se: quia sicut ipse Christi est, ita et nos. |
(Na to) przeciw twarzy* patrzcie. Jeśli ktoś jest przekonany sobie samemu** Pomazańca być***, to niech liczy**** znowu w sobie samym, że jak on Pomazańca, tak i my.
* Wyrażenie oznaczające to, co samo rzuca się w oczy, co jest przed samymi oczyma, co jest oczywiste.
** Inaczej: "(w) sobie samym".
*** Składniej: "że należy do Pomazańca".
**** Inaczej: "niech uważa".
|
|
| ἐάν τε γὰρ περισσότερόν τι καυχήσωμαι περὶ τῆς ἐξουσίας ἡμῶν ἧς ἔδωκεν ὁ κύριος εἰς οἰκοδομὴν καὶ οὐκ εἰς καθαίρεσιν ὑμῶν, οὐκ αἰσχυνθήσομαι. | Nam etsi amplius aliquid gloriatus fuero de potestate nostra, quam dedit nobis Dominus in ædificationem, et non in destructionem vestram, non erubescam. |
Jeśli bowiem obficiej coś chełpiłbym się* co do władzy naszej, którą** dał Pan do budowania i nie do zniszczenia was, nie zostanę zawstydzony,
* W oryginale coniunctivus aoristi medii jako orzeczenie poprzednika okresu warunkowego, modus eventualis.
** Przykład asymilacji formy do poprzedzającego genetiwu. Normalnie powinien być tu accusativus.
|
|
| ἵνα μὴ δόξω ὡς ἂν ἐκφοβεῖν ὑμᾶς διὰ τῶν ἐπιστολῶν· | Ut autem non existimer tamquam terrere vos per epistolas: |
aby nie wydawałbym się*, że (może) napełniam bojaźnią** was przez listy;
* W oryginale coniunctivus aoristi activi jako orzeczenie zdania zamiarowego. Składniej: "aby nie wydawało się".
** W oryginale infinitivus zależny od "nie wydawałbym się".
|
|
| Treścią trzech ostatnich rozdziałów 2Kor jest osobista obrona Apostoła. Spoza kontrargumentów wyłaniają się co chwila nowe zarzuty, jakie przeciwko niemu wysuwano. I tak np. na samym początku dowiadujemy się, że Paweł, choć groźny i surowy w listach, w rzeczywistości jest zwykłym tchórzem, człowiekiem uległym i słabym. Jest to wielkie i zarazem bardzo przykre dla Pawła nieporozumienie. Cichością i łagodnością najwyraźniej pragnie Apostoł naśladować Chrystusa w Jego postawie służebnej względem całej ludzkości (por. Mt 20.28; Mk 10.45; 1P 2.21-23). Nie bez powodu też odwołuje się na wstępie tak uroczyście do owej cichości i łagodności Chrystusa. Ma nadzieję, że jego perswazje będą miały wskutek tego większą siłę przekonującą. Jeśli to jednak nie pomoże, będzie musiał - zgodnie z ostrzeżeniem przesłanym już w 1Kor 4.19 - okazać Koryntianom, już nie w liście tylko, lecz podczas osobistej wizytacji, surowość, na jaką zasługują. W zakończeniu 2Kor 10.2 mamy do czynienia z drugim zarzutem, jaki stawiano Pawłowi. Posądzono go mianowicie o to, że postępuje według ciała, czyli kieruje się w swym traktowaniu Koryntian racjami czysto ludzkimi: wyrachowaniem, egoizmem itp. | |||
| ὅτι, Αἱ ἐπιστολαὶ μέν, φησίν, βαρεῖαι καὶ ἰσχυραί, ἡ δὲ παρουσία τοῦ σώματος ἀσθενὴς καὶ ὁ λόγος ἐξουθενημένος. | quoniam quidem epistolæ, inquiunt, graves sunt et fortes: præsentia autem corporis infirma, et sermo contemptibilis: |
ponieważ, "Listy oto", mówi, "ciężkie i silne*, zaś obecność ciała** nie mająca siły i słowo za nic miane***".
* To znaczy: zdecydowane, ostre, groźne.
** O obecności fizycznej.
*** To znaczy: słabe, bez wartości.
|
|
| τοῦτο λογιζέσθω ὁ τοιοῦτος, ὅτι οἷοί ἐσμεν τῷ λόγῳ δι᾽ ἐπιστολῶν ἀπόντες, τοιοῦτοι καὶ παρόντες τῷ ἔργῳ. | hoc cogitet qui ejusmodi est, quia quales sumus verbo per epistolas absentes, tales et præsentes in facto. | To niech liczy taki, że jakimi jesteśmy słowem poprzez listy, będąc nieobecni, takimi i będąc obecni, czynem. | |
| Οὐ γὰρ τολμῶμεν ἐγκρῖναι ἢ συγκρῖναι ἑαυτούς τισιν τῶν ἑαυτοὺς συνιστανόντων, ἀλλὰ αὐτοὶ ἐν ἑαυτοῖς ἑαυτοὺς μετροῦντες καὶ συγκρίνοντες ἑαυτοὺς ἑαυτοῖς οὐ συνιᾶσιν. | Non enim audemus inserere, aut comparare nos quibusdam, qui seipsos commendant: sed ipsi in nobis nosmetipsos metientes, et comparantes nosmetipsos nobis. | Nie bowiem odważamy się zaliczyć lub zestawić siebie samych (z) jakimiś (z tych) siebie samych polecających; ale sami w sobie samych siebie samych mierząc i zestawiając, siebie samych dla siebie samych nie rozumieją. | |
| ἡμεῖς δὲ οὐκ εἰς τὰ ἄμετρα καυχησόμεθα ἀλλὰ κατὰ τὸ μέτρον τοῦ κανόνος οὗ ἐμέρισεν ἡμῖν ὁ θεὸς μέτρου, ἐφικέσθαι ἄχρι καὶ ὑμῶν. | Nos autem non in immensum gloriabimur, sed secundum mensuram regulæ, qua mensus est nobis Deus, mensuram pertingendi usque ad vos. |
My zaś* nie aż do bez miary będziemy chełpić się, ale według miary (tej) normy, którą (to) przydzielił nam Bóg miarę, (żeby) dosięgnąć aż do i was.
