Πέτρου Α

Chrześcijaństwo w północnych prowincjach Azji Mniejszej zaszczepił prawdopodobnie św. Paweł. Po jego odejściu nowo nawróceni cierpieli prześladowanie od pogan. Wysłali więc do Rzymu do św. Pawła delegację z zapytaniem, jak się mają zachować w przykrej dla nich sytuacji. Delegacja nie zastała już w Rzymie św. Pawła. Dlatego z tym samym zapytaniem zwróciła się do św. Piotra. 1 P jest właśnie jego odpowiedzią. Był on zredagowany pomiędzy wiosną 63 a latem 64 r., u schyłku życia św. Piotra.

Św. Piotr nie przeprowadzał w swoim liście żadnych dogmatycznych dowodzeń, ale tylko upominał i stwierdzał (1 P 5.12). Upomnienia dotyczące szczegółów chrześcijańskiego życia wiernych, stwierdzenia zaś - głębokich prawd wiary, wszystkich znanych. Przy omawianiu tych prawd św. Piotr główny nacisk położył na nadzieję. Nowa dla nas, dlatego że nie zredagowana gdzie indziej, jest tylko wzmianka o zstąpieniu Chrystusa do Otchłani (1 P 3.19-22; 1 P 4.6).

Św. Piotr nie bagatelizuje cierpień wiernych, ale wskazuje na zbawienie, które na pewno się urzeczywistni, gdyż w tym celu z wysiłkami samych wiernych współpracują Bóg Ojciec i Chrystus Pan. Dzięki temu oni, wierni, więcej otrzymali aniżeli prorocy ST i aniołowie. Powinni zatem trzeźwo patrzeć na swoje życie i ułożyć je zgodnie z nauką Chrystusa Pana. Obok upomnień skierowanych do wszystkich, św. Piotr zwraca się do poszczególnych stanów. Wszyscy powinni pragnąć pogłębienia znajomości nauki Chrystusowej oraz przybliżyć się do Boga. We wzajemnym współżyciu tak powinni postępować, aby mieć czyste sumienie, tak się z sobą związać, aby na wzór Chrystusa Pana jako żywe kamienie stanowić duchową świątynię (1 P 2.5). Św. Piotr wielokrotnie podkreślał, że wszystko, co uczynili Bóg Ojciec i Chrystus Pan, było dokonane specjalnie ze względu na czytelników listu. Wiara ich jest cenniejsza od złota. Wprawdzie diabeł jak lew ryczący krąży szukając kogo pożreć (1 P 5.8), trzeba jednak wytrwać w wierze. Kto cierpi, ten przestaje grzeszyć, a naśladuje Chrystusa Pana i uczestniczy w Jego cierpieniach.

Upomnienia te i stwierdzenia odczytywano na nabożeństwach małoazjatyckich gmin kościelnych. Zredagowany zdaniami długimi, nierozwiniętymi, przy użyciu starego słownictwa LXX, tekst tych upomnień trudny był do zrozumienia. Stawały się one zrozumiałe dopiero po kilkakrotnym odczytywaniu. 1 P rozesłano do innych gmin kościelnych, aby go odczytywano w czasie nabożeństw. Wszystkie gminy kościelne uznały 1 P za natchniony i przyjęły go do swego kanonu NT.

Trudności, jakie krytycy XIX i XX wieku wysuwają przeciwko autentyczności 1 P, nie są poważne. Św. Piotr bowiem musiał znać grecki język już w Galilei, a tym bardziej musiał go używać w czasie misyjnej swojej działalności. List zaś prawdopodobnie zredagował Sylwan pod nadzorem św. Piotra i stąd pochodzą podobieństwa z wyrażeniami św. Pawła (1 P 5.12). Jest do przyjęcia opinia z pewnymi modyfikacjami wysuwana w ostatnich latach, że 1 P jest homilią, w której wykorzystano teksty pierwotnej liturgii, specjalnie liturgii chrzcielnej. Pomiędzy homilią bowiem a listem nie ma tak wielkiej różnicy, żeby św. Piotr tych materiałów, z których korzystał w swoich przemówieniach, nie mógł spożytkować ponownie przy pisaniu listu.