* Inne lekcje zamiast "nie rozumieją. My zaś": "nie znają. My zaś"; bez "nie rozumieją", wtedy: "i zestawiając siebie samych z sobą samymi. My zaś"; bez "nie rozumieją. My zaś", wtedy: "i zestawiając siebie samych z sobą samymi. Nie aż".
|
|
| οὐ γὰρ ὡς μὴ ἐφικνούμενοι εἰς ὑμᾶς ὑπερεκτείνομεν ἑαυτούς, ἄχρι γὰρ καὶ ὑμῶν ἐφθάσαμεν ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τοῦ Χριστοῦ, | Non enim quasi non pertingentes ad vos, superextendimus nos: usque ad vos enim pervenimus in Evangelio Christi. | Nie bowiem, jakby nie dosięgając do was, nadmiernie wyciągamy siebie samych, aż do bowiem i was przybyliśmy pierwsi w dobrej nowinie Pomazańca, | |
| οὐκ εἰς τὰ ἄμετρα καυχώμενοι ἐν ἀλλοτρίοις κόποις, ἐλπίδα δὲ ἔχοντες αὐξανομένης τῆς πίστεως ὑμῶν ἐν ὑμῖν μεγαλυνθῆναι κατὰ τὸν κανόνα ἡμῶν εἰς περισσείαν | Non in immensum gloriantes in alienis laboribus: spem autem habentes crescentis fidei vestræ, in vobis magnificari secundum regulam nostram in abundantiam, |
nie aż do bez miary chełpiąc się w cudzych trudach*, nadzieję zaś mając, (że ze wzrostem) wiary waszej w was (staliśmy się wielcy)** według normy naszej aż do obfitowania.
* Składniej: "cudzymi trudami".
** Z domyślnym podmiotem "my". W sensie: "urośliśmy". W oryginale infinitivus.
|
|
| εἰς τὰ ὑπερέκεινα ὑμῶν εὐαγγελίσασθαι, οὐκ ἐν ἀλλοτρίῳ κανόνι εἰς τὰ ἕτοιμα καυχήσασθαι. | etiam in illa, quæ ultra vos sunt, evangelizare, non in aliena regula in iis quæ præparata sunt gloriari. |
ku (leżącym) poza owymi waszymi ogłosić dobrą nowinę*, nie w cudzej normie** aż do (rzeczy) gotowych*** chełpienia się****.
* W sensie: żeby ogłosić dobrą nowinę aż do (terenów) poza owymi (waszymi terenami).
** W sensie: cudzym dziełem, cudzym polem działania.
*** W sensie: cudzym dziełem, włącznie z gotowymi osiągnięciami.
**** Antyteza do "ogłaszania dobrej nowiny". Sens: nadawca listu uważa, że dzięki postawie i działalności ewangelizacyjnej adresatów tak poszerzyła się sfera jego apostolskich wpływów, że ma prawo do głoszenia ewangelii nawet poza Koryntem i Achają, a nie chce chełpić się, jak to robią inni, cudzym polem działalności i cudzymi osiągnięciami.
|
|
| Ὁ δὲ καυχώμενος ἐν κυρίῳ καυχάσθω· | Qui autem gloriatur, in Domino glorietur. | Zaś chełpiący się w Panu niech się chełpi; | |
| οὐ γὰρ ὁ ἑαυτὸν συνιστάνων, ἐκεῖνός ἐστιν δόκιμος, ἀλλὰ ὃν ὁ κύριος συνίστησιν. | Non enim qui seipsum commendat, ille probatus est: sed quem Deus commendat. | nie bowiem siebie samego polecający, ten jest wypróbowany, ale którego Pan poleca. | |
11
| Paweł i fałszywi apostołowie | |||
|---|---|---|---|
| Ὄφελον ἀνείχεσθέ μου μικρόν τι ἀφροσύνης· ἀλλὰ καὶ ἀνέχεσθέ μου. | Utinam sustineretis modicum quid insipientiæ meæ, sed et supportare me: | Oby znosiliście mej mało coś nierozsądności; ale i znoście mię. | |
| ζηλῶ γὰρ ὑμᾶς θεοῦ ζήλῳ, ἡρμοσάμην γὰρ ὑμᾶς ἑνὶ ἀνδρὶ παρθένον ἁγνὴν παραστῆσαι τῷ Χριστῷ· | æmulor enim vos Dei æmulatione. Despondi enim vos uni viro, virginem castam exhibere Christo. | Jestem zazdrosny bowiem (o) was Boga zazdrością. Zaręczyłem bowiem was. jednemu mężowi, (aby jako) dziewicę nieskalaną postawić przy Pomazańcu. | |
| φοβοῦμαι δὲ μή πως, ὡς ὁ ὄφις ἐξηπάτησεν Εὕαν ἐν τῇ πανουργίᾳ αὐτοῦ, φθαρῇ τὰ νοήματα ὑμῶν ἀπὸ τῆς ἁπλότητος καὶ τῆς ἁγνότητος τῆς εἰς τὸν Χριστόν. | Timeo autem ne sicut serpens Hevam seduxit astutia sua, ita corrumpantur sensus vestri, et excidant a simplicitate, quæ est in Christo. |
Boję się zaś, aby nie jakoś, jak wąż zwiódł Ewę w przewrotności jego, zostały zniszczone* pomyślenia wasze z dala od prostoty [i nieskalaności**] (tej) względem Pomazańca.
* W oryginale coniunctivus aoristi passivi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
** Inne lekcje zamiast "z dala od prostoty i nieskalaności": "z dala od nieskalaności i prostoty"; "z dala od prostoty": "z dala od nieskalaności"; "z dala od nieskalaności Boga".
|
|
| εἰ μὲν γὰρ ὁ ἐρχόμενος ἄλλον Ἰησοῦν κηρύσσει ὃν οὐκ ἐκηρύξαμεν, ἢ πνεῦμα ἕτερον λαμβάνετε ὃ οὐκ ἐλάβετε, ἢ εὐαγγέλιον ἕτερον ὃ οὐκ ἐδέξασθε, καλῶς ἀνέχεσθε. | Nam si is qui venit, alium Christum prædicat, quem non prædicavimus, aut alium spiritum accipitis, quem non accepistis: aut aliud Evangelium, quod non recepistis: recte pateremini. |
Jeśli bowiem (ten) przychodzący innego Jezusa ogłasza. którego nie ogłosiliśmy, lub ducha drugiego bierzecie, którego nie wzięliście, lub dobrą nowinę drugą, której nie przyjęliście, pięknie znosicie*.
* Inaczej: chętnie zgadzacie się.
|
|
| λογίζομαι γὰρ μηδὲν ὑστερηκέναι τῶν ὑπερλίαν ἀποστόλων. | Existimo enim nihil me minus fecisse a magnis Apostolis. |
Liczę bowiem (ja) nic być słabszym* (od tych) wielce nad wysłanników;
* W oryginale infinitivus perfecti activi zależny od "Liczę". Składniej: "Liczę bowiem, że nie jestem słabszy". Inaczej: "być gorszym".
|
|
| εἰ δὲ καὶ ἰδιώτης τῷ λόγῳ, ἀλλ᾽ οὐ τῇ γνώσει, ἀλλ᾽ ἐν παντὶ φανερώσαντες ἐν πᾶσιν εἰς ὑμᾶς. | Nam etsi imperitus sermone, sed non scientia, in omnibus autem manifestati sumus vobis. |
jeśli zaś i prostak słowem, ale nie poznaniem; ale w wszystkim uczyniwszy widocznymi* w wszystkich względem was.