1

Pozdrowienie
Każdy list pisany w starożytności zawierał prócz imienia piszącego i określenia adresatów także odpowiednie pozdrowienia. Stosownie do zwyczaju, stylu piszącego, jego usposobienia i zamiarów ten stereotypowy wstęp rozwijano w niektórych lub wszystkich punktach. Wstępy chrześcijańskie zawierają często formuły trynitarne, podobnie jak wiersz 2. Piotr, umiłowany i wybrany przez Jezusa na głowę Kościoła uczeń, przypomina o swoim urzędzie apostolskim odbiorcom nie znanym sobie (przynajmniej w znacznej części) osobiście. Adresatami listu są chrześcijanie pochodzący z pogan. Określenie wybrani mówi o łasce wiary otrzymanej przez każdego z nich; natomiast przybysze (dosł. : "obcy") wśród diaspory nawiązuje do faktycznej i historio-zbawczej sytuacji chrześcijan. Prowadzą oni życie wśród obcego, wrogiego im świata, tworząc jedynie nieznaczny zalążek wiary Chrystusowej wśród morza pogańskiego. Termin diaspora jest pochodzenia judaistycznego (Żydzi poza Palestyną żyli wśród większości pogańskiej jako, "rozproszeni" lub "w diasporze"), choć bynajmniej nie oznacza, by odbiorcami listu byli jedynie chrześcijanie nawróceni z judaizmu. Wymienione nazwy geograficzne świadczą, iż chodzi o chrześcijan zamieszkujących środkową i północną część Azji Mniejszej. Wzmianka o wyborze nasuwa okazję do refleksji teologicznej. Jest on realizacją zbawczych planów Bożych, opierających się na wszechwiedzy Bożej (por. kom. do Rz 8.29; kom. do Rz 9.11-11.36; kom. do Ef 1.11). Wybór dokonany przez Ojca wprowadza w życie proces uświęcenia przypisywany Duchowi Świętemu. Należy zaznaczyć, że autorem świętości w NT jest Bóg, nie zaś sam człowiek, który współpracuje jedynie z ofiarowaną mu łaską. W osobowo rozumianym Duchu Świętym przejawia się działająca ku zbawieniu moc Boża, głównie w sakramencie chrztu św. , do którego wypadnie jeszcze wielokrotnie powrócić. Aktywna postawa chrześcijanina została zaznaczona w trzecim członie formuły trynitarnej (posłuszeństwo) jako konsekwencja zbawczego czynu Jezusa Chrystusa. Jego śmierć opisuje formuła zaczerpnięta ze starotestamentowego rytuału zawarcia Przymierza (por. Wj 24.8) i przebłagania (Kpl 17.11). Otrzymać pokropienie krwią Jezusa oznacza przyjąć w duchu wiary Jego zbawczą śmierć, włączyć się w nią przez chrzest św. i przyłączyć się do społeczności chrześcijańskiej. Pokropienie krwią nie odnosi się więc bezpośrednio do krwi Jezusa przelanej na krzyżu, lecz zamierza wyjaśnić Jego śmierć w świetle teologii krwi znanej z tradycji biblijnej. Dla ludzi stykających się na co dzień w środowisku judaistycznym czy pogańskim z krwawymi ofiarami tego rodzaju argumentacja była naturalna (por. kom. do Hbr 9). Łaska i pokój - to pozdrowienie specyficznie Pawłowe, występujące we wszystkich jego trzynastu listach. Obejmuje ono wszelkie dobra materialne i duchowe jako dar Boży, skierowany ku eschatologicznej pełni. Zwłaszcza łaska dowodzi pełnego miłości ustosunkowania się Boga do człowieka, które przejawia się szczególnie w odpuszczeniu grzechów. Ten element pozdrowienia jest czysto chrześcijański w odróżnieniu od pokoju, zwyczajnego pozdrowienia starotestamentalnego, nabierającego jednak w NT zupełnie nowej treści i wymowy.
Πέτρος ἀπόστολος Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐκλεκτοῖς παρεπιδήμοις διασπορᾶς Πόντου, Γαλατίας, Καππαδοκίας, Ἀσίας καὶ Βιθυνίας,	Petrus Apostolus Jesu Christi, electis advenis dispersionis Ponti, Galatiæ, Cappadociæ, Asiæ, et Bithyniæ,	Piotr, wysłannik* Jezusa Pomazańca, wybranym obcokrajowcom rozproszenia* Pontu, Galacji, Kapadocji, Azji i Bitynii, * W formie spolszczonej: "apostoł". Tu i dalej znaczenie etymologiczne: normalnie już jak imię własne: "Chrystus". * Lub: "diaspory".
κατὰ πρόγνωσιν θεοῦ πατρὸς ἐν ἁγιασμῷ πνεύματος εἰς ὑπακοὴν καὶ ῥαντισμὸν αἵματος Ἰησοῦ Χριστοῦ, χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη πληθυνθείη.	secundum præscientiam Dei Patris, in sanctificationem Spiritus, in obedientiam, et aspersionem sanguinis Jesu Christi. Gratia vobis, et pax multiplicetur.	według wcześniejszego poznania Boga, Ojca, w uświęceniu Ducha, ku posłuszeństwu i pokropieniu krwi Jezusa Pomazańca: łaska wam i pokój oby został pomnożony.
Nowe życie
Εὐλογητὸς ὁ θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ κατὰ τὸ πολὺ αὐτοῦ ἔλεος ἀναγεννήσας ἡμᾶς εἰς ἐλπίδα ζῶσαν δι᾽ ἀναστάσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐκ νεκρῶν,	Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, qui secundum misericordiam suam magnam regeneravit nos in spem vivam, per resurrectionem Jesu Christi ex mortuis,	Wysławiony Bóg i Ojciec Pana naszego, Jezusa Pomazańca, (Ten)* według wielkiej Jego litości (który ponownie zrodził) nas ku nadziei żyjącej przez powstanie Jezusa Pomazańca z martwych, * Rodzajniki greckie były pierwotnie zaimkami wskazującymi.
εἰς κληρονομίαν ἄφθαρτον καὶ ἀμίαντον καὶ ἀμάραντον, τετηρημένην ἐν οὐρανοῖς εἰς ὑμᾶς	in hæreditatem incorruptibilem, et incontaminatam, et immarcescibilem, conservatam in cælis in vobis,	ku dziedziczeniu* niezniszczalnemu, i nieskalanemu, i niewygasającemu, ustrzeżonemu w niebiosach względem was, * Możliwe: dziedzictwu.
τοὺς ἐν δυνάμει θεοῦ φρουρουμένους διὰ πίστεως εἰς σωτηρίαν ἑτοίμην ἀποκαλυφθῆναι ἐν καιρῷ ἐσχάτῳ.	qui in virtute Dei custodimini per fidem in salutem, paratam revelari in tempore novissimo.	(tych) w mocy* Boga pilnowanych z powodu wiary względem zbawienia, gotowego (by) zostać objawionym w porze ostatniej. * Możliwe: mocą.
ἐν ᾧ ἀγαλλιᾶσθε, ὀλίγον ἄρτι εἰ δέον λυπηθέντες ἐν ποικίλοις πειρασμοῖς,	In quo exsultabis, modicum nunc si oportet contristari in variis tentationibus:	W tym* weselcie się, mało teraz, jeśli potrzebne [jest], zasmuceni w rozmaitych doświadczeniach*, Zamiast "w tym" możliwe: tym. ** Możliwe: rozmaitymi doświadczeniami.
ἵνα τὸ δοκίμιον ὑμῶν τῆς πίστεως πολυτιμότερον χρυσίου τοῦ ἀπολλυμένου διὰ πυρὸς δὲ δοκιμαζομένου, εὑρεθῇ εἰς ἔπαινον καὶ δόξαν καὶ τιμὴν ἐν ἀποκαλύψει Ἰησοῦ Χριστοῦ·	ut probatio vestræ fidei multo pretiosior auro (quod per ignem probatur) inveniatur in laudem, et gloriam, et honorem in revelatione Jesu Christi:	aby wypróbowanie* waszej wiary, o wiele więcej szacowne (od) złota ginącego, przez ogień zaś próbowanego, zostałoby znalezione na pochwałę, i chwałę, i szacunek podczas objawienia się Jezusa Pomazańca.
ὃν οὐκ ἰδόντες ἀγαπᾶτε, εἰς ὃν ἄρτι μὴ ὁρῶντες πιστεύοντες δὲ ἀγαλλιᾶσθε χαρᾷ ἀνεκλαλήτῳ καὶ δεδοξασμένῃ	quem cum non videritis, diligitis: in quem nunc quoque non videntes creditis: credentes autem exsultabitis lætitia inenarrabili, et glorificata:	Jego nie zobaczywszy* miłujecie, względem którego teraz nie widząc, wierząc zaś, weselicie się radością niewypowiedzialną i otoczoną chwałą, * Inna lekcja: "znając".
κομιζόμενοι τὸ τέλος τῆς πίστεως σωτηρίαν ψυχῶν.	reportantes finem fidei vestræ, salutem animarum.	dostając (ten) wynik wiary [waszej]: zbawienie dusz.
Περὶ ἧς σωτηρίας ἐξεζήτησαν καὶ ἐξηραύνησαν προφῆται οἱ περὶ τῆς εἰς ὑμᾶς χάριτος προφητεύσαντες,	De qua salute exquisierunt, atque scrutati sunt prophetæ, qui de futura in vobis gratia prophetaverunt:	Co do tego zbawienia zaczęli odszukiwać i zaczęli dociekać prorocy (ci) o (tej) względem was łasce (którzy zaczęli prorokować).
ἐραυνῶντες εἰς τίνα ἢ ποῖον καιρὸν ἐδήλου τὸ ἐν αὐτοῖς πνεῦμα Χριστοῦ προμαρτυρόμενον τὰ εἰς Χριστὸν παθήματα καὶ τὰς μετὰ ταῦτα δόξας.	scrutantes in quod vel quale tempus significaret in eis Spiritus Christi: prænuntians eas quæ in Christo sunt passiones, et posteriores glorias:	badając, na jaka lub jakiego rodzaju porę ujawniał (Ten) w nich Duch Pomazańca, wcześniej świadczący (o tych) na Pomazańca cierpieniach i (o tych) po tamtych chwałach;
οἷς ἀπεκαλύφθη ὅτι οὐχ ἑαυτοῖς ὑμῖν δὲ διηκόνουν αὐτά, ἃ νῦν ἀνηγγέλη ὑμῖν διὰ τῶν εὐαγγελισαμένων ὑμᾶς ἐν πνεύματι ἁγίῳ ἀποσταλέντι ἀπ᾽ οὐρανοῦ, εἰς ἃ ἐπιθυμοῦσιν ἄγγελοι παρακύψαι.	quibus revelatum est quia non sibimetipsis, vobis autem ministrabant ea quæ nunc nuntiata sunt vobis per eos qui evangelizaverunt vobis, Spiritu Sancto misso de cælo, in quem desiderant angeli prospicere.	im zostało objawione, że nie sobie samym, wam zaś służyły co do tego, co teraz zostało oznajmione wam przez (tych), (którzy ogłosili dobrą nowinę) wam [w] Duchu* Świętym, (który został wysłany) z nieba, za czym pożądają zwiastuni**, (by) zajrzeć. Sens: co do przedmiotu proroctw. Inna lekcja zamiast "w Duchu": "Duchem". * Inaczej: "aniołowie". Przypis ten dotyczy także pozostałych miejsc tej księgi, w których powyższe słowo występuje.
Bądźcie święci
Διὸ ἀναζωσάμενοι τὰς ὀσφύας τῆς διανοίας ὑμῶν νήφοντες τελείως ἐλπίσατε ἐπὶ τὴν φερομένην ὑμῖν χάριν ἐν ἀποκαλύψει Ἰησοῦ Χριστοῦ.	Propter quod succincti lumbos mentis vestræ, sobrii, perfecte sperate in eam, quæ offertur vobis, gratiam, in revelationem Jesu Christi:	Dlatego przepasawszy sobie biodra myślenia waszego, będąc trzeźwi. dojrzale nabierzcie nadziei co do niesionej wam łaski w objawieniu się Jezusa Pomazańca.
ὡς τέκνα ὑπακοῆς μὴ συσχηματιζόμενοι ταῖς πρότερον ἐν τῇ ἀγνοίᾳ ὑμῶν ἐπιθυμίαις	quasi filii obedientiæ, non configurati prioribus ignorantiæ vestræ desideriis:	Jako dzieci posłuszeństwa. nie dostosowując swej postaci do (tych) wcześniej w niewiedzy waszej* pożądań. * Możliwe też: "waszych".
ἀλλὰ κατὰ τὸν καλέσαντα ὑμᾶς ἅγιον καὶ αὐτοὶ ἅγιοι ἐν πάσῃ ἀναστροφῇ γενήθητε,	sed secundum eum qui vocavit vos, Sanctum: et ipsi in omni conversatione sancti sitis:	ale według (Tego), (który powołał) was, Świętego, i sami świętymi w każdym obracaniu się* stańcie się, * O życiu etycznym.
διότι γέγραπται ὅτι Ἅγιοι ἔσεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός.	quoniam scriptum est: Sancti eritis, quoniam ego sanctus sum.	dlatego że jest napisane, [że]: "Świętymi bądźcie, bo Ja święty [jestem]".
Jezus złożył za nas okup
Καὶ εἰ πατέρα ἐπικαλεῖσθε τὸν ἀπροσωπολήμπτως κρίνοντα κατὰ τὸ ἑκάστου ἔργον, ἐν φόβῳ τὸν τῆς παροικίας ὑμῶν χρόνον ἀναστράφητε,	Et si patrem invocatis eum, qui sine acceptione personarum judicat secundum uniuscujusque opus, in timore incolatus vestri tempore conversamini.	I, jeśli (jako) Ojca przywołujecie (Tego) nie biorąc według twarzy* Sądzącego według każdego pracy, w bojaźni (przez) zamieszkiwania waszego czas zacznijcie się obracać*, Sens: nie patrząc na wygląd zewnętrzny czy pozycję społeczną człowieka. ** Metafora życia etycznego.
εἰδότες ὅτι οὐ φθαρτοῖς, ἀργυρίῳ ἢ χρυσίῳ, ἐλυτρώθητε ἐκ τῆς ματαίας ὑμῶν ἀναστροφῆς πατροπαραδότου	Scientes quod non corruptibilibus, auro vel argento, redempti estis de vana vestra conversatione paternæ traditionis:	wiedząc, że nie zniszczalnymi, srebrem lub złotem, zostaliście odkupieni z czczego waszego obracania się, przekazanego przez ojców, Metafora życia etycznego.
ἀλλὰ τιμίῳ αἵματι ὡς ἀμνοῦ ἀμώμου καὶ ἀσπίλου Χριστοῦ,	sed pretioso sanguine quasi agni immaculati Christi, et incontaminati:	ale szacowną krwią jako Baranka niewinnego i niesplamionego, Pomazańca,
προεγνωσμένου μὲν πρὸ καταβολῆς κόσμου φανερωθέντος δὲ ἐπ᾽ ἐσχάτου τῶν χρόνων δι᾽ ὑμᾶς	præcogniti quidem ante mundi constitutionem, manifestati autem novissimis temporibus propter vos,	poznanego wcześniej przed położeniem fundamentów świata, uczynionego widocznym zaś w ostatku czasów dla was,
τοὺς δι᾽ αὐτοῦ πιστοὺς εἰς θεὸν τὸν ἐγείραντα αὐτὸν ἐκ νεκρῶν καὶ δόξαν αὐτῷ δόντα, ὥστε τὴν πίστιν ὑμῶν καὶ ἐλπίδα εἶναι εἰς θεόν.	qui per ipsum fideles estis in Deo, qui suscitavit eum a mortuis, et dedit ei gloriam, ut fides vestra et spes esset in Deo:	(tych) przez Niego wierzących w Boga, (który wskrzesił) Go z martwych i chwałę Mu (który dał), tak żeby wiara wasza i nadzieja być* względem Boga. * Składniej: "tak żeby wiara wasza i nadzieja była".
Τὰς ψυχὰς ὑμῶν ἡγνικότες ἐν τῇ ὑπακοῇ τῆς ἀληθείας εἰς φιλαδελφίαν ἀνυπόκριτον, ἐκ καρδίας ἀλλήλους ἀγαπήσατε ἐκτενῶς	animas vestras castificantes in obedientia caritatis, in fraternitatis amore, simplici ex corde invicem diligite attentius:	Dusze wasze uczyniwszy nieskalanymi w posłuszeństwie prawdzie* ku kochaniu braci nieobłudnemu, z czystego] serca** jedni drugich umiłujcie żarliwie, * Inna lekcja: "prawdzie przez Ducha". ** Inne lekcje zamiast "z czystego serca": "z serca"; "z serca prawdziwego".
ἀναγεγεννημένοι οὐκ ἐκ σπορᾶς φθαρτῆς ἀλλὰ ἀφθάρτου διὰ λόγου ζῶντος θεοῦ καὶ μένοντος.	renati non ex semine corruptibili, sed incorruptibili per verbum Dei vivi, et permanentis in æternum:	ponownie zrodzeni nie z nasienia zniszczalnego, ale niezniszczalnego, przez słowo żyjącego Boga i trwającego;
διότι πᾶσα σὰρξ ὡς χόρτος καὶ πᾶσα δόξα αὐτῆς ὡς ἄνθος χόρτου· ἐξηράνθη ὁ χόρτος καὶ τὸ ἄνθος ἐξέπεσεν·	quia omnis caro ut fœnum: et omnis gloria ejus tamquam flos fœni: exaruit fœnum, et flos ejus decidit.	dlatego że każde ciało jak trawa, i każda chwała jego jak kwiat trawy; wysuszona została trawa, i kwiat opadł;
τὸ δὲ ῥῆμα κυρίου μένει εἰς τὸν αἰῶνα. τοῦτο δέ ἐστιν τὸ ῥῆμα τὸ εὐαγγελισθὲν εἰς ὑμᾶς.	Verbum autem Domini manet in æternum: hoc est autem verbum, quod evangelizatum est in vos.	zaś słowo Pana trwa na wiek. Tym zaś jest słowo ogłoszone w dobrej nowinie względem was.