* Brak dopełnienia. Prawdopodobnie: "siebie", stąd: "uczyniwszy widocznymi siebie" lub: "ujawniwszy siebie", możliwe: "pod każdym względem". Wtedy: "pod każdym względem we wszystkich (rzeczach) ujawniwszy siebie względem was".
|
|
| Ἢ ἁμαρτίαν ἐποίησα ἐμαυτὸν ταπεινῶν ἵνα ὑμεῖς ὑψωθῆτε, ὅτι δωρεὰν τὸ τοῦ θεοῦ εὐαγγέλιον εὐηγγελισάμην ὑμῖν; | Aut numquid peccatum feci, meipsum humilians, ut vos exaltemini? quoniam gratis Evangelium Dei evangelizavi vobis? |
Czy grzech uczyniłem, mnie samego uniżając, aby wy wywyższeni zostaliście*, bo darmo Boga dobrą nowinę ogłosiłem dobrą nowinę** wam?
* W oryginale coniunctivus aoristi passivi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
** figura etymologica.
|
|
| ἄλλας ἐκκλησίας ἐσύλησα λαβὼν ὀψώνιον πρὸς τὴν ὑμῶν διακονίαν, | Alias ecclesias expoliavi, accipiens stipendium ad ministerium vestrum. |
Inne (społeczności) wywołanych ograbiłem, wziąwszy żołd na wam służbę*,
* Składniej: "na służbę wam".
|
|
| καὶ παρὼν πρὸς ὑμᾶς καὶ ὑστερηθεὶς οὐ κατενάρκησα οὐθενός· τὸ γὰρ ὑστέρημά μου προσανεπλήρωσαν οἱ ἀδελφοὶ ἐλθόντες ἀπὸ Μακεδονίας, καὶ ἐν παντὶ ἀβαρῆ ἐμαυτὸν ὑμῖν ἐτήρησα καὶ τηρήσω. | Et cum essem apud vos, et egerem, nulli onerosus fui: nam quod mihi deerat, suppleverunt fratres, qui venerunt a Macedonia: et in omnibus sine onere me vobis servavi, et servabo. |
i będąc obecny przy was i stawszy się słabszym, nie naprzykrzyłem się nikomu; bo brak mój uzupełnili bracia przyszedłszy* od Macedonii; i w wszystkim (jako) nieciężkiego mnie samego (dla) was ustrzegłem i strzec będę.
* Określenie "bracia".
|
|
| ἔστιν ἀλήθεια Χριστοῦ ἐν ἐμοὶ ὅτι ἡ καύχησις αὕτη οὐ φραγήσεται εἰς ἐμὲ ἐν τοῖς κλίμασιν τῆς Ἀχαΐας. | Est veritas Christi in me, quoniam hæc gloriatio non infringetur in me in regionibus Achaiæ. |
Jest prawdą Pomazańca we mnie, że duma ta nie zostanie zahamowana we mnie w okolicach Achai*.
* Sens: nikt nie może odebrać nadawcy listu dumy z apostolskich osiągnięć i nabytych praw do Achai.
|
|
| Przed chwilą oświadczył Paweł, że nie zamierza stawać do zawodów ze swymi antagonistami, że niczym nie będzie się przechwalał, bo chlubić się wolno tylko w Panu. Lecz oto teraz zmienia zdanie. Przez moment przynajmniej będzie się zachowywał jak szaleniec. Nie wykluczone zresztą, że posługując się zwrotem znosić szaleństwo nawiązuje do słów swoich przeciwników, utrzymujących, że przemawia często jak szalony. | |||
| διὰ τί; ὅτι οὐκ ἀγαπῶ ὑμᾶς; ὁ θεὸς οἶδεν. | Quare? quia non diligo vos? Deus scit. | Przez co? Że nie miłuję was? Bóg wie. | |
| Ὃ δὲ ποιῶ, καὶ ποιήσω, ἵνα ἐκκόψω τὴν ἀφορμὴν τῶν θελόντων ἀφορμήν, ἵνα ἐν ᾧ καυχῶνται εὑρεθῶσιν καθὼς καὶ ἡμεῖς. | Quod autem facio, et faciam: ut amputem occasionem eorum qui volunt occasionem, ut in quo gloriantur, inveniantur sicut et nos. |
Co zaś czynię i czynić będę, aby wyciąłbym* okazję chcących okazji, aby w czym chełpię się, znalezieni zostali jak i my**.
* Inaczej: "odciąłbym".
** Sens: owi jacyś chcieliby znaleźć sobie jakiś tytuł do tego, aby znajdowano ich jako równych nadawcy listu w apostolskich prawach do terenu Achai. Nadawca zapewnia, że wszystko robi i zrobi, aby tych praw nie przypisali sobie. Powód podaje w w. 13nn.
|
|
| οἱ γὰρ τοιοῦτοι ψευδαπόστολοι, ἐργάται δόλιοι, μετασχηματιζόμενοι εἰς ἀποστόλους Χριστοῦ. | Nam ejusmodi pseudoapostoli sunt operarii subdoli, transfigurantes se in apostolos Christi. |
Bo tacy kłamliwymi wysłannikami*, pracownikami podstępnymi, zmieniającymi sobie postać na wysłanników Pomazańca**.
* Lub: "kłamliwymi apostołami".
** Brak orzeczenia "są".
|
|
| καὶ οὐ θαῦμα· αὐτὸς γὰρ ὁ Σατανᾶς μετασχηματίζεται εἰς ἄγγελον φωτός. | Et non mirum: ipse enim Satanas transfigurat se in angelum lucis. | I nie dziw, sam bowiem szatan zmienia sobie postać na zwiastuna światła; | |
| οὐ μέγα οὖν εἰ καὶ οἱ διάκονοι αὐτοῦ μετασχηματίζονται ὡς διάκονοι δικαιοσύνης· ὧν τὸ τέλος ἔσται κατὰ τὰ ἔργα αὐτῶν. | Non est ergo magnum, si ministri ejus transfigurentur velut ministri justitiæ: quorum finis erit secundum opera ipsorum. | nie wielkie więc, jeśli i słudzy jego zmieniają sobie postać jako słudzy sprawiedliwości, których koniec będzie według czynów ich. | |
| Paweł dumny z cierpień | |||
| Πάλιν λέγω, μή τίς με δόξῃ ἄφρονα εἶναι· εἰ δὲ μή γε, κἂν ὡς ἄφρονα δέξασθέ με, ἵνα κἀγὼ μικρόν τι καυχήσωμαι. | Iterum dico (ne quis me putet insipientem esse, alioquin velut insipientem accipite me, ut et ego modicum quid glorier), |
Znowu mówię, aby nie ktoś mię uważał* nierozsądnym być**; jeśli zaś nie, i jako nierozsądnego przyjmijcie mię, aby i ja mało coś chełpiłbym się***.
* W oryginale coniunctivus aoristi activi jako orzeczenie zdania zamiarowego.
** "nierozsądnym być" - bezokolicznik zależny od "uważał". Składniej: "aby ktoś nie uważał, że ja jestem nierozsądny". Inaczej: "bez rozumu być".
*** W oryginale coniunctivus aoristi medii jako orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| ὃ λαλῶ, οὐ κατὰ κύριον λαλῶ ἀλλ᾽ ὡς ἐν ἀφροσύνῃ, ἐν ταύτῃ τῇ ὑποστάσει τῆς καυχήσεως. | quod loquor, non loquor secundum Deum, sed quasi in insipientia, in hac substantia gloriæ. | Co mówię, nie według Pana mówię, ale jakby w nierozsądności, w tej podstawie dumy. | |
| ἐπεὶ πολλοὶ καυχῶνται κατὰ σάρκα, κἀγὼ καυχήσομαι. | Quoniam multi gloriantur secundum carnem: et ego gloriabor. | Gdy wielu chełpi się według ciała, i ja będę się chełpić. | |
| ἡδέως γὰρ ἀνέχεσθε τῶν ἀφρόνων φρόνιμοι ὄντες· | Libenter enim suffertis insipientes, cum sitis ipsi sapientes. | Z przyjemnością bowiem znosicie nierozsądnych, rozsądnymi będąc; | |
| ἀνέχεσθε γὰρ εἴ τις ὑμᾶς καταδουλοῖ, εἴ τις κατεσθίει, εἴ τις λαμβάνει, εἴ τις ἐπαίρεται, εἴ τις εἰς πρόσωπον ὑμᾶς δέρει. | Sustinetis enim si quis vos in servitutem redigit, si quis devorat, si quis accipit, si quis extollitur, si quis in faciem vos cædit. |
znosicie bowiem, jeśli ktoś was niewoli, jeśli ktoś objada, jeśli ktoś bierze, jeśli ktoś podnosi się*, jeśli ktoś w twarz was bije.
* Metafora pychy.
|
|
| κατὰ ἀτιμίαν λέγω, ὡς ὅτι ἡμεῖς ἠσθενήκαμεν. ἐν ᾧ δ᾽ ἄν τις τολμᾷ, ἐν ἀφροσύνῃ λέγω, τολμῶ κἀγώ. | Secundum ignobilitatem dico, quasi nos infirmi fuerimus in hac parte. In quo quis audet (in insipientia dico) audeo et ego: |
Według braku szacunku mówię, jako że my jesteśmy bez siły*; w czym zaś jeśli ktoś odważa się, w nierozsądności mówię, odważam się i ja.
* Myśl obca, a równocześnie ironia.
|
|
| Ἑβραῖοί εἰσιν; κἀγώ. Ἰσραηλῖταί εἰσιν; κἀγώ. σπέρμα Ἀβραάμ εἰσιν; κἀγώ. | Hebræi sunt, et ego: Israëlitæ sunt, et ego: semen Abrahæ sunt, et ego. | Hebrajczykami są? I ja. Izraelitami są? I ja. Nasieniem Abrahama są? I ja. | |
| διάκονοι Χριστοῦ εἰσιν; παραφρονῶν λαλῶ, ὑπὲρ ἐγώ· ἐν κόποις περισσοτέρως, ἐν φυλακαῖς περισσοτέρως, ἐν πληγαῖς ὑπερβαλλόντως, ἐν θανάτοις πολλάκις. | Ministri Christi sunt (ut minus sapiens dico), plus ego: in laboribus plurimis, in carceribus abundantius, in plagis supra modum, in mortibus frequenter. | Sługami Pomazańca są? Odchodząc od rozsądku mówię, bardziej ja: w trudach obficiej, w strażnicach obficiej, w chłostach przewyższająco, w śmierciach częstokroć; | |
| ὑπὸ Ἰουδαίων πεντάκις τεσσεράκοντα παρὰ μίαν ἔλαβον, | A Judæis quinquies, quadragenas, una minus, accepi. |
przez Judejczyków pięciokrotnie czterdzieści oprócz jednego* wziąłem,
* Chodzi o chłostę.
|
|
| τρὶς ἐραβδίσθην, ἅπαξ ἐλιθάσθην, τρὶς ἐναυάγησα, νυχθήμερον ἐν τῷ βυθῷ πεποίηκα· | Ter virgis cæsus sum, semel lapidatus sum: ter naufragium feci, nocte et die in profundo maris fui, | trzykrotnie zostałem obity rózgami, raz zostałem ukamienowany, trzykrotnie przeżyłem rozbicie się okrętu, noc (i) dzień na głębi przetrwałem; | |
| ὁδοιπορίαις πολλάκις, κινδύνοις ποταμῶν, κινδύνοις λῃστῶν, κινδύνοις ἐκ γένους, κινδύνοις ἐξ ἐθνῶν, κινδύνοις ἐν πόλει, κινδύνοις ἐν ἐρημίᾳ, κινδύνοις ἐν θαλάσσῃ, κινδύνοις ἐν ψευδαδέλφοις, | in itineribus sæpe, periculis fluminum, periculis latronum, periculis ex genere, periculis ex gentibus, periculis in civitate, periculis in solitudine, periculis in mari, periculis in falsis fratribus: |
(w) wędrowaniach częstokroć, (w) niebezpieczeństwach rzek, (w) niebezpieczeństwach rozbójników, (w) niebezpieczeństwach od rodu*, (w) niebezpieczeństwach od pogan, (w) niebezpieczeństwach w mieście, (w) niebezpieczeństwach na pustaci, (w) niebezpieczeństwach na morzu, (w) niebezpieczeństwach wśród kłamliwych braci**, (w)
* Chodzi o współrodaków nadawcy listu.
** Chodzi o nieortodoksyjnych chrześcijan.
|
|
| κόπῳ καὶ μόχθῳ, ἐν ἀγρυπνίαις πολλάκις, ἐν λιμῷ καὶ δίψει, ἐν νηστείαις πολλάκις, ἐν ψύχει καὶ γυμνότητι· | in labore et ærumna, in vigiliis multis, in fame et siti, in jejuniis multis, in frigore et nuditate, | trudzie i mozole, w bezsennościach częstokroć, w głodzie i pragnieniu, w poszczeniach częstokroć, w zimnie i nagości: | |
| χωρὶς τῶν παρεκτὸς ἡ ἐπίστασίς μοι ἡ καθ᾽ ἡμέραν, ἡ μέριμνα πασῶν τῶν ἐκκλησιῶν. | præter illa quæ extrinsecus sunt, instantia mea quotidiana, sollicitudo omnium ecclesiarum. |
wyjąwszy (te) z dala*, uwaga mi (ta) co dzień. troska (o) wszystkie (społeczności) wywołanych.