2

Żywe kamienie i lud wybrany
Ἀποθέμενοι οὖν πᾶσαν κακίαν καὶ πάντα δόλον καὶ ὑποκρίσεις καὶ φθόνους καὶ πάσας καταλαλιάς,	Deponentes igitur omnem malitiam, et omnem dolum, et simulationes, et invidias, et omnes detractiones,	Odłożywszy od siebie więc każdą złość, i każdy podstęp, i obłudy, i zawiści. i każde szkalowania.
Krótki katalog wad wskazuje, jakimi specjalnymi cechami winien odznaczać się chrześcijanin żyjący według nowego prawa miłości Chrystusowej. Wszelkie zło przywodzi na myśl całą przewrotność, w jakiej pogrążona jest doczesność wraz z jej sprawcą - szatanem. Podstęp, udawanie, zazdrość i obmowy - to postawy przeciwne miłości bliźniego, ustawicznie piętnowane w NT (por. 2Kor 12.20; Ef 4.31; Kol 3.8; Jk 1.21); stanowią one jedynie przykłady, nie zaś wyczerpujący wykaz odnośnych grzechów.
ὡς ἀρτιγέννητα βρέφη τὸ λογικὸν ἄδολον γάλα ἐπιποθήσατε, ἵνα ἐν αὐτῷ αὐξηθῆτε εἰς σωτηρίαν,	sicut modo geniti infantes, rationabile, sine dolo lac concupiscite: ut in eo crescatis in salutem:	jak właśnie zrodzone noworodki związanego ze słowem niepodstępnego mleka zapragnijcie, aby w nim otrzymalibyście wzrost ku zbawieniu,
εἰ ἐγεύσασθε ὅτι χρηστὸς ὁ κύριος.	si tamen gustastis quoniam dulcis est Dominus.	jeśli* skosztowaliście, że łagodnym Pan. * Inna lekcja: "jeśli w ogóle".
πρὸς ὃν προσερχόμενοι λίθον ζῶντα ὑπὸ ἀνθρώπων μὲν ἀποδεδοκιμασμένον παρὰ δὲ θεῷ ἐκλεκτὸν ἔντιμον,	Ad quem accedentes lapidem vivum, ab hominibus quidem reprobatum, a Deo autem electum, et honorificatum:	Do którego podchodząc, Kamienia żyjącego, przez ludzi nie zaaprobowanego, u zaś Boga wybranego, szacownego,
καὶ αὐτοὶ ὡς λίθοι ζῶντες οἰκοδομεῖσθε οἶκος πνευματικὸς εἰς ἱεράτευμα ἅγιον ἀνενέγκαι πνευματικὰς θυσίας εὐπροσδέκτους θεῷ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ.	et ipsi tamquam lapides vivi superædificamini, domus spiritualis, sacerdotium sanctum, offerre spirituales hostias, acceptabiles Deo per Jesum Christum.	i sami jak kamienie żyjące jesteście budowani (jako) dom duchowy na stan kapłaństwa* święty, (by) wznieść duchowe ofiary, bardzo godne przyjęcia (dla) Boga przez Jezusa Pomazańca. * Według etymologii wyraz ten oznacza "bycie kapłanem, stanie się kapłanem".
διότι περιέχει ἐν γραφῇ, Ἰδοὺ τίθημι ἐν Σιὼν λίθον ἀκρογωνιαῖον ἐκλεκτὸν ἔντιμον καὶ ὁ πιστεύων ἐπ᾽ αὐτῷ οὐ μὴ καταισχυνθῇ.	Propter quod continet Scriptura: Ecce pono in Sion lapidem summum angularem, electum, pretiosum: et qui crediderit in eum, non confundetur.	Dlatego że zawiera się w Piśmie: Oto kładę na Syjonie kamień węgielny, wybrany, szacowny, i wierzący na nim nie zostanie zawstydzony.
ὑμῖν οὖν ἡ τιμὴ τοῖς πιστεύουσιν, ἀπιστοῦσιν δὲ λίθος ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας	Vobis igitur honor credentibus: non credentibus autem lapis, quem reprobaverunt ædificantes: hic factus est in caput anguli,	(Dla) was więc szacunek, (dla) wierzących; (dla) niewierzących zaś kamień, którego nie zaaprobowali budujący, ten stał się za głowę kąta
καὶ λίθος προσκόμματος καὶ πέτρα σκανδάλου· οἳ προσκόπτουσιν τῷ λόγῳ ἀπειθοῦντες εἰς ὃ καὶ ἐτέθησαν.	et lapis offensionis, et petra scandali, his qui offendunt verbo, nec credunt in quo et positi sunt.	i kamieniem potknięcia się i skałą obrazy; ci potykają się, słowu nie ulegając, ku czemu i zostali umieszczeni.
Ὑμεῖς δὲ γένος ἐκλεκτόν, βασίλειον ἱεράτευμα, ἔθνος ἅγιον, λαὸς εἰς περιποίησιν, ὅπως τὰς ἀρετὰς ἐξαγγείλητε τοῦ ἐκ σκότους ὑμᾶς καλέσαντος εἰς τὸ θαυμαστὸν αὐτοῦ φῶς·	Vos autem genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis: ut virtutes annuntietis ejus qui de tenebris vos vocavit in admirabile lumen suum.	Wy zaś rodem wybranym, królewskim stanem kapłaństwa, narodem świętym, ludem ku pozyskaniu, żeby cnoty ogłosilibyście (Tego) z ciemności was (który powołał) do godnego podziwu Jego światła; Według etymologii wyraz ten oznacza "bycie kapłanem, stanie się kapłanem".
οἵ ποτε οὐ λαὸς νῦν δὲ λαὸς θεοῦ, οἱ οὐκ ἠλεημένοι νῦν δὲ ἐλεηθέντες.	Qui aliquando non populus, nunc autem populus Dei: qui non consecuti misericordiam, nunc autem misericordiam consecuti.	którzy niegdyś nie ludem, teraz zaś ludem Boga, (ci) nie objęci litością, teraz zaś objęci litością.
Ἀγαπητοί, παρακαλῶ ὡς παροίκους καὶ παρεπιδήμους ἀπέχεσθαι τῶν σαρκικῶν ἐπιθυμιῶν αἵτινες στρατεύονται κατὰ τῆς ψυχῆς·	Carissimi, obsecro vos tamquam advenas et peregrinos abstinere vos a carnalibus desideriis, quæ militant adversus animam,	Umiłowani. zachęcam. (by) jako mieszkający obok* i obcokrajowcy powstrzymywać się** (od) cielesnych pożądań, które biorą udział w wojnie przeciw duszy; * To i następne określenie jest metaforą polityczną. ** Składniej: "byście (…) powstrzymywali się".
τὴν ἀναστροφὴν ὑμῶν ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἔχοντες καλήν, ἵνα, ἐν ᾧ καταλαλοῦσιν ὑμῶν ὡς κακοποιῶν ἐκ τῶν καλῶν ἔργων ἐποπτεύοντες δοξάσωσιν τὸν θεὸν ἐν ἡμέρᾳ ἐπισκοπῆς.	conversationem vestram inter gentes habentes bonam: ut in eo quod detrectant de vobis tamquam de malefactoribus, ex bonis operibus vos considerantes, glorificent Deum in die visitationis.	obracanie się* wasze wśród pogan mając piękne, aby, w czym szkalują was jako zło czyniących, dzięki pięknym dziełom zastanawiając się oddaliby chwałę Bogu w dniu dozorowania. * Metafora życia etycznego.
Posłuszeństwo wobec władzy
Ὑποτάγητε πάσῃ ἀνθρωπίνῃ κτίσει διὰ τὸν κύριον, εἴτε βασιλεῖ ὡς ὑπερέχοντι,	Subjecti igitur estote omni humanæ creaturæ propter Deum: sive regi quasi præcellenti:	Podporządkujcie się każdemu ludzkiemu ustanowieniu z powodu Pana: czy to królowi jako górującemu,
εἴτε ἡγεμόσιν ὡς δι᾽ αὐτοῦ πεμπομένοις εἰς ἐκδίκησιν κακοποιῶν ἔπαινον δὲ ἀγαθοποιῶν·	sive ducibus tamquam ab eo missis ad vindictam malefactorum, laudem vero bonorum:	czy to dowódcom jako przez niego posyłanym ku ukaraniu zło czyniących, (ku) pochwale zaś dobro czyniących;
ὅτι οὕτως ἐστὶν τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ ἀγαθοποιοῦντας φιμοῦν τὴν τῶν ἀφρόνων ἀνθρώπων ἀγνωσίαν,	quia sic est voluntas Dei, ut benefacientes obmutescere faciatis imprudentium hominum ignorantiam:	bo tak jest wola Boga, (by) dobro czyniąc nakładać kaganiec nierozsądnych ludzi brakowi poznania; Logiczny szyk: "brakowi poznania (niewiedzy) nierozsądnych ludzi".
ὡς ἐλεύθεροι καὶ μὴ ὡς ἐπικάλυμμα ἔχοντες τῆς κακίας τὴν ἐλευθερίαν ἀλλ᾽ ὡς θεοῦ δοῦλοι.	quasi liberi, et non quasi velamen habentes malitiæ libertatem, sed sicut servi Dei.	jako wolni i nie jako (za) zasłonę mający złości wolność, ale jako Boga niewolnicy.
πάντας τιμήσατε, τὴν ἀδελφότητα ἀγαπᾶτε, τὸν θεὸν φοβεῖσθε, τὸν βασιλέα τιμᾶτε.	Omnes honorate: fraternitatem diligite: Deum timete: regem honorificate.	Wszystkim okażcie szacunek, braterstwo miłujcie, Boga bójcie się, królowi okazujcie szacunek.
Οἱ οἰκέται ὑποτασσόμενοι ἐν παντὶ φόβῳ τοῖς δεσπόταις, οὐ μόνον τοῖς ἀγαθοῖς καὶ ἐπιεικέσιν ἀλλὰ καὶ τοῖς σκολιοῖς.	Servi, subditi estote in omni timore dominis, non tantum bonis et modestis, sed etiam dyscolis.	Domownicy, podporządkowujcie się w całej bojaźni panom, nie jedynie dobrym i życzliwym, ale i wypaczonym.
τοῦτο γὰρ χάρις εἰ διὰ συνείδησιν θεοῦ ὑποφέρει τις λύπας πάσχων ἀδίκως.	Hæc est enim gratia, si propter Dei conscientiam sustinet qui tristitias, patiens injuste.	To bowiem łaską, jeśli z powodu świadomości Boga wytrzymuje ktoś udręki, cierpiąc niesprawiedliwie.
ποῖον γὰρ κλέος εἰ ἁμαρτάνοντες καὶ κολαφιζόμενοι ὑπομενεῖτε; ἀλλ᾽ εἰ ἀγαθοποιοῦντες καὶ πάσχοντες ὑπομενεῖτε, τοῦτο χάρις παρὰ θεῷ.	Quæ enim est gloria, si peccantes, et colaphizati suffertis? sed si bene facientes patienter sustinetis, hæc est gratia apud Deum.	Jaka bowiem sława, jeśli (jako) grzeszący nawet policzkowani pozostajecie? Ale jeśli (jako) dobro czyniący nawet cierpiący pozostajecie, to łaską u Boga.
εἰς τοῦτο γὰρ ἐκλήθητε, ὅτι καὶ Χριστὸς ἔπαθεν ὑπὲρ ὑμῶν ὑμῖν ὑπολιμπάνων ὑπογραμμὸν ἵνα ἐπακολουθήσητε τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ,	In hoc enim vocati estis: quia et Christus passus est pro nobis, vobis relinquens exemplum ut sequamini vestigia ejus:	Ku temu bowiem zostaliście powołani, bo i Pomazaniec doznał cierpienia* za was, wam pozostawiając wzór, aby poszlibyście z tyłu śladami Jego; Inna lekcja: "umarł". Inne lekcje zamiast "was, wam": "was, nam": "nas, wam"; "nas, nam". * Według etymologii słowo to oznacza jakiś napis mistrza, podany jako wzór do przepisywania. Może oznaczać też jakiś znak, "zadrapanie", wskazujący drogę.
ὃς ἁμαρτίαν οὐκ ἐποίησεν οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ,	qui peccatum non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus:	On grzechu nie uczynił ani (nie) został znaleziony podstęp w ustach Jego;
ὃς λοιδορούμενος οὐκ ἀντελοιδόρει πάσχων οὐκ ἠπείλει, παρεδίδου δὲ τῷ κρίνοντι δικαίως·	qui cum malediceretur, non maledicebat: cum pateretur, non comminabatur: tradebat autem judicanti se injuste:	On znieważany nie w zamian znieważał, cierpiąc nie groził, wydawał się zaś sądzącemu sprawiedliwie;
ὃς τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν αὐτὸς ἀνήνεγκεν ἐν τῷ σώματι αὐτοῦ ἐπὶ τὸ ξύλον, ἵνα ταῖς ἁμαρτίαις ἀπογενόμενοι τῇ δικαιοσύνῃ ζήσωμεν, οὗ τῷ μώλωπι ἰάθητε.	qui peccata nostra ipse pertulit in corpore suo super lignum; ut peccatis mortui, justitiæ vivamus: cujus livore sanatis estis.	On grzechy nasze Sam wzniósł w ciele Jego na drzewo, aby grzechom uwięzieni* sprawiedliwości** zaczęlibyśmy żyć; jego sińcem zostaliście uleczeni. * "grzechom uwięzieni" - sens: odsunąwszy się od grzechów. ** Sens: dla sprawiedliwości.
ἦτε γὰρ ὡς πρόβατα πλανώμενοι, ἀλλὰ ἐπεστράφητε νῦν ἐπὶ τὸν ποιμένα καὶ ἐπίσκοπον τῶν ψυχῶν ὑμῶν.	Eratis enim sicut oves errantes, sed conversi estis nunc ad pastorem, et episcopum animarum vestrarum.	Byliście bowiem jak owce błąkające się, ale zwróciliście się teraz do Pasterza i Dozorującego* dusze wasze. * Tu o Chrystusie. W Kościele termin ten oznacza biskupa.