* Inaczej: "pomijając dalsze sprawy" lub: "pomijając inne rzeczy".
|
|
| τίς ἀσθενεῖ καὶ οὐκ ἀσθενῶ; τίς σκανδαλίζεται καὶ οὐκ ἐγὼ πυροῦμαι; | Quis infirmatur, et ego non infirmor? quis scandalizatur, et ego non uror? |
Kto jest bez siły, i* nie jestem bez siły? Kto jest obrażany, i* nie ja płonę?
* Sens nie łączny, lecz przeciwstawny.
|
|
| Εἰ καυχᾶσθαι δεῖ, τὰ τῆς ἀσθενείας μου καυχήσομαι. | Si gloriari oportet, quæ infirmitatis meæ sunt, gloriabor. |
Jeśli chełpić się trzeba, (tymi) bezsiły* mej będę się chełpić.
* Pełniej: "tymi (wynikami, owocami) bezsiły mej".
|
|
| ὁ θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ κυρίου Ἰησοῦ οἶδεν, ὁ ὢν εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας, ὅτι οὐ ψεύδομαι. | Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, qui est benedictus in sæcula, scit quod non mentior. | Bóg i Ojciec Pana, Jezusa, wie, (On) będący wysławionym na wieki, że nie kłamię. | |
| ἐν Δαμασκῷ ὁ ἐθνάρχης Ἁρέτα τοῦ βασιλέως ἐφρούρει τὴν πόλιν Δαμασκηνῶν πιάσαι με, | Damasci præpositus gentis Aretæ regis custodiebat civitatem Damascenorum ut me comprehenderet: |
W Damaszku ludowy władca* Aretasa króla, pilnował miasta Damasceńczyków, (aby) zgnieść** mię***,
* Inaczej: "etnarcha".
** Infinitivus celu.
*** Inne lekcje zamiast "zgnieść mię": "chcąc zgnieść mię"; "chcąc mię zgnieść".
|
|
| καὶ διὰ θυρίδος ἐν σαργάνῃ ἐχαλάσθην διὰ τοῦ τείχους καὶ ἐξέφυγον τὰς χεῖρας αὐτοῦ. | et per fenestram in sporta dimissus sum per murum, et sic effugi manus ejus. | i przez otwór w koszu zostałem spuszczony przez mur i wymknąłem się z rąk jego. | |
12
| Widzenie Pawła i jego cierń | |||
|---|---|---|---|
| Καυχᾶσθαι δεῖ, οὐ συμφέρον μέν, ἐλεύσομαι δὲ εἰς ὀπτασίας καὶ ἀποκαλύψεις κυρίου. | Si gloriari oportet (non expedit quidem), veniam autem ad visiones et revelationes Domini. |
Chełpić się trzeba* nie pożyteczne**, przyjdę zaś do widzeń i objawień Pana.
* Inne lekcje zamiast "chełpić się trzeba": "chełpić się zaś"; "chełpić się więc"; "jeśli chełpić się trzeba".
** Inne lekcje: "jest nam pożyteczne"; "jest pożyteczne"; "jest pożyteczne mi".
|
|
| οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ πρὸ ἐτῶν δεκατεσσάρων, εἴτε ἐν σώματι οὐκ οἶδα, εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ θεὸς οἶδεν, ἁρπαγέντα τὸν τοιοῦτον ἕως τρίτου οὐρανοῦ. | Scio hominem in Christo ante annos quatuordecim, sive in corpore nescio, sive extra corpus nescio, Deus scit, raptum hujusmodi usque ad tertium cælum. |
Znam człowieka w Pomazańcu, (że) przed lat czternaście - czy to w ciele, nie wiem, czy to poza ciałem, nie wiem, Bóg wie* (porwany został)** (ten) taki*** aż do trzeciego nieba.
* Od "czy to w ciele" do "Bóg wie" zdanie wtrącone.
** W oryginale accusativus participii aoristi passivi w składni accusativus cum participio, w której podmiotem jest "człowieka", orzeczeniem "porwany został". Składnia ta zależy tu od "Znam".
*** W oryginale accusativus dla zachowania zgodności formy przymiotnika zaimkowego z jego podmiotem "człowieka".
|
|
| καὶ οἶδα τὸν τοιοῦτον ἄνθρωπον, εἴτε ἐν σώματι εἴτε χωρὶς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ θεὸς οἶδεν, | Et scio hujusmodi hominem sive in corpore, sive extra corpus nescio, Deus scit: |
I znam (tego) takiego człowieka czy to w ciele, czy to wyjąwszy* ciało, nie wiem; Bóg wie**
* Inaczej: "bez".
** Od "czy to w ciele" do "Bóg wie" zdanie wtrącone.
|
|
| ὅτι ἡρπάγη εἰς τὸν παράδεισον καὶ ἤκουσεν ἄρρητα ῥήματα ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι. | quoniam raptus est in paradisum: et audivit arcana verba, quæ non licet homini loqui. | że został porwany do raju i usłyszał niewysłowione słowa, których nie wolno człowiekowi wypowiedzieć. | |
| ὑπὲρ τοῦ τοιούτου καυχήσομαι, ὑπὲρ δὲ ἐμαυτοῦ οὐ καυχήσομαι εἰ μὴ ἐν ταῖς ἀσθενείαις. | Pro hujusmodi gloriabor: pro me autem nihil gloriabor nisi in infirmitatibus meis. |
Co do (tego) takiego będę się chełpić, co do zaś mnie samego nie będę się chełpić, chyba że w bezsiłach*.
* Składniej: "bezsiłami" zamiast "w bezsiłach".
|
|
| ἐὰν γὰρ θελήσω καυχήσασθαι, οὐκ ἔσομαι ἄφρων, ἀλήθειαν γὰρ ἐρῶ· φείδομαι δέ, μή τις εἰς ἐμὲ λογίσηται ὑπὲρ ὃ βλέπει με ἢ ἀκούει ἐξ ἐμοῦ | Nam etsi voluero gloriari, non ero insipiens: veritatem enim dicam: parco autem, ne quis me existimet supra id quod videt in me, aut aliquid audit ex me. |
Jeśli bowiem zechcę* pochełpić się, nie będę nierozsądny, prawdę bowiem będę mówić; oszczędzam** zaś - aby nie ktoś względem mnie policzył*** ponad co widzi mię lub słyszy [coś] ode mnie
* Poprzednik okresu warunkowego, modus eventualis.
** W sensie: powstrzymam się od tego, daruję to sobie.
*** Orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| καὶ τῇ ὑπερβολῇ τῶν ἀποκαλύψεων. διὸ ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι, ἐδόθη μοι σκόλοψ τῇ σαρκί, ἄγγελος Σατανᾶ, ἵνα με κολαφίζῃ, ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι. | Et ne magnitudo revelationum extollat me, datus est mihi stimulus carnis meæ angelus Satanæ, qui me colaphizet. |
i (temu) nadmiarowi objawień*. Dlatego** aby nie podnosiłbym się***, został dany mi kolec (przez) ciało****, zwiastun szatana, aby mię policzkował*****, aby nie podnosiłbym się******.
* Słowa "i temu nadmiarowi objawień" należy prawdopodobnie uznać za dopełnienie bliższe wcześniejszego "oszczędzam zaś". Dlatego proponuje się uznanie słów "aby nie ktoś (…) coś ode mnie" za zdanie wtrącone.
** Inna lekcja: bez "dlatego".
*** Orzeczenie zdania zamiarowego. Inna lekcja bez "aby nie podnosiłbym się".
**** Może być, "ciału, dla ciała".
***** Orzeczenie zdania zamiarowego.
****** Orzeczenie zdania zamiarowego, synonim pychy.
|
|
| ὑπὲρ τούτου τρὶς τὸν κύριον παρεκάλεσα ἵνα ἀποστῇ ἀπ᾽ ἐμοῦ. | Propter quod ter Dominum rogavi ut discederet a me: |
Co do tego trzykrotnie Pana poprosiłem, aby odstąpiło* ode mnie;
* Orzeczenie zdania zamiarowego.
|
|
| καὶ εἴρηκέν μοι, Ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου, ἡ γὰρ δύναμις ἐν ἀσθενείᾳ τελεῖται. ἥδιστα οὖν μᾶλλον καυχήσομαι ἐν ταῖς ἀσθενείαις μου, ἵνα ἐπισκηνώσῃ ἐπ᾽ ἐμὲ ἡ δύναμις τοῦ Χριστοῦ. | et dixit mihi: Sufficit tibi gratia mea: nam virtus in infirmitate perficitur. Libenter igitur gloriabor in infirmitatibus meis, ut inhabitet in me virtus Christi. |
i powiedział mi:,,Wystarcza ci łaska ma; bo moc w bezsile dojrzewa". Z największą przyjemnością więc raczej będę się chełpił w bezsiłach* mych, aby zakwaterowała** we mnie moc Pomazańca.
* Składniej: "bezsiłami" czyli "słabościami".
** Orzeczenie zdania zamiarowego. Metafora militarna.
|
|
| διὸ εὐδοκῶ ἐν ἀσθενείαις, ἐν ὕβρεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν διωγμοῖς καὶ στενοχωρίαις, ὑπὲρ Χριστοῦ· ὅταν γὰρ ἀσθενῶ, τότε δυνατός εἰμι. | Propter quod placeo mihi in infirmitatibus meis, in contumeliis, in necessitatibus, in persecutionibus, in angustiis pro Christo: cum enim infirmor, tunc potens sum. |
Dlatego mam upodobanie w bezsiłach, w obrazach, w koniecznościach, w prześladowaniach i* uciskach: dla Pomazańca; kiedy bowiem jestem bez siły, wtedy mocny jestem.
* Inne lekcje: "w"; "i w".
|
|
| Troska Pawła o Koryntian | |||
| Γέγονα ἄφρων, ὑμεῖς με ἠναγκάσατε. ἐγὼ γὰρ ὤφειλον ὑφ᾽ ὑμῶν συνίστασθαι· οὐδὲν γὰρ ὑστέρησα τῶν ὑπερλίαν ἀποστόλων εἰ καὶ οὐδέν εἰμι. | Factus sum insipiens, vos me coëgistis. Ego enim a vobis debui commendari: nihil enim minus fui ab iis, qui sunt supra modum Apostoli: tametsi nihil sum: |
Stałem się nierozsądnym*, wy mi (to) uczyniliście koniecznym; ja bowiem powinienem przez was być polecanym. Nic (nie) bowiem byłem słabszy (od tych) wielce nad wysłanników, jeśli i** niczym jestem:
* Inaczej: "bezrozumnym".
** "jeśli i" - inaczej: "chociaż".
|
|
| Znowu wraca poczucie pewnego zakłopotania w związku z koniecznością mówienia o sobie. Onieśmielenie jest tym większe, że chodzi o dowody szczególnego wybrania człowieka przez Boga. Paweł będzie mówił o swych wizjach i objawieniach. Musi więc wyjątkowo umocnić się na duchu. Mimo iż używa liczby mnogiej: wizje i objawienia, w rzeczywistości będzie mówił o jednej tylko - co prawda ogromnie brzemiennej w skutkach - wizji. W Dziejach Apostolskich Łukasz relacjonuje wiele wizji Pawła, a sam Apostoł wyznaje jeszcze w 1Kor 14.6; 1Kor 14.18, że mówi tak, jak nikt inny, wielu językami. Jeśli Paweł mówi teraz o sprawach tak bardzo intymnych, jak prywatne objawienia, to nie dlatego, że jego przeciwnicy podawali w wątpliwość rzeczywistość tych objawień. Raczej z tego powodu, że pseudoapostołowie, oponenci Pawła, przechwalali się własnymi wizjami. Ich przechwałkom przeciwstawia Apostoł nie znany dotąd nikomu przebieg jednego ze swych objawień. | |||
| τὰ μὲν σημεῖα τοῦ ἀποστόλου κατειργάσθη ἐν ὑμῖν ἐν πάσῃ ὑπομονῇ, σημείοις τε καὶ τέρασιν καὶ δυνάμεσιν. | signa tamen apostolatus mei facta sunt super vos in omni patientia, in signis, et prodigiis, et virtutibus. |
Oto znaki wysłannika zostały sprawione* wśród was w całej wytrwałości, znakach zarówno, jak cudach i mocach.
* W sensie: pokazały się.
|
|
| τί γάρ ἐστιν ὃ ἡσσώθητε ὑπὲρ τὰς λοιπὰς ἐκκλησίας, εἰ μὴ ὅτι αὐτὸς ἐγὼ οὐ κατενάρκησα ὑμῶν; χαρίσασθέ μοι τὴν ἀδικίαν ταύτην. | Quid est enim, quod minus habuistis præ ceteris ecclesiis, nisi quod ego ipse non gravavi vos? donate mihi hanc injuriam. |
Co bowiem jest, czym okazaliście się gorsi względem pozostałych (społeczności) wywołanych, jeśli nie* że sam ja nie naprzykrzyłem się wam? Darujcie mi niesprawiedliwość tę.