3

Żony i mężowie
Ὁμοίως γυναῖκες, ὑποτασσόμεναι τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν, ἵνα καὶ εἴ τινες ἀπειθοῦσιν τῷ λόγῳ, διὰ τῆς τῶν γυναικῶν ἀναστροφῆς ἄνευ λόγου κερδηθήσονται,	Similiter et mulieres subditæ sint viris suis: ut etsi qui non credunt verbo, per mulierem conversationem sine verbo lucrifiant:	Podobnie kobiety podporządkowujące się swoim mężom, aby i jeśli niektórzy nie ulegają Słowu, przez kobiet zachowywanie się* bez słowa zostaliby zyskani, * O postawie etycznej.
ἐποπτεύσαντες τὴν ἐν φόβῳ ἁγνὴν ἀναστροφὴν ὑμῶν.	considerantes in timore castam conversationem vestram.	zastanawiając się (nad tym) w bojaźni nieskalanym zachowywaniem się waszym.
Drugi cykl nauk stanowych w 1 P odnosi się do małżeństwa, podobnie jak we wszystkich tego typu parenezach NT. Chrześcijańskie spojrzenie na życie przyniosło zasadniczą zmianę w ocenie roli kobiety w społeczności i rodzinie; w starożytności semickiej i w ST jej pozycja była podrzędna. Równouprawnienie w ramach małżeństwa monogamicznego, rozumianego w sensie trwałej instytucji Bożej, połączonej z łaską sakramentalną, nie nastręczało trudności w rodzinach złożonych z małżonków chrześcijańskich. Jednak w diasporze przeważały w pierwszych latach chrześcijaństwa małżeństwa mieszane. Powstawał więc problem pozyskania dla Chrystusa niewierzącego współmałżonka. Nadto tradycyjna zależność kobiety od mężczyzny we wszystkich dziedzinach życia była bardzo zakorzeniona w mentalności człowieka starożytnego. Te zagadnienia usiłuje rozwiązać ramowo Autor listu. Równouprawnienie wobec Boga nie wyklucza podporządkowania, opierającego się na hierarchii stworzenia. Zgodnie z całą tradycją biblijną głową rodziny jest mąż. Autor listu już w 1P 2.13 podkreślał ogólnie konieczność uznawania zwierzchności ze względu na Pana. Przyjmując postawę prawdziwie chrześcijańską kobieta będzie miała okazję pozyskać dla Chrystusa niewierzącego męża, zwłaszcza jeżeli ten nie byłby skłonny uczęszczać z nią na zebrania wspólnoty i słuchać nauczania Ewangelii. Zresztą najbardziej pouczające jest słowo wprowadzone w czyn przez niewiastę. Właśnie na podstawie jej postępowania, pełnego bojaźni Boga i ducha Chrystusowego, znajdzie pogański mąż łatwiej drogę do Boga w Chrystusie, zgodnie zresztą z zaleceniem Pana - 1P 2.12; Mt 5.16.
ὧν ἔστω οὐχ ὁ ἔξωθεν ἐμπλοκῆς τριχῶν καὶ περιθέσεως χρυσίων ἢ ἐνδύσεως ἱματίων κόσμος	Quarum non sit extrinsecus capillatura, aut circumdatio auri, aut indumenti vestimentorum cultus:	Których niech będzie nie (ten) z zewnątrz splotu włosów i obłożenia złotem* lub wdziania szat przystrój, * W tej formie słowo to oznacza biżuterię.
ἀλλ᾽ ὁ κρυπτὸς τῆς καρδίας ἄνθρωπος ἐν τῷ ἀφθάρτῳ τοῦ πραέως καὶ ἡσυχίου πνεύματος, ὅ ἐστιν ἐνώπιον τοῦ θεοῦ πολυτελές.	sed qui absconditus est cordis homo, in incorruptibilitate quieti, et modesti spiritus, qui est in conspectu Dei locuples.	ale (ten) ukryty serca człowiek w niezniszczalności delikatnego i spokojnego ducha, co jest przed Bogiem wielce wyszukane.
οὕτως γάρ ποτε καὶ αἱ ἅγιαι γυναῖκες αἱ ἐλπίζουσαι εἰς θεὸν ἐκόσμουν ἑαυτὰς ὑποτασσόμεναι τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν,	Sic enim aliquando et sanctæ mulieres, sperantes in Deo, ornabant se, subjectæ propriis viris.	Tak bowiem niegdyś i święte kobiety, mające nadzieję w Bogu, przystrajały siebie same, podporządkowując się swoim mężom,
ὡς Σάρρα ὑπήκουσεν τῷ Ἀβραὰμ κύριον αὐτὸν καλοῦσα, ἧς ἐγενήθητε τέκνα ἀγαθοποιοῦσαι καὶ μὴ φοβούμεναι μηδεμίαν πτόησιν.	Sicut Sara obediebat Abrahæ, dominum eum vocans: cujus estis filiæ benefacientes, et non pertimentes ullam perturbationem.	jak Sara okazała posłuszeństwo Abrahamowi, panem go nazwawszy; jej stałyście się dziećmi, dobro czyniąc i nie bojąc się żadnego rozdrażnienia. Możliwe też: "przestraszenia".
Οἱ ἄνδρες ὁμοίως, συνοικοῦντες κατὰ γνῶσιν ὡς ἀσθενεστέρῳ σκεύει τῷ γυναικείῳ, ἀπονέμοντες τιμὴν ὡς καὶ συγκληρονόμοις χάριτος ζωῆς εἰς τὸ μὴ ἐγκόπτεσθαι τὰς προσευχὰς ὑμῶν.	Viri similiter cohabitantes secundum scientiam, quasi infirmiori vasculo muliebri impartientes honorem, tamquam et cohæredibus gratiæ vitæ: ut non impediantur orationes vestræ.	Mężowie podobnie wspólnie mieszkając co do* poznania, jako mniej mającemu siły naczyniu, kobiecości, przydzielając szacunek, jako i współdziedziczącym* (w) łasce życia, ku nie doznawać przeszkód modlitwy**** wasze. * Możliwe też: "według, około, dla". Możliwe też: "jako mniej mającemu siły naczyniu kobiecemu", wtedy wyrazy "naczyniu kobiecemu" są peryfrazą kobiety. * Inne lekcje: w liczbie pojedynczej: "współdziedziczący". **** Składniej: "aby nie doznawały przeszkód modlitwy".
Cierpienie z powodu dobra
Τὸ δὲ τέλος πάντες ὁμόφρονες, συμπαθεῖς, φιλάδελφοι, εὔσπλαγχνοι, ταπεινόφρονες,	In fine autem omnes unanimes, compatientes fraternitatis amatores, misericordes, modesti, humiles:	Zaś w końcu wszyscy jednomyślni, współczujący, kochający braci, miłosierni, uniżeni sercem, Możliwe: "pokorni".
μὴ ἀποδιδόντες κακὸν ἀντὶ κακοῦ ἢ λοιδορίαν ἀντὶ λοιδορίας, τοὐναντίον δὲ εὐλογοῦντες ὅτι εἰς τοῦτο ἐκλήθητε ἵνα εὐλογίαν κληρονομήσητε.	non reddentes malum pro malo, nec maledictum pro maledicto, sed e contrario benedicentes: quia in hoc vocati estis, ut benedictionem hæreditate possideatis.	nie oddający zła za zło lub znieważania za znieważanie, przeciwnie zaś wysławiający, bo ku temu zostaliście powołani, aby wysławianie odziedziczylibyście.
ὁ γὰρ θέλων ζωὴν ἀγαπᾶν καὶ ἰδεῖν ἡμέρας ἀγαθὰς παυσάτω τὴν γλῶσσαν ἀπὸ κακοῦ καὶ χείλη τοῦ μὴ λαλῆσαι δόλον,	Qui enim vult vitam diligere, et dies videre bonos, coërceat linguam suam a malo, et labia ejus ne loquantur dolum.	Bo chcący życie miłować i zobaczyć dni dobre niech powstrzyma język od zła i wargi, (by) nie powiedzieć podstępu,
ἐκκλινάτω δὲ ἀπὸ κακοῦ καὶ ποιησάτω ἀγαθόν, ζητησάτω εἰρήνην καὶ διωξάτω αὐτήν·	Declinet a malo, et faciat bonum: inquirat pacem, et sequatur eam:	niech odchyla zaś od zła i niech czyni dobro, niech szuka pokoju i niech ściga go.
ὅτι ὀφθαλμοὶ κυρίου ἐπὶ δικαίους καὶ ὦτα αὐτοῦ εἰς δέησιν αὐτῶν, πρόσωπον δὲ κυρίου ἐπὶ ποιοῦντας κακά.	quia oculi Domini super justos, et aures ejus in preces eorum: vultus autem Domini super facientes mala.	bo oczy Pana na sprawiedliwych i uszy Jego ku błaganiu ich, oblicze zaś Pana przeciwko czyniącym zła.
Καὶ τίς ὁ κακώσων ὑμᾶς ἐὰν τοῦ ἀγαθοῦ ζηλωταὶ γένησθε;	Et quis est qui vobis noceat, si boni æmulatores fueritis?	I kto mającym zamiar skrzywdzić was, jeśli dobra gorliwcami staniecie się?
ἀλλ᾽ εἰ καὶ πάσχοιτε διὰ δικαιοσύνην, μακάριοι. τὸν δὲ φόβον αὐτῶν μὴ φοβηθῆτε μηδὲ ταραχθῆτε,	Sed et si quid patimini propter justitiam, beati. Timorem autem eorum ne timueritis, et non conturbemini.	Ale jeśli i może cierpicie przez sprawiedliwość, szczęśliwi. Zaś bojaźni ich nie zacznijcie się bać i nie dajcie się zmącić,
κύριον δὲ τὸν Χριστὸν ἁγιάσατε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν, ἕτοιμοι ἀεὶ πρὸς ἀπολογίαν παντὶ τῷ αἰτοῦντι ὑμᾶς λόγον περὶ τῆς ἐν ὑμῖν ἐλπίδος,	Dominum autem Christum sanctificate in cordibus vestris, parati semper ad satisfactionem omni poscenti vos rationem de ea, quæ in vobis est, spe.	Pana zaś, Pomazańca, uznajcie za świętość w sercach waszych, gotowi zawsze do obrony (dla) każdego żądającego (od) was słowa o (tej) w was nadziei, Inne lekcje: "Boga": bez wyrazu "Pomazańca".
ἀλλὰ μετὰ πραΰτητος καὶ φόβου, συνείδησιν ἔχοντες ἀγαθήν, ἵνα ἐν ᾧ καταλαλεῖσθε καταισχυνθῶσιν οἱ ἐπηρεάζοντες ὑμῶν τὴν ἀγαθὴν ἐν Χριστῷ ἀναστροφήν.	Sed cum modestia, et timore, conscientiam habentes bonam: ut in eo, quod detrahunt vobis, confundantur, qui calumniantur vestram bonam in Christo conversationem.	ale z delikatnością i bojaźnią, sumienie mając dobre, aby w czym jesteście szkalowani, zostaliby zawstydzeni (ci) uwłaczający waszemu dobremu w Pomazańcu zachowywaniu się. Inne lekcje: "jesteście szkalowani jakby zło czyniący"; "szkalują was jakby zło czyniących".
κρεῖττον γὰρ ἀγαθοποιοῦντας, εἰ θέλοι τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ, πάσχειν ἢ κακοποιοῦντας.	Melius est enim benefacientes (si voluntas Dei velit) pati, quam malefacientes.	Lepiej bowiem, (by) dobro czyniący, jeśli może chce wola Boga, cierpieć, niż zło czyniący. "dobro czyniący (…) cierpieć, niż zło czyniący" - składniej: "by dobro czyniący (…) cierpieli, niż zło czyniący". Możliwe: "byście dobro czyniąc (…) cierpieli, niż zło czyniąc".
Wartość cierpienia
ὅτι καὶ Χριστὸς ἅπαξ περὶ ἁμαρτιῶν ἔπαθεν, δίκαιος ὑπὲρ ἀδίκων, ἵνα ὑμᾶς προσαγάγῃ τῷ θεῷ θανατωθεὶς μὲν σαρκὶ ζῳοποιηθεὶς δὲ πνεύματι·	Quia et Christus semel pro peccatis nostris mortuus est, justus pro injustis, ut nos offerret Deo, mortificatus quidem carne, vivificatus autem spiritu.	Bo i Pomazaniec raz za grzechy* doznał cierpienia, sprawiedliwy za niesprawiedliwych, aby was* doprowadziłby do Boga, uśmiercony (dla) ciała**, ożywiony zaś (dla) Ducha**, Inne lekcje zamiast "za grzechy": "za grzechy za was"; "za grzechy za nas"; "za was za grzechy"; "za grzechy nasze"; "za nasze grzechy"; "za grzeszników". Inna lekcja: "umarł". * Inne lekcje: "nas": bez "was". ** Możliwe: "(w) ciele" lub "ciałem". *** Możliwe: "(w) Duchu" lub "Duchem".
ἐν ᾧ καὶ τοῖς ἐν φυλακῇ πνεύμασιν πορευθεὶς ἐκήρυξεν,	In quo et his, qui in carcere erant, spiritibus veniens prædicavit:	w którym* i (tym) w strażnicy duchom poszedłszy ogłosił, * "w którym" - możliwe: "dzięki któremu", "którym".
ἀπειθήσασίν ποτε ὅτε ἀπεξεδέχετο ἡ τοῦ θεοῦ μακροθυμία ἐν ἡμέραις Νῶε κατασκευαζομένης κιβωτοῦ εἰς ἣν ὀλίγοι, τοῦτ᾽ ἔστιν ὀκτὼ ψυχαί, διεσώθησαν δι᾽ ὕδατος.	qui increduli fuerant aliquando, quando exspectabant Dei patientiam in diebus Noë, cum fabricaretur arca: in qua pauci, id est octo animæ, salvæ factæ sunt per aquam.	(które nie uległy) niegdyś, gdy wyczekiwała Boga* wielkoduszność w dniach Noego, (kiedy budowana była) arka, na której nieliczni, to jest osiem dusz, zostali uratowani przez wodę. * Sens: Boża.
ὃ καὶ ὑμᾶς ἀντίτυπον νῦν σῴζει βάπτισμα, οὐ σαρκὸς ἀπόθεσις ῥύπου ἀλλὰ συνειδήσεως ἀγαθῆς ἐπερώτημα εἰς θεόν, δι᾽ ἀναστάσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ,	Quod et vos nunc similis formæ salvos fecit baptisma: non carnis depositio sordium, sed conscientiæ bonæ interrogatio in Deum per resurrectionem Jesu Christi.	Ona* i was (jako) odbijające wzór teraz zbawia zanurzenie, nie ciała odłożenie brudu, ale sumienia dobrego rękojmia*** względem Boga, przez powstanie Jezusa Pomazańca, * O wodzie. Inne lekcje: "jak" - wtedy w przekładzie bez "jako" przed "odbijające wzór"; bez "ona" - wtedy również bez "jako" w przekładzie. ** O chrzcie, zob. Dz 1.5* . * Jaśniejszy szyk: "nie odłożenie brudu ciała"; możliwe jednak: "nie odłożenie brudu z ciała". ** Możliwe: "prośba".
ὅς ἐστιν ἐν δεξιᾷ θεοῦ πορευθεὶς εἰς οὐρανὸν ὑποταγέντων αὐτῷ ἀγγέλων καὶ ἐξουσιῶν καὶ δυνάμεων.	Qui est in dextera Dei, deglutiens mortem ut vitæ æternæ hæredes efficeremur: profectus in cælum subjectis sibi angelis, et potestatibus, et virtutibus.	który jest na prawicy - Boga, poszedłszy do nieba, (kiedy zostali podporządkowani) Mu zwiastuni, i Władze, i Moce.