* "jeśli nie" - inaczej: "chyba".
|
|
| Zapowiedź następnych odwiedzin | |||
| Ἰδοὺ τρίτον τοῦτο ἑτοίμως ἔχω ἐλθεῖν πρὸς ὑμᾶς, καὶ οὐ καταναρκήσω· οὐ γὰρ ζητῶ τὰ ὑμῶν ἀλλὰ ὑμᾶς. οὐ γὰρ ὀφείλει τὰ τέκνα τοῖς γονεῦσιν θησαυρίζειν ἀλλὰ οἱ γονεῖς τοῖς τέκνοις. | Ecce tertio hoc paratus sum venire ad vos: et non ero gravis vobis. Non enim quæro quæ vestra sunt, sed vos. Nec enim debent filii parentibus thesaurizare, sed parentes filiis. | Oto trzeci raz to gotowo mam przyjść do was i nie będę się naprzykrzać, nie bowiem szukam (rzeczy) waszych, ale was. Nie bowiem powinny dzieci (dla) rodziców gromadzić, ale rodzice (dla) dzieci. | |
| ἐγὼ δὲ ἥδιστα δαπανήσω καὶ ἐκδαπανηθήσομαι ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν. εἰ περισσοτέρως ὑμᾶς ἀγαπῶ, ἧσσον ἀγαπῶμαι; | Ego autem libentissime impendam, et super impendar ipse pro animabus vestris: licet plus vos diligens, minus diligar. |
Ja zaś z największą przyjemnością będę robić wydatki i wyczerpię siebie na wydatki dla dusz waszych. Jeśli* obficiej was miłując**. gorzej mam być miłowany?
* Inne lekcje: "chociaż"; bez "jeśli".
** Inna lekcja: "miłuję".
|
|
| ἔστω δέ, ἐγὼ οὐ κατεβάρησα ὑμᾶς· ἀλλὰ ὑπάρχων πανοῦργος δόλῳ ὑμᾶς ἔλαβον. | Sed esto: ego vos non gravavi: sed cum essem astutus, dolo vos cepi. | Niech będzie zaś, ja nie obciążyłem was; ale będąc przewrotny podstępem was wziąłem. | |
| μή τινα ὧν ἀπέσταλκα πρὸς ὑμᾶς, δι᾽ αὐτοῦ ἐπλεονέκτησα ὑμᾶς; | Numquid per aliquem eorum, quod misi ad vos, circumveni vos? |
Czy ktoś (z) których* wysłałem do was, przez niego okazałem zachłanność (względem) was?
* Szerzej: "spośród tych. których".
|
|
| παρεκάλεσα Τίτον καὶ συναπέστειλα τὸν ἀδελφόν· μήτι ἐπλεονέκτησεν ὑμᾶς Τίτος; οὐ τῷ αὐτῷ πνεύματι περιεπατήσαμεν; οὐ τοῖς αὐτοῖς ἴχνεσιν; | Rogavi Titum, et misi cum illo fratrem. Numquid Titus vos circumvenit? nonne eodem spiritu ambulavimus? nonne iisdem vestigiis? |
Zachęciłem Tytusa i razem wysłałem (tego) brata; czy okazał zachłanność (względem) was Tytus? Nie (tym) samym duchem chodziliśmy?* Nie (tymi) samymi śladami?
* Metafora życia z wiary.
|
|
| Πάλαι δοκεῖτε ὅτι ὑμῖν ἀπολογούμεθα. κατέναντι θεοῦ ἐν Χριστῷ λαλοῦμεν· τὰ δὲ πάντα, ἀγαπητοί, ὑπὲρ τῆς ὑμῶν οἰκοδομῆς. | Olim putatis quod excusemus nos apud vos? coram Deo in Christo loquimur: omnia autem, carissimi, propter ædificationem vestram. |
Od dawna uważacie, że (przed) wami bronimy się? Naprzeciw* Boga w Pomazańcu mówimy; zaś wszystko, umiłowani, dla waszego budowania.
* Inaczej: "wobec".
|
|
| φοβοῦμαι γὰρ μή πως ἐλθὼν οὐχ οἵους θέλω εὕρω ὑμᾶς κἀγὼ εὑρεθῶ ὑμῖν οἷον οὐ θέλετε· μή πως ἔρις, ζῆλος, θυμοί, ἐριθεῖαι, καταλαλιαί, ψιθυρισμοί, φυσιώσεις, ἀκαταστασίαι· | Timeo enim ne forte cum venero, non quales volo, inveniam vos: et ego inveniar a vobis, qualem non vultis: ne forte contentiones, æmulationes, animositates, dissensiones, detractiones, susurrationes, inflationes, seditiones sint inter vos: |
Boję się bowiem, aby nie jakoś, przyszedłszy, nie jakimi chcę, znalazłbym* was, i ja zostałbym znaleziony* (przez) was, jakim nie chcecie; aby nie jakoś spór, zazdrość, rozdrażnienia, podjudzania, szkalowania, obmawiania, nadymania się, niepokoje**;
* Orzeczenie zdania zamiarowego.
** Brak orzeczenia.
|
|
| μὴ πάλιν ἐλθόντος μου ταπεινώσῃ με ὁ θεός μου πρὸς ὑμᾶς καὶ πενθήσω πολλοὺς τῶν προημαρτηκότων καὶ μὴ μετανοησάντων ἐπὶ τῇ ἀκαθαρσίᾳ καὶ πορνείᾳ καὶ ἀσελγείᾳ ᾗ ἔπραξαν. | ne iterum cum venero, humiliet me Deus apud vos, et lugeam multos ex iis qui ante peccaverunt, et non egerunt pœnitentiam super immunditia, et fornicatione, et impudicitia, quam gesserunt. |
aby nie znowu przyszedłszy ja uniżył* mię Bóg mój przy was, i bolałbym* (nad) wieloma (z tych), (którzy wcześniej zgrzeszyli) i nie (zmienili myślenia)** nad nieczystością, i nierządem, i rozpasaniem, które sprawili.
* Orzeczenie zdania zamiarowego.
** W Nowym Testamencie termin techniczny "nawrócić się".
|
|
13
| Ostatnie ostrzeżenia | |||
|---|---|---|---|
| Τρίτον τοῦτο ἔρχομαι πρὸς ὑμᾶς· ἐπὶ στόματος δύο μαρτύρων καὶ τριῶν σταθήσεται πᾶν ῥῆμα. | Ecce tertio hoc venio ad vos: in ore duorum vel trium testium stabit omne verbum. | Trzeci raz to przychodzę do was: na ustach dwóch świadków i trzech będzie postawione każde słowo. | |
| προείρηκα καὶ προλέγω, ὡς παρὼν τὸ δεύτερον καὶ ἀπὼν νῦν, τοῖς προημαρτηκόσιν καὶ τοῖς λοιποῖς πᾶσιν, ὅτι ἐὰν ἔλθω εἰς τὸ πάλιν οὐ φείσομαι, | Prædixi, et prædico, ut præsens, et nunc absens iis qui ante peccaverunt, et ceteris omnibus, quoniam si venero iterum, non parcam. |
Wcześniej powiedziałem i wcześniej mówię, jak będąc obecny drugi raz i będąc nieobecny teraz, (tym), (którzy wcześniej zgrzeszyli) i pozostałym wszystkim, że jeśli przyjdę na znowu*, nie będę oszczędzał,
* "na znowu" - inaczej: "ponownie".