4

Życie dla Boga
Χριστοῦ οὖν παθόντος σαρκὶ καὶ ὑμεῖς τὴν αὐτὴν ἔννοιαν ὁπλίσασθε, ὅτι ὁ παθὼν σαρκὶ πέπαυται ἁμαρτίας	Christo igitur passo in carne, et vos eadem cogitatione armamini: quia qui passus est in carne, desiit a peccatis:	(Skoro) Pomazaniec więc doznał cierpienia* ciałem, i wy (w) to samo rozumienie uzbrójcie się, bo (ten), (który doznał cierpienia) ciałem, powstrzymał się (od) grzechu, Inne lekcje: "doznał cierpienia za nas": "doznał cierpienia za was". W oryginale czas teraźniejszy dokonany. * Inne lekcje: "grzechom": "od grzechu".
εἰς τὸ μηκέτι ἀνθρώπων ἐπιθυμίαις ἀλλὰ θελήματι θεοῦ τὸν ἐπίλοιπον ἐν σαρκὶ βιῶσαι χρόνον.	ut jam non desideriis hominum, sed voluntati Dei, quod reliquum est in carne vivat temporis.	ku już nie (dla) ludzi pożądań, ale (dla) woli Boga (przez) pozostały w ciele żyć czas. Układ logiczny: "dla pożądań ludzi". ** Sens w. 2: by przez pozostały czas żyć w ciele już nie dla pożądań ludzkich, ale dla woli Boga.
ἀρκετὸς γὰρ ὁ παρεληλυθὼς χρόνος τὸ βούλημα τῶν ἐθνῶν κατειργάσθαι πεπορευμένους ἐν ἀσελγείαις, ἐπιθυμίαις, οἰνοφλυγίαις, κώμοις, πότοις καὶ ἀθεμίτοις εἰδωλολατρίαις.	Sufficit enim præteritum tempus ad voluntatem gentium consummandam his qui ambulaverunt in luxuriis, desideriis, vinolentiis, comessationibus, potationibus, et illicitis idolorum cultibus.	Wystarczający bowiem* (ten) przeszły czas, (by) pragnienie pogan sprawić*, poszedłszy w rozpasaniach, pożądaniach, pijackich bredzeniach, hulankach, pijatykach i niegodziwych bałwochwalstwach. Inne lekcje: "bowiem dla nas"; "bowiem dla was". ** Sens: spełnić.
Autor podejmuje myśl o męce i cierpieniach Chrystusa, przerwaną umieszczoną i rozwiniętą w 1P 3.18-22 formułą wyznania chrystologicznego. Interpretacja męki cielesnej w zastosowaniu do życia chrześcijanina nie jest jednoznaczna, choć motyw męki Chrystusa nie ulega wątpliwości. Najoczywistsza jest interpretacja w sensie męczeństwa, jakiemu poddane jest ciało, które ze swej natury wzdryga się przed cierpieniem. Cierpienie pozwala na podporządkowanie ciała duchowi, a tym samym na zwycięstwo nad grzechem, który jest dziełem ciała (Ga 5.19). W świetle wzmiankowanej wyżej symboliki sakramentalnej chrztu św. , w którym następuje formalne zerwanie z grzechem, dość prawdopodobny jest następujący sens wypowiedzi: Skoro umarliście wraz z Chrystusem w sakramencie chrztu, powinniście prowadzić życie według sprawiedliwości Bożej (por. Rz 6.3-14). Podobieństwo 1 P do myśli Pawłowej wykazuje wzmianka o "zbrojeniu się", tak charakterystyczna dla Pawła (por. Rz 6.13: nadto Rz 13.12; 2Kor 6.7; 10.4). Wyraża ona gotowość do aktywnej walki o realizację planów Bożych w Chrystusie i odporność przeciw wszystkim atakom ciała, które choć pozbawione przez Chrystusa swego ościenia (2Kor 12.7: kom.), pozostaje nadal sferą niebezpieczną. Wszystkie księgi NT rozróżniają starannie życie według ciała, które należy definitywnie odrzucić, od życia w ciele, które chrześcijanin prowadzi zdążając ku chwale wiecznej. Wykładnikiem życia według ciała są m. in. także żądze cielesne. W nowym człowieku winny one ustąpić miejsca gorliwemu pełnieniu woli Bożej, wytyczonej przez Jezusa Chrystusa.
ἐν ᾧ ξενίζονται μὴ συντρεχόντων ὑμῶν εἰς τὴν αὐτὴν τῆς ἀσωτίας ἀνάχυσιν βλασφημοῦντες,	In quo admirantur non concurrentibus vobis in eamdem luxuriæ confusionem, blasphemantes.	Przez to są zdziwieni, (gdy) nie (zbiegacie się) wy na ten sam rozwiązłości wylew, krzywdząco mówiąc; Imiesłów ten określa tych, którzy "są zaskakiwani". Sens oddaje inwersja: dziwiąc się (…) źle mówią o was.
οἳ ἀποδώσουσιν λόγον τῷ ἑτοίμως ἔχοντι κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς.	Qui reddent rationem ei qui paratus est judicare vivos et mortuos.	oni oddadzą rachunek (Temu) gotowo mającemu* osądzić żyjących i martwych. * Sens: będącemu gotowym.
εἰς τοῦτο γὰρ καὶ νεκροῖς εὐηγγελίσθη, ἵνα κριθῶσι μὲν κατὰ ἀνθρώπους σαρκὶ ζῶσι δὲ κατὰ θεὸν πνεύματι.	Propter hoc enim et mortuis evangelizatum est: ut judicentur quidem secundum homines in carne, vivant autem secundum Deum in spiritu.	Na to bowiem i martwym została ogłoszona dobra nowina, aby zostaliby osądzeni według ludzi ciału, żyliby zaś według Boga duchowi. Sens: na szkodę ciała.
Miłość usuwa grzechy
Πάντων δὲ τὸ τέλος ἤγγικεν. σωφρονήσατε οὖν καὶ νήψατε εἰς προσευχάς·	Omnium autem finis appropinquavit. Estote itaque prudentes, et vigilate in orationibus.	Wszystkich zaś koniec zbliża się. Zachowajcie rozsądek więc i stańcie się trzeźwi ku modlitwom;
πρὸ πάντων τὴν εἰς ἑαυτοὺς ἀγάπην ἐκτενῆ ἔχοντες, ὅτι ἀγάπη καλύπτει πλῆθος ἁμαρτιῶν.	Ante omnia autem, mutuam in vobismetipsis caritatem continuam habentes: quia caritas operit multitudinem peccatorum.	przede wszystkim (tę) ku jedni drugim miłość żarliwą* mając, bo miłość zasłania mnogość grzechów; * Według etymologii: "napiętą", "wyciągniętą".
φιλόξενοι εἰς ἀλλήλους ἄνευ γογγυσμοῦ·	Hospitales invicem sine murmuratione.	gościnni ku jedni drugim bez narzekania;
ἕκαστος καθὼς ἔλαβεν χάρισμα εἰς ἑαυτοὺς αὐτὸ διακονοῦντες ὡς καλοὶ οἰκονόμοι ποικίλης χάριτος θεοῦ.	Unusquisque, sicut accepit gratiam, in alterutrum illam administrantes, sicut boni dispensatores multiformis gratiæ Dei.	każdy tak jak otrzymał dar, względem jedni drugich nim służąc, jako piękni szafarze rozmaitej łaski Boga.
εἴ τις λαλεῖ, ὡς λόγια θεοῦ· εἴ τις διακονεῖ, ὡς ἐξ ἰσχύος ἧς χορηγεῖ ὁ θεός, ἵνα ἐν πᾶσιν δοξάζηται ὁ θεὸς διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἐστιν ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, ἀμήν.	Si quis loquitur, quasi sermones Dei: si quis ministrat, tamquam ex virtute, quam administrat Deus: ut in omnibus honorificetur Deus per Jesum Christum: cui est gloria et imperium in sæcula sæculorum. Amen.	Jeśli ktoś mówi, jako wypowiedzi Boga; jeśli ktoś służy, jako dzięki sile, (w) którą zaopatruje Bóg; aby we wszystkich otaczany byłby chwałą Bóg przez Jezusa Pomazańca, któremu jest chwała i siła na wieki wieków. Amen.
Cierpienie z powodu wierności Chrystusowi
Ἀγαπητοί, μὴ ξενίζεσθε τῇ ἐν ὑμῖν πυρώσει πρὸς πειρασμὸν ὑμῖν γινομένῃ ὡς ξένου ὑμῖν συμβαίνοντος,	Carissimi, nolite peregrinari in fervore, qui ad tentationem vobis fit, quasi novi aliquid vobis contingat:	Umiłowani, nie bądźcie zaskakiwani (tym) w was rozognieniem ku doświadczaniu wam stającym się, jakby obce wam przytrafiało się,
ἀλλὰ καθὸ κοινωνεῖτε τοῖς τοῦ Χριστοῦ παθήμασιν χαίρετε, ἵνα καὶ ἐν τῇ ἀποκαλύψει τῆς δόξης αὐτοῦ χαρῆτε ἀγαλλιώμενοι.	sed communicantes Christi passionibus gaudete, ut et in revelatione gloriæ ejus gaudeatis exsultantes.	ale według tego, jak jesteście wspólnikami (tych) Pomazańca cierpień, radujcie się, aby i podczas objawienia się chwały Jego rozradowalibyście się, weseląc się.
εἰ ὀνειδίζεσθε ἐν ὀνόματι Χριστοῦ, μακάριοι, ὅτι τὸ τῆς δόξης καὶ τὸ τοῦ θεοῦ πνεῦμα ἐφ᾽ ὑμᾶς ἀναπαύεται.	Si exprobramini in nomine Christi, beati eritis: quoniam quod est honoris, gloriæ, et virtutis Dei, et qui est ejus Spiritus, super vos requiescit.	Jeśli jesteście lżeni w imieniu* Pomazańca, szczęśliwi, bo (Ten) chwały i (Ten) Boga Duch na was spoczywa. "w imieniu" - prawdopodobny sens: z powodu imienia. Inne lekcje zamiast "chwały i Ten": "chwały": "chwały i mocy": "chwały i mocy i Ten": "chwały i mocy Jego". * Inne lekcje: "spoczywa ponad": "spoczął"; "spoczął ponad"; "jest wysyłany": spoczywa: u nich doznaje krzywdzącego mówienia, u zaś was jest otaczany chwałą".
μὴ γάρ τις ὑμῶν πασχέτω ὡς φονεὺς ἢ κλέπτης ἢ κακοποιὸς ἢ ὡς ἀλλοτριεπίσκοπος·	Nemo autem vestrum patiatur ut homicida, aut fur, aut maledicus, aut alienorum appetitor.	Nie bowiem ktoś (z) was niech cierpi jako zabójca, lub kradnący, lub zło czyniący, lub jako cudze dozorujący;
εἰ δὲ ὡς Χριστιανός, μὴ αἰσχυνέσθω, δοξαζέτω δὲ τὸν θεὸν ἐν τῷ ὀνόματι τούτῳ.	Si autem ut christianus, non erubescat: glorificet autem Deum in isto nomine:	jeśli zaś jako chrześcijanin, nie niech daje się zawstydzać, niech oddaje chwałę zaś Bogu w imieniu tym.
ὅτι ὁ καιρὸς τοῦ ἄρξασθαι τὸ κρίμα ἀπὸ τοῦ οἴκου τοῦ θεοῦ· εἰ δὲ πρῶτον ἀφ᾽ ἡμῶν, τί τὸ τέλος τῶν ἀπειθούντων τῷ τοῦ θεοῦ εὐαγγελίῳ;	quoniam tempus est ut incipiat judicium a domo Dei. Si autem primum a nobis, quis finis eorum, qui non credunt Dei Evangelio?	Bo stosowna pora zaczęcia sądu od domu Boga; jeśli zaś najpierw od nas, jaki koniec nie ulegających Boga dobrej nowinie?
καὶ εἰ ὁ δίκαιος μόλις σῴζεται, ὁ ἀσεβὴς καὶ ἁμαρτωλὸς ποῦ φανεῖται;	et si justus vix salvabitur, impius et peccator ubi parebunt?	I jeśli sprawiedliwy z trudem daje się zbawić, bezbożny i grzesznik gdzie się uwidoczni?
ὥστε καὶ οἱ πάσχοντες κατὰ τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ πιστῷ κτίστῃ παρατιθέσθωσαν τὰς ψυχὰς αὐτῶν ἐν ἀγαθοποιΐᾳ.	Itaque et hi, qui patiuntur secundum voluntatem Dei, fideli Creatori commendent animas suas in benefactis.	Tak że i cierpiący według woli Boga wiernemu Stworzycielowi niech od siebie podają dusze ich przez czynienie dobra.

5

Do starszych kościoła
Πρεσβυτέρους οὖν ἐν ὑμῖν παρακαλῶ ὁ συμπρεσβύτερος καὶ μάρτυς τῶν τοῦ Χριστοῦ παθημάτων, ὁ καὶ τῆς μελλούσης ἀποκαλύπτεσθαι δόξης κοινωνός·	Seniores ergo, qui in vobis sunt, obsecro, consenior et testis Christi passionum: qui et ejus, quæ in futuro revelanda est, gloriæ communicator:	Starszych* więc wśród was zachęcam (jako) współstarszy i świadek Pomazańca cierpień, i zamierzającej objawić się chwały wspólnik; * Termin ten stał się już w Nowym Testamencie nazwą prezbiterów.
ποιμάνατε τὸ ἐν ὑμῖν ποίμνιον τοῦ θεοῦ ἐπισκοποῦντες μὴ ἀναγκαστῶς ἀλλὰ ἑκουσίως κατὰ θεόν, μηδὲ αἰσχροκερδῶς ἀλλὰ προθύμως,	pascite qui in vobis est gregem Dei, providentes non coacte, sed spontanee secundum Deum: neque turpis lucri gratia, sed voluntarie:	zacznijcie paść (tę) wśród was trzódkę Boga, [dozorując] nie z konieczności, ale dobrowolnie według Boga, i nie szukając haniebnego zysku, ale ochotnie, Inne lekcje zamiast "dozorując nie z konieczności, ale dobrowolnie według Boga": "dozorując nie z konieczności, ale dobrowolnie";"nie z konieczności, ale dobrowolnie według Boga": "nie z konieczności, ale dobrowolnie".
μηδ᾽ ὡς κατακυριεύοντες τῶν κλήρων ἀλλὰ τύποι γινόμενοι τοῦ ποιμνίου·	neque ut dominantes in cleris, sed forma facti gregis ex animo.	i nie jako zapanowujący (nad) działami, ale wzorami stając się trzódki;
καὶ φανερωθέντος τοῦ ἀρχιποίμενος κομιεῖσθε τὸν ἀμαράντινον τῆς δόξης στέφανον.	Et cum apparuerit princeps pastorum, percipietis immarcescibilem gloriæ coronam.	i (gdy uczyni się widocznym) Arcypasterz, dostaniecie niewiędnący chwały wieniec.
Starsi w języku wczesnochrześcijańskim oznaczają ugrupowanie kierownicze Kościoła (Dz 14.23; 15.2; 16.4; Jk 5.14; Tt 1.5). Oczywiście wybierano ich spośród najdawniejszych członków wspólnoty, często starszych wiekiem, choć nie zawsze. Zarówno Tymoteusz jak Tytus, zwierzchnicy wspólnot, byli ludźmi młodymi, a wśród cech biskupa u 1Tm 3.1-7 odpowiedni wiek nie jest wzmiankowany. Autor listu przedstawia się również jako starszy, kierowany pokorą oraz chęcią podkreślenia godności duchowych przywódców wspólnoty. Wyrażenie świadek Chrystusowych cierpień określa nie tyle fakt naocznego stwierdzenia męki na krzyżu, ile żywe świadectwo apostolskie składane w codziennym nauczaniu o zbawczej śmierci Jezusa Chrystusa. Niekiedy oba aspekty występują łącznie, np. Lk 24.48; Dz 1.8; 13.31. Możliwe więc, iż Autor listu powołuje się, mówiąc do starszych we wspólnotach, na swoje naoczne świadectwo, by tym samym uwydatnić autorytet swoich słów. W zrozumieniu pierwotnego Kościoła męka i zmartwychwstanie Chrystusa stanowią tylko etapy tej samej chwały, której pełne objawienie zarezerwowane jest na czasy eschatologiczne. Uczestnictwo w męce pociąga za sobą uczestnictwo w chwale zmartwychwstania, dla Jezusa Chrystusa będącego już faktem dokonanym, a dla chrześcijanina - przedmiotem eschatologicznego oczekiwania. W wierszach 1P 5.2-4 pojawia się znany już z 1P 2.25 obraz Pasterza i stada (zob. kom.). Starsi uczestniczą niejako we władzy pasterskiej Boga i Chrystusa, prowadząc ku Niemu powierzone im stado Boże. W czasie prześladowań urząd "pasterza" mógł być zarówno uciążliwy, jak i niebezpieczny. W rozumieniu Autora listu jest to urząd stały, nie zaś czasowy, z którego można zrezygnować. Tylko w tym kontekście wezwanie do wykonywania go nie pod przymusem, ale z własnej woli, nabiera właściwego sensu. Starszy jest pasterzem zgodnie z wolą Bożą, na zasadzie przekazanej w Jego imieniu mocy Ducha Świętego. Dlatego też jakiekolwiek zainteresowanie materialne (dopuszczalne w należytych rozmiarach - por. Mt 10.10; 1Kor 9.7-12), przekraczające godziwą miarę, nie może mieć miejsca u prawdziwego pasterza Chrystusowego. Motywem ożywiającym wszelkie poczynania winno być jego własne oddanie się sprawie Bożej.
Ὁμοίως, νεώτεροι, ὑποτάγητε πρεσβυτέροις· πάντες δὲ ἀλλήλοις τὴν ταπεινοφροσύνην ἐγκομβώσασθε, ὅτι Ὁ θεὸς ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσιν χάριν.	Similiter adolescentes subditi estote senioribus. Omnes autem invicem humilitatem insinuate, quia Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam.	Podobnie, młodsi, podporządkujcie się starszym. Wszyscy zaś (dla) jedni drugich uniżonością serca* owińcie się, bo Bóg hardym przeciwstawia się, uniżonym* zaś daje łaskę. * Możliwe: "pokorą". Metafora garderobiana. * Możliwe: "pokornym".
Ταπεινώθητε οὖν ὑπὸ τὴν κραταιὰν χεῖρα τοῦ θεοῦ, ἵνα ὑμᾶς ὑψώσῃ ἐν καιρῷ,	Humiliamini igitur sub potenti manu Dei, ut vos exaltet in tempore visitationis:	Pozwólcie się uniżyć* więc pod silną ręką Boga, aby was wywyższyłby w stosownej porze, * Możliwe: "Uniżcie się".
πᾶσαν τὴν μέριμναν ὑμῶν ἐπιρίψαντες ἐπ᾽ αὐτόν, ὅτι αὐτῷ μέλει περὶ ὑμῶν.	omnem sollicitudinem vestram projicientes in eum, quoniam ipsi cura est de vobis.	każdą troskę waszą zrzuciwszy na Niego, bo On martwi się o was.
Νήψατε, γρηγορήσατε. ὁ ἀντίδικος ὑμῶν διάβολος ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τινα καταπιεῖν·	Sobrii estote, et vigilate: quia adversarius vester diabolus tamquam leo rugiens circuit, quærens quem devoret:	Stańcie się trzeźwi, zacznijcie czuwać. Oskarżający was oszczerca* jak lew ryczący chodzi wkoło szukając [kogo] pochłonąć*; Inaczej: "diabeł". ** Inne lekcje zamiast "kogo pochłonąć": "kogo pochłonąłby"; "by pochłonąć".
ᾧ ἀντίστητε στερεοὶ τῇ πίστει εἰδότες τὰ αὐτὰ τῶν παθημάτων τῇ ἐν τῷ κόσμῳ ὑμῶν ἀδελφότητι ἐπιτελεῖσθαι.	cui resistite fortes in fide: scientes eamdem passionem ei quæ in mundo est vestræ fraternitati fieri.	jemu stańcie przeciw twardzi wiarą, wiedząc, (że) te same (z) cierpień (temu) w świecie waszemu braterstwu być nakładane. "te same (…) być nakładane" - składniej: "że te same (…) są nakładane".
Ὁ δὲ θεὸς πάσης χάριτος, ὁ καλέσας ὑμᾶς εἰς τὴν αἰώνιον αὐτοῦ δόξαν ἐν Χριστῷ, ὀλίγον παθόντας αὐτὸς καταρτίσει, στηρίξει, σθενώσει, θεμελιώσει.	Deus autem omnis gratiæ, qui vocavit nos in æternam suam gloriam in Christo Jesu, modicum passos ipse perficiet, confirmabit, solidabitque.	Zaś Bóg każdej łaski. (Ten) który powołał was do wiecznej Jego chwały w Pomazańcu [Jezusie], mało (kiedy) doznacie cierpienia, sam (was)* wydoskonali, postawi mocno, napełni tężyzną, oprze na fundamencie**. Inne lekcje zamiast "Pomazańcu Jezusie": "Pomazańcu"; "Jezusie Pomazańcu"; "Jezusie". Domyślne dopełnienie bliższe, podane wcześniej w tymże wierszu. * Inne lekcje zamiast "napełni tężyzną, oprze na fundamencie": "oby napełnił tężyzną, oby oparł na fundamencie"; "napełni tężyzną": "oprze na fundamencie".
αὐτῷ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, ἀμήν.	Ipsi gloria, et imperium in sæcula sæculorum. Amen.	Jemu siła* na wieki*. Amen. Inne lekcje: "chwała": "chwała, siła"; "chwała i siła": "chwała i królestwo". ** Inna lekcja: "wieki wieków".
Końcowe pozdrowienia
Διὰ Σιλουανοῦ ὑμῖν τοῦ πιστοῦ ἀδελφοῦ, ὡς λογίζομαι, δι᾽ ὀλίγων ἔγραψα παρακαλῶν καὶ ἐπιμαρτυρῶν ταύτην εἶναι ἀληθῆ χάριν τοῦ θεοῦ εἰς ἣν στῆτε.	Per Silvanum fidelem fratrem vobis, ut arbitror, breviter scripsi: obsecrans et contestans, hanc esse veram gratiam Dei, in qua statis.	Przez Sylwana, wam, wiernego brata, jak liczę, przez nieliczne* napisałem, zachęcając i dając świadectwo, (że) to być prawdziwa łaska*** Boga; względem niej stanęliście. * O współwyznawcy. Sens: w krótkim liście. * "to być prawdziwa łaska" - składniej: "że to jest prawdziwa łaska".
Ἀσπάζεται ὑμᾶς ἡ ἐν Βαβυλῶνι συνεκλεκτὴ καὶ Μᾶρκος ὁ υἱός μου.	Salutat vos ecclesia quæ est in Babylone coëlecta, et Marcus filius meus.	Pozdrawia was (ta) w Babilonie* współwybrana** i Marek, syn mój. * Określenie Rzymu. ** Określenie rzymskiego Kościoła.
ἀσπάσασθε ἀλλήλους ἐν φιλήματι ἀγάπης. εἰρήνη ὑμῖν πᾶσιν τοῖς ἐν Χριστῷ.	Salutate invicem in osculo sancto. Gratia vobis omnibus qui estis in Christo Jesu. Amen.	Pozdrówcie jedni drugich przez ukochanie* miłości. Pokój wam wszystkim, (tym) w Pomazańcu*. Możliwe: "pocałunek". ** Inne lekcje: "Pomazańcu Jezusie"; "Panu Jezusie"; "Pomazańcu. Amen".