|
|
| ἐπεὶ δοκιμὴν ζητεῖτε τοῦ ἐν ἐμοὶ λαλοῦντος Χριστοῦ, ὃς εἰς ὑμᾶς οὐκ ἀσθενεῖ ἀλλὰ δυνατεῖ ἐν ὑμῖν. | An experimentum quæritis ejus, qui in me loquitur Christus, qui in vobis non infirmatur, sed potens est in vobis? | gdyż wypróbowania szukacie we mnie mówiącego Pomazańca, który względem was nie jest bez siły, ale jest mocny w was. | |
| καὶ γὰρ ἐσταυρώθη ἐξ ἀσθενείας, ἀλλὰ ζῇ ἐκ δυνάμεως θεοῦ. καὶ γὰρ ἡμεῖς ἀσθενοῦμεν ἐν αὐτῷ, ἀλλὰ ζήσομεν σὺν αὐτῷ ἐκ δυνάμεως θεοῦ εἰς ὑμᾶς. | Nam etsi crucifixus est ex infirmitate: sed vivit ex virtute Dei. Nam et nos infirmi sumus in illo: sed vivemus cum eo ex virtute Dei in vobis. |
I bowiem został ukrzyżowany dzięki bezsile, ale żyje dzięki mocy Boga. I bowiem my jesteśmy bez siły w Nim*, ale żyć będziemy razem z Nim dzięki mocy Boga względem was.
* Inne lekcje zamiast "w Nim": "w sobie samym"; "z Nim"; "przez nich".
|
|
| Sprawdzajcie samych siebie | |||
| Ἑαυτοὺς πειράζετε εἰ ἐστὲ ἐν τῇ πίστει, ἑαυτοὺς δοκιμάζετε· ἢ οὐκ ἐπιγινώσκετε ἑαυτοὺς ὅτι Χριστὸς Ἰησοῦς ἐν ὑμῖν; εἰ μήτι ἀδόκιμοί ἐστε. | Vosmetipsos tentate si estis in fide: ipsi vos probate. An non cognoscitis vosmetipsos quia Christus Jesus in vobis est? nisi forte reprobi estis. |
Siebie samych doświadczajcie, czy jesteście w wierze, siebie samych próbujcie. Czy nie uznajecie siebie samych, że Jezus Pomazaniec w was? Chyba że coś* niewypróbowani jesteście.
* W sensie: a może właśnie.
|
|
| ἐλπίζω δὲ ὅτι γνώσεσθε ὅτι ἡμεῖς οὐκ ἐσμὲν ἀδόκιμοι. | Spero autem quod cognoscetis, quia nos non sumus reprobi. | Mam nadzieję zaś, że poznacie, że my nie jesteśmy niewypróbowani. | |
| εὐχόμεθα δὲ πρὸς τὸν θεὸν μὴ ποιῆσαι ὑμᾶς κακὸν μηδέν, οὐχ ἵνα ἡμεῖς δόκιμοι φανῶμεν, ἀλλ᾽ ἵνα ὑμεῖς τὸ καλὸν ποιῆτε, ἡμεῖς δὲ ὡς ἀδόκιμοι ὦμεν. | Oramus autem Deum ut nihil mali faciatis, non ut nos probati appareamus, sed ut vos quod bonum est faciatis: nos autem ut reprobi simus. |
Modlimy się zaś do Boga, aby nie uczynić wy* zła żadnego, nie aby my wypróbowanymi uwidocznili się, ale aby wy piękno czynili, my zaś jak niewypróbowanymi byli.
* Składniej: "abyście wy nie uczynili".
|
|
| οὐ γὰρ δυνάμεθά τι κατὰ τῆς ἀληθείας ἀλλὰ ὑπὲρ τῆς ἀληθείας. | Non enim possumus aliquid adversus veritatem, sed pro veritate. | Nie bowiem możemy coś przeciw prawdzie, ale dla prawdy. | |
| χαίρομεν γὰρ ὅταν ἡμεῖς ἀσθενῶμεν, ὑμεῖς δὲ δυνατοὶ ἦτε· τοῦτο καὶ εὐχόμεθα, τὴν ὑμῶν κατάρτισιν. | Gaudemus enim, quoniam nos infirmi sumus, vos autem potentes estis. Hoc et oramus, vestram consummationem. | Radujemy się bowiem, kiedy my jesteśmy bez siły, wy zaś mocni jesteście; (o) to i modlimy się, (o) wasze wydoskonalenie. | |
| διὰ τοῦτο ταῦτα ἀπὼν γράφω, ἵνα παρὼν μὴ ἀποτόμως χρήσωμαι κατὰ τὴν ἐξουσίαν ἣν ὁ κύριος ἔδωκέν μοι εἰς οἰκοδομὴν καὶ οὐκ εἰς καθαίρεσιν. | Ideo hæc absens scribo, ut non præsens durius agam secundum potestatem, quam Dominus dedit mihi in ædificationem, et non in destructionem. |
Przez to te (rzeczy), będąc nieobecnym, piszę, aby, będąc obecnym, nie srogo posłużyłbym się* według (tej) władzy, którą Pan dał mi ku budowaniu, a nie ku zniszczeniu.
* Inaczej: abym nie musiał okazać surowości.
|
|
| Końcowe pozdrowienia | |||
| Λοιπόν, ἀδελφοί, χαίρετε, καταρτίζεσθε, παρακαλεῖσθε, τὸ αὐτὸ φρονεῖτε, εἰρηνεύετε, καὶ ὁ θεὸς τῆς ἀγάπης καὶ εἰρήνης ἔσται μεθ᾽ ὑμῶν. | De cetero, fratres, gaudete, perfecti estote, exhortamini, idem sapite, pacem habete, et Deus pacis et dilectionis erit vobiscum. | W końcu, bracia, radujcie się, wydoskonalajcie się, zachęcajcie się, (to) samo myślcie, zachowujcie pokój, i Bóg miłości i pokoju będzie z wami. | |
| ἀσπάσασθε ἀλλήλους ἐν ἁγίῳ φιλήματι. ἀσπάζονται ὑμᾶς οἱ ἅγιοι πάντες. | Salutate invicem in osculo sancto. Salutant vos omnes sancti. | Pozdrówcie jedni drugich przez święte pokochanie. Pozdrawiają was święci wszyscy. | |
| Dlatego, zapowiadając jeszcze raz swoje trzecie przybycie do Koryntu, postanawia Paweł być bezwzględny. Tak jak od zeznań trzech świadków - już w Prawie Mojżeszowym - zależały losy oskarżonego, tak też decydujący charakter dla korynckiej wspólnoty będzie miała trzecia wizytacja Pawła. Koryntianie sami wydadzą o sobie trzecie, definitywne świadectwo. | |||
| Ἡ χάρις τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ θεοῦ καὶ ἡ κοινωνία τοῦ ἁγίου πνεύματος μετὰ πάντων ὑμῶν. | Gratia Domini nostri Jesu Christi, et caritas Dei, et communicatio Sancti Spiritus sit cum omnibus vobis. Amen. | Łaska Pana, Jezusa Pomazańca, i miłość Boga i wspólnota świętego Ducha z wszystkimi wami. | |